Ως μια από τις χειρότερες σεζόν χαρακτηρίζεται για τον εμπορικό κόσμο του Ρεθύμνου το 2020, καθώς σχεδόν την μισή χρονιά τα καταστήματα λιανεμπορίου παρέμεναν κλειστά, ενώ και τους μήνες που ήταν ανοιχτά η κίνηση ήταν απογοητευτική, εξαιτίας της περιορισμένης τουριστικής κίνησης. Η πανδημία του κορονοϊού δημιούργησε πρωτόγνωρες καταστάσεις στον κλάδο και μια τεράστια οικονομική πληγή που κανείς δεν γνωρίζει πότε και αν μπορέσει να επουλωθεί.
Φόβος, αβεβαιότητα, ανασφάλεια και απογοήτευση είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες βλέποντας την εικόνα της αγοράς τους τελευταίου μήνες. Ερημιά και θλίψη. Κίνηση υποτονική και καταναλωτές που ακόμα και αν είχαν διάθεση τις μέρες των γιορτών να κάνουν κάποια ψώνια δεν μπορούσαν με αυτές τις προϋποθέσεις και μέσω της υπηρεσίας click away. Οι τοπικές επιχειρήσεις βρεθήκαν απροετοίμαστες στον νέο τρόπο του εμπορίου που επέβαλλε η κυβέρνηση, αφού στην πλειοψηφία τους δεν διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα. Η εμπειρία πρωτόγνωρη για όσους επιχειρηματίες προσπάθησαν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Δημιούργησαν λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φωτογράφιζαν τα προϊόντα με τις τιμές τους και καλούσαν τους καταναλωτές να τα προμηθευτούν με clik away. Η ανταπόκριση όμως ήταν μικρή και αυτή κυρίως από νέους που μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στις νέες τεχνολογίες.
Στην πλειοψηφία τους όμως οι καταναλωτές θέλουν κατά τη διάρκεια των αγορών τους την προσωπική επαφή. Όχι μόνο με τον έμπορο αλλά κυρίως με το προϊόν. Θέλουν να το προβάρουν, να το δοκιμάσουν, να δουν εναλλακτικές επιλογές πριν αποφασίσουν αν θα ψωνίσουν ένα προϊόν. Αυτό δεν είναι εφικτό με αυτά τα δεδομένα. Για αυτό και οι περισσότεροι επέλεξαν να αναβάλλουν τις αγορές τους και να μην προτιμήσουν τις τοπικές επιχειρήσεις. Όσοι δεν είχαν απόλυτα ανάγκη για κάποιο προϊόν είτε ακολούθησαν τη διαδικασία που προβλέπει ο νόμος είτε προσπαθούσαν να συνεννοηθούν με τους εμπόρους στα πεζοδρομία περιγράφοντας τι ακριβώς ψάχνουν και υπολογίζοντας το νούμερο αν πρόκειται για ρούχο ή παπούτσι, έχοντας πάντα επιφυλάξεις και δευτέρες σκέψεις για το αν η αγορά τους ήταν επιτυχής ή θα πρέπει σύντομα να επιστρέψουν στο κατάστημα για αλλαγή, η οποία επίσης θα γίνει στο πεζοδρόμιο.
«Ο τζίρος χάθηκε και δεν αναπληρώνεται»
Όπως ανέφερε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Ρεθύμνου, Γιώργος Πολιουδάκης, ο χριστουγεννιάτικος τζίρος χάθηκε καταγράφοντας πτώση που ξεπερνά το 80% στα εμπορικά καταστήματα καθ’ όλη την περίοδο των γιορτών. Εξήγησε δε ότι η όποια κίνηση σημειώθηκε αφορούσε κατά κύριο λόγο σούπερ μάρκετ και καταστήματα τροφίμων, «Η κατάσταση είναι απογοητευτική. Ο χριστουγεννιάτικος τζίρος χάθηκε εξολοκλήρου. Η μοναδική κίνηση που υπήρξε στην περίοδο των γιορτών ήταν στα σούπερ μάρκετς, τα κρεοπωλεία, τους φούρνους και τα ζαχαροπλαστεία. Η υπόλοιπη αγορά ήταν επί της ουσίας κλειστή. Δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πόλη μας το click away. Αφενός ελάχιστοι επιχειρηματίες διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα και σελίδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αφετέρου οι καταναλωτές δεν είναι εξοικειωμένοι και δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Ο τζίρος χάθηκε και δεν αναπληρώνεται. Η πτώση του τζίρου ξεπερνά το 80%, καθώς επί της ουσίας τα καταστήματα είναι κλειστά. Το 20% του τζίρου που καταγράφηκε σημειώθηκε στα σούπερ μάρκετς και όσα καταστήματα έκαναν click away. Και όλα αυτά ενώ υπήρξε διάθεση από τους καταναλωτές για αγορές λόγω και των γιορτών» και πρόσθεσε ότι: «ο Γενάρης και ο Φλεβάρης παραδοσιακά για την αγορά είναι «νεκροί» μήνες, οπότε ακόμα και αν η κυβέρνηση επιτρέψει τον άλλο μήνα την επαναλειτουργία των εμπορικών καταστημάτων ο τζίρος έχει χαθεί και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αναπληρωθεί. Περιμέναμε τις γιορτές να δουλέψουμε. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλά καταστήματα την περίοδο των Χριστουγέννων έκαναν το 25% του ετήσιου τζίρου τους. Πλέον όλα χάθηκαν».
Απαραίτητη η συνέχιση των μέτρων στήριξης του λιανεμπορίου
Ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Ρεθύμνου επανέλαβε την επιτακτική ανάγκη συνέχισης των οικονομικών μέτρων στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, καθώς όπως λέει είναι άγνωστος ο αριθμός των εμπορικών καταστημάτων που θα μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν μετά την πανδημία, αλλά και όσες επιχειρήσεις τελικά ανοίξουν θα έρθουν αντιμέτωπες με ένα δύσκολο αγώνα επιβίωσης. «Είναι απαραίτητο να δοθούν φοροελαφρύνσεις και φοροαπαλλαγές και η επιστρεπτέα προκαταβολή να γίνει το 50% επιστρεπτέα και το υπόλοιποι 50% μη επιστρεπτέα. Δεν γίνεται διαφορετικά. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για όλους μας. Τα καταστήματα είναι κλειστά μισό χρόνο. Και τον υπόλοιπο μισό που ήταν ανοιχτά το καλοκαίρι δεν υπήρχε τζίρος, αφού δεν υπήρχε τουρισμός. Άρα μιλάμε για μια «νεκρή» χρονιά στην αγορά. Και είναι άγνωστο ο αριθμός των καταστημάτων που θα μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν μετά τα δυο λοκντάουνς. Όλες οι υποχρεωτικές φορολογικές ασφαλιστικές τρέχουν όλο αυτό το διάστημα. Δεν φτάνουν τα μέτρα μείωσης του ενοικίου των καταστημάτων. Η προστασία δανειοληπτών από τις τράπεζες τελειώνει τέλος του χρόνου. Αν δεν δοθεί παράταση θα πρέπει να ξεκινήσουν να πληρώνουν δόσεις. Τα πράγματα είναι δύσκολα. Μπορεί το εμβόλιο και η έναρξη των εμβολιασμών να είναι ένα καλό σημάδι, όμως, ο δρόμος είναι μακρύς και σίγουρα θα χαθεί ένα ακόμα εξάμηνο. Και βέβαια ο κόσμος θα είναι εξαθλιωμένος».
Είναι χαραακτηριστικο μαλιστα πως συμφωνα με τηντ ελετυαιαρ ρενα που πραγματοποίησε η εταιρεία Opinion Poll για λογαριασμό του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ) από τις 14-18 Δεκεμβρίου σχεδόν μία στις τέσσερις επιχειρήσεις (23%) θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο να μην ανοίξει ποτέ, μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων, ενώ η αναλογία αυξάνεται επικίνδυνα στους κλάδους της εστίασης και του λιανεμπορίου, με το 41,7% και το 34%, αντιστοίχως, να θεωρούν πιθανό το οριστικό «λουκέτο». Όπως προσθετει η ερυενα ακόμη και εάν δεν αποφασίσουν να βάλουν «λουκέτο», μεγάλο τμήμα των επιχειρήσεων εκτιμά ότι θα προβεί σε απολύσεις. Το 24% θεωρεί αυτό το ενδεχόμενο πιθανό ή πολύ πιθανό, ενώ ειδικά στον κλάδο της εστίασης οι μισές επιχειρήσεις, 49,5%, δηλώνουν ότι θα απολύσουν εργαζομένους. Στο εμπόριο, τον κλάδο που είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της ελληνικής οικονομίας, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 22,7%. Πολύ πιο υψηλά είναι τα ποσοστά στις επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 6 άτομα.
Άγνωστος ο χρόνος επαναλειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων
Ο κ. Πολιουδάκης ανάφερε ότι η ενημέρωση που έχουν από τον υπουργό Ανάπτυξης είναι ότι στις 7 Γενάρη θα αποφασιστεί αν θα επιτραπεί το άνοιγμα των καταστημάτων σε κάποιες περιφέρειες, όπου η επιδημιολογική εικόνα θα είναι καλή, διευκρινίζοντας ότι η Κρήτη εφόσον αυτό επιτραπεί θα είναι από τις πρώτες, με δεδομένο ότι το επιδημιολογικό φορτίο είναι χαμηλό.
Για τα καταστήματα -που θα λειτουργήσουν με ειδικό ωράριο εν όψει της Πρωτοχρονιάς- ο κ. Παπαθανάσης, μιλώντας στον ΑΝΤ1, είπε πως «όλοι τήρησαν τα μέτρα και λειτούργησε το click away με θετικό αποτέλεσμα για την αγορά». Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανάση με το click away «ανάσαναν» και οι ταχυμεταφορές που μέχρι πρόσφατα δεν μπορούσαν να κάνουν παραδόσεις προϊόντων.
Σε ό,τι αφορά την επαναλειτουργία των καταστημάτων με φυσική παρουσία των καταναλωτών ο αν. υπουργός Ανάπτυξης είπε ότι ακόμα δεν υπάρχουν εισηγήσεις και πως οι επιστήμονες θα λάβουν τη σχετική απόφαση εντός της πρώτης εβδομάδας του Ιανουαρίου -όπως θα συμβεί και με τα σχολεία. Ο κ. Παπαθανάσης, εξάλλου, μιλώντας στο Mega το Σάββατο, διεμήνυσε ότι τα μέτρα θα ισχύσουν ως έχουν μέχρι τις 7 Ιανουαρίου και πως οι ανακοινώσεις θα γίνουν δυο με τρεις ημέρες πριν από αυτή την ημερομηνία.
Για την εστίαση, ο Νίκος Παπαθανάσης σημείωσε ότι είναι δύσκολο να πει κάποιος από τώρα το τί θα συμβεί, καθώς όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία των κρουσμάτων, τον εμβολιασμό, τον αριθμό των διαθέσιμων ΜΕΘ και την τάση διασποράς του ιού.
Ο αν. υπουργός Ανάπτυξης σε εκείνο το σημείο επανέλαβε ότι οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να κάνουν άμεσα δεκτές τις αλλαγές προϊόντων και τις επιστροφές χρημάτων σε περίπτωση μη ικανοποίησης του πελάτη που παρήγγειλε μέσω του click away. Αν αυτό δεν τηρηθεί, προσέθεσε, οι καταναλωτές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με κάποιο κατάστημα ή επιχείρηση θα πρέπει να κάνουν καταγγελία στον τηλεφωνικό αριθμό 1520.
Καταλήγοντας, ο κ. Παπαθανάσης είπε ότι θα συνεχιστούν μέτρα, όπως η Επιστρεπτέα Προκαταβολή, με πέμπτο και έκτο κύκλο. Παράλληλα, επανέλαβε την δέσμευση του ΥΠΟΙΚ ότι θα υπάρξουν προβλέψεις διευκόλυνσης για όλους, σε ό,τι αφορά την καταβολή των υποχρεώσεων που σωρεύονται στον καιρό της πανδημίας και του lockdown, καταλήγοντας ότι παράλληλα υπάρχουν σαφείς προβλέψεις για την προστασία των θέσεων εργασίας και την αποτροπή απολύσεων.