Έρευνα-Επιμέλεια Φ. ΒΑΛΑΡΗ-ΣΚΟΥΜΠΟΥΡΔΗ*
Το Τμήμα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού πρωτοϊδρύθηκε στο Ρέθυμνο το 1922 με Πρόεδρο τον Θεμιστοκλή Μοάτσο, Γενικό Γραμματέα τον Μιχαήλ Γ. Πρεβελάκη, μέλος τον Εμμανουήλ Καούνη και ίσως και άλλους των οποίων τα ονόματα δεν γνωρίζομε. Δυστυχώς πρακτικά δεν υπάρχουν από εκείνα τα χρόνια, όμως, στην πορεία του χρόνου συναντάμε δύο ηρωικές μορφές που μας κάνουν όλους υπερήφανους.
Το 1940, η Ρεθεμνιώτισσα Καλλιόπη Γιουλούντα από το Γιαννούδι, εθελοντής Νοσηλεύτρια του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού σκοτώνεται στον βομβαρδισμό του Νοσοκομείου Ιωαννίνων στο οποίο υπηρετεί. Ο θάνατος την βρίσκει βοηθό στο χειρουργείο που παρά τις σειρήνες που προειδοποιούν για άμεσο βομβαρδισμό, εξακολουθεί να λειτουργεί με σοβαρό περιστατικό. Η Καλλιόπη Γιουλούντα ανακηρύσσεται Ήρωας του Ελληνικού Στρατού. Το 1994 Το τοπικό Δ.Σ. οργανώνει εκδήλωση προς τιμήν της παρουσία τιμητικού αγήματος από το 44ο Σύνταγμα, της Δημοτικής Φιλαρμονικής και πλήθος κόσμου στο προαύλειο του Νοσοκομείου όπου βρίσκεται και η προτομή της. Μάλιστα το 2018 οργανώσαμε στο γενέθλιο χωριό της, το Γιαννούδι, Ρεθύμνης, εκδηλώσεις με ομιλία, κατάθεση στεφάνων κ.τ.λ.
Η δεύτερη Ηρωική μορφή που τιμά το τμήμα μας είναι ο ιατρός Ιάκωβος Σταυρουλάκης από το Βυζάρι, ο οποίος ήταν μέλος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού την ίδια εποχή. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1944 στην Μάχη των Ποταμών στο Αμάρι, εναντίον του Γερμανού κατακτητή, φτιάχνοντας μία Σημαία από ένα άσπρο σεντόνι και την κόκκινη ρόμπα της γυναίκας του, παρουσιάστηκε με τα σχετικά χαρτιά του στον Γερμανό Διοικητή και κατόρθωσε να σώσει τη ζωή όλων των αιχμαλώτων. Η πράξη του αυτή έχει αναγνωρισθεί από όλους τους Ιστορικούς και φωτογραφία του υπάρχει στα κεντρικά γραφεία του Ερυθρού Σταυρού στην Αθήνα μαζί με άλλες εξέχουσες προσωπικότητες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Τον τάφο του στο Βυζάρι τον έχομε επισκεφθεί με ομιλίες για την ζωή του κ.α.
Μετά τον πόλεμο, το 1955, το τμήμα ανασυγκροτείται από τον ιατρό, Νικόλαο Βαρδάκη που είχε τιμηθεί, το 1948, με το χάλκινο μετάλλιο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, για τις υπηρεσίες του προς αυτόν. Κύριος σκοπός του νεοσυσταθέντος τμήματος αυτού η ανθρωπιστική βοήθεια μια και ο κόσμος τότε υπέφερε πολύ από απίστευτη φτώχεια. Έτσι, το Δ.Σ. ενισχυμένο από την Κεντρική Διοίκηση, στέλνει κατ’ επανάληψη ρουχισμό, τρόφιμα, φάρμακα και δώρα για τα παιδιά, σε Σχολεία της πόλης και της υπαίθρου, σε μεγάλο αριθμό χωριών του Νομού και στο Ορφανοτροφείο Ρεθύμνου, ενώ μέσω του τμήματος Αναζητήσεων του Ερυθρού Σταυρού, δίνει πολύτιμες πληροφορίες σε οικογένειες αγνοουμένων στην πόλη και την Περιφέρεια. Επίσης από το 1962, ενισχύει την Παιδική Στέγη και από το 1963, την Εστία Γερόντων, τον πρόδρομο του Γηροκομείου. Παράλληλα συνεργάζεται με τον Ερυθρό Σταυρό Νεότητος του οποίου μέλημα ήταν η έκδοση και διανομή του σχετικού περιοδικού σε Σχολεία κ.α. καθώς και η συγκέντρωση ιματισμού και τροφίμων, πριν ιδρυθεί το Σώμα Κοινωνικής Πρόνοιας στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό. Επί πλέον ο πρώτος Έρανος του Ερυθρού Σταυρού έγινε στην πόλη μας τον Οκτώβριο του 1959 με την βοήθεια του Σώματος Ελληνίδων Οδηγών και του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων και συνεχίζονταν κάθε χρονιά αφήνοντας πάντα ένα 20% του συγκεντρωμένου ποσού στο τοπικό τμήμα για τις ανάγκες του.
Το 1968, πάντα σύμφωνα με το Καταστατικό του Ερυθρού Σταυρού και κατόπιν εγκρίσεως από την Κεντρική Διοίκηση, πραγματοποιείται ανασύσταση του Δ.Σ. του τμήματος με τον ίδιο Πρόεδρο, Γενική Γραμματέα την Μαρία Ψύρρη και Ταμία τον Νικόλαο Σοφουλάκη. Έτσι το 1969 και το 1970 ολοκληρώνεται η εκπαίδευση δύο τάξεων εθελοντών Νοσηλευτικής. Είναι οι πρώτοι εκπαιδευμένοι εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού στην πόλη μας. Υπηρεσίες στο Νοσοκομείο και το Γηροκομείο, πάντοτε επικουρικά, εμπλουτίζουν το ανθρωπιστικό έργο του τμήματος που αποκτά άλλη δυναμική. Όμως το πρόβλημα της στέγασης του τμήματος που προσωρινά φιλοξενείται για τις δράσεις του από το Νοσοκομείο, είναι μεγάλο.
Το 1987 διορίζονται από την Κεντρική Διοίκηση μετά από εισήγηση του τοπικού Δ.Σ. ως μέλη ο Λεωνίδας Καούνης και η Φέφη Βαλαρή. Το 1988 αποστέλλομε μία νταλίκα ρουχισμό στα Κεντρικά με προορισμό την Βόρειο Ήπειρο στην Αλβανία που μόλις είχε ανοίξει τα σύνορά της με την χώρα μας.
Το 1990 παραιτούνται οικειοθελώς ο Πρόεδρος και η Γενική Γραμματέας και την θέση τους παίρνουν αντίστοιχα ο ιατρός, κ. Στάθης Ηλιάκης και η κ. Φέφη Βαλαρή. Ως μέλος, μπαίνει ο Μιχάλης Παπαδάκης που γίνεται Ταμίας και αργότερα Αντιπρόεδρος, ενώ το 1993 μέχρι το 2003 είναι Ταμίας, ο Γιώργος Νικηφοράκης. Μετά από τον ξαφνικό του θάνατο τον διαδέχεται ο Ιωάννης Χαντουμάκης μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2009 οπότε Ταμίας γίνεται ο κ. Μανώλης Σηφάκης, ο οποίος και παραμένει μέχρι σήμερα. Mάλιστα μέλος του Δ.Σ. γίνεται η κ. Σοφία Ανωμεριανάκη-Νικηφοράκη. Επί κεφαλής του Ε.Ε.Σ. Νεότητος από το 1988 ήταν ο δημοσιογράφος Σπύρος Λούπης.
Όταν ανέλαβε αυτό το Δ.Σ. ενεργοί εθελοντές ήταν τρείς και ημιενεργοί άλλοι τέσσερις. Από το 1990 μέχρι και το 2019 το Σώμα Νοσηλευτικής ολοκλήρωσε 12 τάξεις και σήμερα έχει περίπου 65 ενεργούς εθελοντές που προφέρουν υπηρεσίες στο Νοσοκομείο, το Γηροκομείο, τον Σύλλογο ΑΜΕΑ «Αγάπη», αναλαμβάνουν τις διανομές τροφίμων και ρουχισμού όλο τον χρόνο αλλά κυρίως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, έχουν εξορμήσει με κλιμάκιο του Νοσοκομείου για ΠΑΠ τεστ κι έλεγχο μαστού, καθώς και με Οφθαλμίατρο για οφθαλμολογικό έλεγχο σε χωριά του Νομού, κάνουν επιλεκτικές Υγειονομικές καλύψεις, βοήθεια στο σπίτι και γεροντολογία, φροντίδα μεταναστών, συνεργάζονται με το Χαμόγελο του Παιδιού, τους Δότες Ζωής, τους Ρομά, την ΧΕΝ όταν έκανε το Καλοκαιρινό πρόγραμμα για παιδιά κ.α. Μάλιστα, καθ’ όλη τη διάρκεια της Πανδημίας, ενάμιση χρόνο τώρα, οι εθελοντές μας της Νοσηλευτικής, χωρίς καμία διακοπή, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο Νοσοκομείο μας, στην υποδοχή και στην εμβολιαστική γραμμή για τον ιό SARS COVID 19.
Κύριο όμως μέλημα αυτού του Δ.Σ. υπήρξε παράλληλα με την εκπαίδευση εθελοντών και την ανθρωπιστική δράση, η εξεύρεση στέγης. Έγιναν μεγάλες προσπάθειες με επίμονες επισκέψεις στις Αρχές, επικοινωνία με Έλληνες της Αμερικής κ.α. οι οποίες όμως απέβησαν άκαρπες. Όμως οι δραστηριότητές μας αυξάνονται και οι απαιτήσεις για απόκτηση δικής μας στέγης είναι εντονότατες. Το Νοσοκομείο αδυνατεί να μας καλύπτει πάντα κι έτσι μετά από σύντομη φιλοξενία, 1,50 έτους, στην στέγη του Οδηγισμού, είμαστε σε απόγνωση. Ευτυχώς το 2003 ο τότε Δήμαρχος αείμνηστος Δημήτρης Αρχοντάκης μας βοηθά να βρούμε κατάλληλη στέγη στην οδό Μελχισεδέκ 6, στην οποία και παραμείναμε μέχρι πριν από δύο μήνες περίπου και μας κάλυψε και τα ενοίκια ενός χρόνου. Μετά από αρκετές επισκέψεις του Προεδρείου μας στην Αθήνα στα Κεντρικά γραφεία, δέχεται η Κεντρική Διοίκηση να μας καλύψει τα ενοίκια για περίπου 2,50 έτη. Όλες τις λειτουργικές ανάγκες μας και τα υπόλοιπα ενοίκια μέχρι το 2012 καλύπταμε από το 20% του εράνου που καταργήθηκε το 2013, με την οργάνωση Συναυλιών, συνεστιάσεων, τσαγιών, χοροεσπερίδων κ.α. με την βοήθεια των Ρεθεμνιωτών που εκτιμούσαν το έργο μας.
Το 2009 ο τότε Δήμος Αρκαδίου, παραχώρησε για τις ανάγκες του Σώματος Σαμαρειτών-Διασωστών ένα παλαιό οίκημα έξω από το χωριό Σκουλούφια, Ρεθύμνης. Το επισκευάσαμε, κυρίως με δωρεές. Έτσι, για λίγο καιρό χρησίμευσε και με τον υπαίθριο χώρο του, για εκπαιδεύσεις εθελοντών κ.α. όμως, τελικά, κρίθηκε ακατάλληλο και ο Δήμος Ρεθύμνου, το παρέλαβε από το παρόν Δ.Σ. μετά από 10 περίπου χρόνια.
Το 2010 οργανώσαμε, με μεγάλη επιτυχία, το 6ο Παγκρήτιο Ερυθροσταυρικό Συνέδριο στο Ξενοδοχείο Πόρτο Ρέθυμνο, με συμμετοχή πλήθους εθελοντών και των δύο Σωμάτων από όλη την Κρήτη αλλά και Ρεθεμνιωτών, κάτω μάλιστα από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Αργότερα, μια επίσκεψη στον Επίσκοπό μας κ.κ. Ευγένιο, αποσπά την υπόσχεση ότι με την αποπεράτωση του έργου «Θεομήτωρ» θα μας παραχωρήσει τον χώρο που στεγαζόταν το «φιλόπτωχο», στην οδό Βασιλείου Χάλη, στην πλατεία Μητροπόλεως, όπως και έγινε.
Το 2012 η εθελοντής Νοσηλεύτρια και μεγάλη ευεργέτης του τμήματός μας, Ευμορφία Σταγάκη, η οποία ως ενεργή εθελοντής από το 1969, γνώριζε καλά το έργο αλλά και την ανάγκη μας για στέγη, μας αφήνει με την διαθήκη της ένα τριάρι διαμέρισμα στον 1ο όροφο, στην συνοικία Μασταμπάς της πόλης. Με το ενοίκιο που εισπράττομε καλύπτομε το ενοίκιο της οδού Μελχισεδέκ, διότι η στέγη μας εκεί, εξυπηρετεί περισσότερο λόγω θέσης και ενιαίου χώρου.
Με τις εκδηλώσεις καταφέρνομε με μεγάλη προσοχή να καλύπτουμε τα λειτουργικά μας έξοδα που πολλαπλασιάζονται από το 2005, το έτος που το Δ.Σ. αποφασίζει και ζητά από τα Κεντρικά την δημιουργία Σώματος Σαμαρειτών-Διασωστών- αίτημα που ικανοποιείται από την Κεντρική Διοίκηση, άμεσα, με Αρχηγό τον κ. Κωνσταντίνο Καλφούντζο, ο οποίος κατόπιν συστατικής επιστολής του Δ.Σ. προς τα Κεντρικά, διορίζεται ως μόνιμος υπάλληλος του Ερυθρού Σταυρού. Το 2017 Αρχηγός γίνεται ο κ. Ηρακλής Ζουμπουλάκης και μετά από ένα χρόνο αναλαμβάνει ο κ. Γεώργιος Κακλαμάνος. Έτσι πλουτίζεται και ενισχύεται το τμήμα μας με τους εθελοντές Σαμαρείτες-Διασώστες που καλύπτουν, πάντοτε επικουρικά, άλλες μεγάλες ανάγκες του τόπου, οι οποίες αφορούν κυρίως την Πολιτική Προστασία και την αρωγή σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης αλλά και την διδασκαλία Α’ Βοηθειών σε πολίτες, Υγειονομικές καλύψεις, εκπαιδεύσεις, συμμετοχή σε ασκήσεις της Πολιτικής Προστασίας σε συνεργασία με την Πυροσβεστική, το Λιμενικό και άλλους φορείς, την φροντίδα μεταναστών, το ΙSΟ ΒΟΧ στο λιμάνι κ.α. Σήμερα περίπου 100 ενεργοί Σαμαρείτες-Διασώστες, προσφέρουν πρόθυμα τις υπηρεσίες τους.
Λίγο αργότερα ο κ. Αντώνης Παπαδάκης και η Δέσποινα Καστανιουδάκη γίνονται μέλη του Δ.Σ. και ακολουθούν οι: κ. Αναστασία Καμηνάρη (η αγαπημένη σε όλους κ. Σούλα) πρόεδρος Σώματος Νοσηλευτικής μέχρι και σήμερα, η κ. Θάλεια Κατσιμπράκη-Δομαζάκη ως εκπρόσωπος του Σώματος Σαμαρειτών-Διασωστών και ο κ. Νικόλαος Τσουπάκης, ο οποίος λίγο πριν τις πρώτες εκλογές του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην Περιφέρεια το 2019, αναλαμβάνει τα χρέη της Γραμματείας, ενώ η κ. Βαλαρή γίνεται Αντιπρόεδρος.
Το τμήμα μας έχει βραβευθεί δύο φορές από το Νοσοκομείο της πόλης για την προσφορά του σε αίμα από την οργάνωση εθελοντικών αιμοδοσιών. Επίσης από την 7η ΥΠΕ, από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και την Ελληνική Ραδιοφωνία το 2001, καθώς και από τον Ροταριανό Όμιλο για το πολύτιμο και πολύπλευρο έργο του στον τόπο μας. Επίσης ο Πρόεδρος κ. Στάθης Ηλιάκης έχει βραβευθεί από την Κεντρική Διοίκηση με το Ασημένιο Μετάλλιο με Δύο Αστέρια, του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
Οι εκλογές που έγιναν για πρώτη φορά σύμφωνα πάντα με το καταστατικό του Ερυθρού Σταυρού, το 2019, ανέδειξαν νέο Δ.Σ. με Πρόεδρο τον ιατρό κ. Μανώλη Ραπτάκη, Αντιπρόεδρο την κ. Σούλα Καμηνάρη, Γεν. Γραμματέα τον κ. Στάθη Θεοδωράκη, Ταμία τον κ. Μανώλη Σηφάκη και μέλη τον κ. Γιώργο Κακλαμάνο, την κ. Λία Ηλιάκη η οποία έχει αναλάβει τώρα την Γραμματεία, τον κ. Δημήτρη Σκουλούδη, τον κ. Αντώνη Δρυγιαννάκη και την κ. Φέφη Βαλαρή. Όσα μέλη του προηγουμένου Δ.Σ. έβαλαν υποψηφιότητα, εξελέγησαν και στο νέο Δ.Σ.
Σήμερα έχομε την χαρά ο Δήμος Ρεθύμνης με τον Δήμαρχο κ. Γεώργιο Μαρινάκη, να μας έχει παραχωρήσει ένα θαυμάσιο χώρο στην οδό Καστρινογιαννάκη και η Μητρόπολη με τον Επίσκοπό μας κ.κ. Ευγένιο τον χώρο στην οδό Βασιλείου Χάλη. Επίσης στο χωριό Ασώματος, ο Δήμος Αγίου Βασιλείου με τον Δήμαρχό του κ. Γιάννη Ταταράκη, μας έχει διαθέσει οίκημα για τις δράσεις και εξορμήσεις στην ύπαιθρο των εθελοντών μας το οποίο προσφέρεται, μετά από τις φροντίδες του σημερινού Δ.Σ. και για Παγκρήτιες δράσεις και ασκήσεις. Επίσης σήμερα μετά από αιτήματα του σημερινού Δ.Σ. και την αμέριστη συμπαράσταση του Προέδρου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού κ. Αντωνίου Αυγερινού, η πρώτη τάξη του Σώματος Κοινωνικής Πρόνοιας στο Ρέθυμνο είναι έτοιμη να αναλάβει το ανθρωπιστικό της έργο με διανομές τροφίμων και επικουρική στήριξη των Υπηρεσιών Κοινωνικής Πρόνοιας και δραστηριοποιήθηκε το τμήμα Νεότητας.
Υ.Γ. Τα πρόσωπα στην Φωτογραφία με την Τάξη του 1991-1992 είναι τα εξής:
Κάτω από αριστερά: Χρυσάνθη Παπαδάκη, Ελευθερία Ζωγραφάκη, Μαρία Ζαχαράκη-Πεννή, Μάρθα Σταϊκοπούλου, Ασπασία Κακογιαννάκη-Τσιγδινού, Ελένη Λίτινα-Μυσιρλή, Ειρήνη Βουρεξάκη-Λεωνιδάκη.
2η σειρά από αριστερά: Ευμορφία (Φούλα) Σταγάκη, Αφροδίτη Πορτοκαλάκη, τομεάρχης σώματος Νοσηλευτικής Κεντρική Διοίκηση, Ε. Δημητρίου Γενική Γραμματέας Κεντρική Διοίκηση, Ιωάννα Μακρυδάκη, Στάθης Ηλιάκης, πρόεδρος Περ. Τμ. Ρεθύμνης, σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, κ.κ. Θεόδωρος, Α. Μαρτίνης, πρόεδρος Ε.Ε.Σ., Καδιανή Τζουλάκη-Δημητρακάκη, Ελένη Μαμαλάκη, Ειρήνη Κανδηλάκη, Δέσποινα Τυράκη
3η σειρά από αριστερά: Φέφη Βαλαρή-Σκουμπουρδή, Άννα Θεοδοσουλάκη, Μαρία Τζανταρολάκη, Αγγελική Μπεμπλιδάκη, Ελένη Πίσσα, Βασιλική Πετράκη, Μέλος της Κεντρικής Διοικήσεως, Δέσποινα Καστανιουδάκη, Λεωνίδας Καούνης, μέλος του Δ.Σ. Περ. Τμ. Ρεθύμνης.
* Η Φ. Βαλαρή-Σκουμπουρδή, είναι μέλος του Δ.Σ. του Περ. Τμ. του Ε.Ε.Σ. Ρεθύμνου