Toυ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΠΡΙΑΣΟΥΛΗ*
Η παραλία του Ρεθύμνου, όπως όλες οι παραλίες της χώρας, «αξιοποιείται» πλέον, εδώ και μερικά χρόνια, από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, στην οποία ανήκουν ως δημόσια αγαθά τόσο η παραλία όσο και ο αιγιαλός, μέσω παραχωρήσεων. Στην πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπογράφηκε τον Μάιο του 2020 (ΚΥΑ 47458 ΕΞ/2020 (ΦΕΚ 1864/Β/15.05.2020) [1] καταγράφονται οι διαδικασίες και οι όροι για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας.
Πώς ανταποκρίνονται, όμως, οι παραχωρήσεις απλής χρήσης στην παραλία Ρεθύμνου στους όρους της παραχώρησης;
Γενικά θα μπορούσε να πει κανείς ότι παρατηρείται συμμόρφωση με τη νομοθεσία. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις. Σε ένα αρκετά μεγάλο μήκος της παραλίας, παράλληλα με τον πεζόδρομο, έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια διάφορες αξιοπερίεργες επεμβάσεις μέσα στην αμμώδη παραλία.
Κάποιοι μισθωτές απλής χρήσης της παραλίας έχουν φροντίσει να δημιουργήσουν ιδιόκτητα «παρτέρια» με περιφράξεις (μόνιμες με πέτρες) ή χωρίς περιφράξεις σαν να πρόκειται για ιδιωτικό χώρο. Σ’ αυτούς τους κατειλημμένους χώρους έχουν φυτευτεί φοίνικες, κακτοειδή, γιούκες, κρινάκια και άλλα φυτά επιλογής του κάθε μισθωτή και ποτίζονται με διάφορους τρόπους και συχνότητα.
Αυτές οι επεμβάσεις – «παρτέρια», «φυτώρια» και φυτεύσεις στην άμμο – έχουν βρει μιμητές και διαδίδονται στην περιοχή στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «κανείς δεν ασχολείται με τους όρους παραχώρησης απλής χρήσης της παραλίας, δεν νοιάζεται, δεν ελέγχει». Μήπως δεν είναι σωστό αυτό το μήνυμα; Τα γεγονότα πάντως το επιβεβαιώνουν.
Όσον αφορά την «παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας,…» η νομοθεσία διευκρινίζει στο Άρθρο 1:
«Η εν λόγω παραχώρηση γίνεται υπό το πρίσμα της προστασίας των ακτών, και του οικοσυστήματος των παράκτιων ζωνών, με την προϋπόθεση ότι διασφαλίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του υπό παραχώρηση συγκεκριμένου τμήματος του αιγιαλού, παραλίας και δεν παραβλάπτεται η κατά προορισμό χρήση του ως κοινόχρηστου αγαθού».
Για τον «Σκοπό παραχώρησης» ειδικά το Άρθρο 2 αναφέρει:
«Η παραχώρηση του δικαιώματος της απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, …, γίνεται για την άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού, ιδίως για εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων, ομπρελών, ξαπλωστρών και την λειτουργία αυτοκινούμενου ή ρυμουλκούμενου τροχήλατου αναψυκτηρίου, με την διαδικασία και τους όρους του άρθρου 13 του ν. 2971/2001, όπως ισχύει και της παρούσας.
Η άσκηση άλλων δραστηριοτήτων, που δεν προβλέπονται από τις ως άνω διατάξεις, επιφέρει τις κυρώσεις του άρθρου 15 της παρούσας, καθώς και τη λήψη όλων των προβλεπομένων από την κείμενη νομοθεσία μέτρων προστασίας των κοινοχρήστων χώρων αιγιαλού, παραλίας, ….».
Είναι αυτονόητο ότι η περίφραξη μέρους της δημόσιας παραλίας αποτελεί καταπάτηση δημόσιου χώρου. Οι μόνιμες φυτεύσεις στην παραλία δεν είναι απλή χρήση αλλά μόνιμη παρέμβαση με καταπάτηση δημόσιου χώρου και αλλοίωση του οικολογικού συστήματος, της αισθητικής και της φυσιογνωμίας της παραλίας. Επιπλέον, το γεγονός ότι ένας μισθωτής πληρώνει το κόστος του νερού ποτίσματος στην άμμο δεν δικαιολογεί την συγκεκριμένη χρήση του νερού. Το νερό θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τον σκοπό της παραχώρησης και όχι για άρδευση στην άμμο ιδιωτικών παρτεριών και φυτωρίων φοινίκων, κακτοειδών, κρίνων και άλλων επιλογών του μισθωτή. Εδώ πρόκειται για κατάχρηση ενός πολύτιμου κοινού φυσικού πόρου, του νερού.
Το θέμα της παραχώρησης παραλίας δεν μπορεί να περιορίζεται στο λογιστικό μέρος των όρων παραχώρησης (εισπρακτικό, καλύτερα) για την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου και τους φορείς διαχείρισης του νερού. Δεν θα έπρεπε να έχουν ασχοληθεί οι αρμόδιοι φορείς και με την πιστή εφαρμογή όλων των όρων παραχώρησης που προβλέπει η νομοθεσία;
Το άρθρο 10 της ΚΥΑ αναφέρει: «Οι Δήμοι, μέσω των εντεταλμένων οργάνων τους έχουν υποχρέωση, σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνουν καταπατήσεις ή αυθαίρετες επεμβάσεις επί των κοινοχρήστων χώρων, να ενημερώνουν άμεσα τις κατά τόπους Κτηματικές Υπηρεσίες προκειμένου να φροντίσουν για τη λήψη μέτρων προστασίας, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία».
H λέξη «αυθαίρετος -η -ο» ορίζει πράξη κτλ. που το υποκείμενό της δεν παίρνει υπόψη του τη γνώμη, τη θέληση, τα δικαιώματα άλλων ή κάποιους νόμους, συνήθειες ή κανόνες [2]. Η Ελλάδα αναπτύχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες δυστυχώς στρεβλά, βασισμένη στο μοντέλο των «καταπατήσεων και των αυθαίρετων επεμβάσεων επί κοινόχρηστων χώρων». Τα αποτελέσματα είναι γνωστά και θλιβερά. Θέλουμε να περάσουμε το ίδιο μοντέλο στρεβλής ανάπτυξης και στην επόμενη γενιά; Μήπως είναι καιρός να αναληφθούν οι απαιτούμενες δράσεις σύμφωνα με το άρθρο 10 της ΚΥΑ για να επανέλθει η παραλία του Ρεθύμνου στην αρχική φυσική της κατάσταση και να αποκατασταθεί ο κοινόχρηστος χαρακτήρας της με την απομάκρυνση όλων των μόνιμων παρεμβάσεων, περιφράξεων, μονίμων φυτεύσεων και ποτιστικών συστημάτων;
Ας μην ξεχνάμε: «Αυτό τον κόσμο τον καλό άλλοι τον καρτεράνε…».
* Ο Δημήτρης Μπριασούλης είναι ομότιμος καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
- ΚΥΑ 47458 ΕΞ/2020 (ΦΕΚ 1864/Β/15.05.2020). Καθορισμός όρων, προϋποθέσεων, τεχνικών θεμάτων, αναγκαίων λεπτομερειών και διαδικασίας για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης, υδάτινου στοιχείου θάλασσας, λιμνοθάλασσας, μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών.
- Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Πύλη για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση, Λεξικό της κοινής νεοελληνικής