Η δημόσια διοίκηση, ως γνωστόν, είναι ο μηχανισμός και τα γρανάζια διά των οποίων το κράτος ασκεί την εξουσία του και γνωστοποιεί τις προθέσεις και τις αποφάσεις του στους πολίτες, καλώντας τους να τα εφαρμόσουν τηρώντας και τη σχετική νομοθεσία.
Η δομή της δημόσιας διοίκησης θα έπρεπε να είναι έτσι οργανωμένη, ώστε και τα γρανάζια να δουλεύουν καλά, αλλά και οι εμπλεκόμενοι στις διαδικασίες της πολίτες να μένουν ικανοποιημένοι από την παροχή υπηρεσιών. Και για την επίτευξη του σκοπού της η δημόσια διοίκηση θα έβρισκε σημαντική βοήθεια εάν το αρμόδιο για διορισμούς ή τοποθετήσεις προσωπικού όργανο έφερνε τους κατάλληλους, λόγω προσόντων και γνώσεων, υπαλλήλους στις κατάλληλες, τις πιο ταιριαστές στα «εφόδιά» τους δηλαδή, θέσεις του κρατικού μηχανισμού, εφόσον, όπως όλοι ξέρουμε και από τα ρολόγια, εάν ένα γρανάζι δεν δουλεύει καλά, συμπαρασύρει όλο το σύστημα και το οδηγεί, ανεπιστρεπτί, στην κατάρρευση.
Οι υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης, σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, εκείνες που έχουν άμεση επαφή με τον πολίτη καθημερινά θα πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να μεριμνούν να έχουν οργανισμούς ικανούς να προσαρμόζονται στις ανά εποχή κοινωνικές αλλαγές και ανάγκες των πολιτών. Επιπλέον, κοινωφελές φαίνεται οι ιθύνοντες νόες τους να είναι ανοιχτοί πάντα στον ελεύθερο και δημοκρατικό διάλογο με τους πολίτες, να μπορούν να προτείνουν ανά πάσα στιγμή νέες ιδέες για λύση σε χρόνια ή τρέχοντα προβλήματα του κοινού και να του προσφέρουν συνεχώς βελτιούμενες υπηρεσίες.
Κοντά στα παραπάνω, όλοι θα συμφωνούσαμε ότι η οικονομική και κοινωνική κρίση της τελευταίας δεκαετίας έκανε φανερές σε μεγαλύτερο βαθμό αρκετές από τις δομικές όσο και τις λειτουργικές αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα, ιδίως σε περιπτώσεις όπου παρατηρήθηκε σύγχυση αρμοδιοτήτων και ήταν αδύνατη η συνεργασία μεταξύ υπαλλήλων του ίδιου φορέα ή μεταξύ συναρμόδιων υπηρεσιών. Προς τούτο, λοιπόν, δεν πρέπει να φρενάρουμε την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και τη στοχοθεσία των υπηρεσιών τους, αλλά οι ανώτεροι όλων οφείλουν να κάνουν τους υπαλλήλους να πιστέψουν ότι η αξιολόγηση είναι απαλλαγμένη από προσωποληψίες και δίκαιη αφενός και ότι η στοχοθεσία αφετέρου έχει κύριο σκοπό και την εργασιακή ζωή τους να βελτιώσει και το κύρος, με την επίτευξη εις όφελος των πολιτών των στόχων της, της δημόσιας διοίκησης να τονώσει και να ανεβάσει.
Και πώς θα το κάνουν αυτό οι «ανώτεροι»; Με την υποβοήθηση όλων των υπαλλήλων τους στην καθημερινή εργασία, δίνοντάς τους οι ίδιοι έμπρακτα το άοκνο παράδειγμα της εργατικότητας και της συναδελφικότητας και μεριμνώντας, συνάμα, για την επιμόρφωση και τη διά βίου μάθηση και την υλική και ηθική επιβράβευση των κόπων όλων ανεξαιρέτως και δίχως διακρίσεις υπαλλήλων από τη μια.
Η στοχοθεσία από την άλλη, μαζί με την εξάλειψη και της αρχομανίας που πάντα ελλοχεύει σε κάποια από τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης και της κομματικοποίησης που διαβρώνει καθετί σχετικό με τον κρατικό μηχανισμό, εάν ανταποκρίνεται στην πραγματική κατάσταση σε ό,τι αφορά τη στελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών σε αριθμό ή με καταρτισμένο στο αντικείμενο της εργασίας τους έμψυχο δυναμικό, θα μπορούσε να βοηθήσει πραγματικά τη δημόσια διοίκηση να βελτιώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες της προς το κοινό, εφόσον με τη στοχοθεσία γνωρίζουν οι υπηρεσίες τα προβλήματά τους και θέτουν ένα όσο το δυνατόν εφικτό χρονοδιάγραμμα επιτυχούς αντιμετώπισής τους. Είναι γνωστό ότι κάποιοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ άλλοι στόχοι χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο για να πραγματοποιηθούν, όλοι, όμως, για να πραγματωθούν υπέρ και των υπαλλήλων και των πολιτών νομίζω ότι απαιτούν τη διαρκή αληθή, άδολη και την ανιδιοτελή συνεργασία όλων των εργαζομένων και μεταξύ τους και με τους προϊσταμένους τους.
Καταλήγοντας, ας συμφωνήσουμε όλοι ότι η ιδανική δημόσια διοίκηση ικανοποιεί και τους εργαζομένους σε αυτήν και τους πολίτες. Και η δημόσια διοίκηση θα ικανοποιεί τους εργαζομένους σε αυτήν, όπως έχουμε ξαναγράψει και αλλαχού και άλλοτε, πέρα από το όταν δείχνει σεβασμό στην αξιοπρέπεια και την προσωπικότητα ενός εκάστου εξ αυτών και ανταμείβει υλικά και ηθικά όσους πραγματικά κοπιάζουν για το κοινωνικό σύνολο και δεν νοιάζονται μόνο για το ατομικό συμφέρον τους, και οσάκις τηρεί απαρέγκλιτα τις αρχές της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας.
Και θα κατακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος, όταν οι ηθικά και υλικά ικανοποιημένοι υπάλληλοι μετατρέπονται εκούσια και πρόθυμα σε καλοδουλεμένα γρανάζια του κρατικού μηχανισμού και σε φορείς αξιόπιστων και ποιοτικών υπηρεσιών οι οποίες, με τη σειρά τους, συνεισφέρουν στην οικονομική και στην πνευματική πρόοδο της κοινωνίας μας, ενισχύουν την ισότιμη και ενεργή συμμετοχή των πολιτών στα καθημερινά δρώμενα και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής όλων μας, μεριμνώντας για την προάσπιση των δημόσιων και ατομικών μας αγαθών.
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι αναπληρωτής προϊστάμενος του τμήματος μητρώου και γραμματειακής υποστήριξης στη διεύθυνση Κοιν. Περιουσιών Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης