Το 2020 ήταν η χρονιά που άλλαξε τον κόσμο. Για τον ιστορικό του μέλλοντος θα αποτυπώνεται ως η χρονιά της πανδημίας της COVID-19. Σήμερα όμως, διανύοντας τις τελευταίες μέρες του έτους, μπορούμε να διακρίνουμε και τα θετικά που αφήνει πίσω του το 2020. Όχι επειδή είθισται να κλείνουμε την κάθε χρονιά με μια νότα αισιοδοξίας. Ούτε για να διατυπωθούν ευχολόγια για το μέλλον και τη νέα χρονιά που έρχεται. Ουσιαστικά θετικά γεγονότα, βήματα και εξελίξεις που έλαβαν χώρα σε αυτόν τον αλληλοεξαρτώμενο κόσμο που ζούμε. Ας δούμε μερικά από αυτά.
1) Το παγκόσμιο σύστημα με τις όποιες αδυναμίες του, που όλοι μας τόσο εύκολα κατηγορούμε πολλές φορές, προέβη σε μια άνευ προηγουμένου συνεργασία. Από τα πιο απλά (αποστολές υγειονομικού εξοπλισμού, μεταφορά ασθενών από μια χώρα στην άλλη, ανταλλαγή δεδομένων κ.α.), έως τα πιο σύνθετα όπως είναι η δημιουργία εμβολίων σε χρόνο ρεκόρ, μέσα από διεθνής συνεργασίες και η διάθεση τεράστιων κονδυλίων για τον σκοπό αυτό. Ορισμένοι πίσω από την δημιουργία αυτών των εμβολίων βλέπουν μόνο τα τεράστια κέρδη που θα αποκομίσουν οι κατασκευάστριες εταιρείες. Όμως το «κέρδος» είναι αναπόσπαστο κομμάτι του κόσμου που ζούμε (και ορισμένες φορές μεγαλουργούμε) και αυτός ο κόσμος ήταν που κατάφερε να συνεργαστεί και να επιτύχει ένα, χωρίς ιστορικό προηγούμενο, επιστημονικό θαύμα.
2) Παρά την κρίση, το 2020 συνεχίστηκε η ανάσχεση των λαϊκισμού που κυριάρχησε την προηγούμενη δεκαετία. Το 2019 έκλεισε με εκλογικές ήττες των λαϊκιστών τόσο σε μεμονωμένες χώρες (όπως στην Ελλάδα), όσο και στις ευρωεκλογές του ίδιου έτους όπου απώλεσαν σημαντικό μέρος των δυνάμεων που είχαν κερδίσει στις αντίστοιχες του 2014. Συνεχίζοντας αυτή την πορεία, το 2020 κλείνει με ακόμη μία μεγάλη νίκη κατά του λαϊκισμού, την εκλογική ήττα Τραμπ στην Αμερική.
3) Πάρα το αρχικό μούδιασμα στο πρώτο κύμα της πανδημίας, η ΕΕ και οι υπηρεσίες της ανασυντάχθηκαν, οργανώθηκαν και πέτυχαν υψηλά επίπεδα συντονισμού και γρήγορων (για δεδομένα ΕΕ) πολιτικών αποφάσεων. Σε αυτή την κρίση, έγινε σε λίγους μήνες ότι δεν είχε γίνει τα δύσκολα χρόνια της χρηματοπιστωτικής κρίσης: Πάρθηκε η απόφαση για την έκδοση ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για τον μεγαλύτερο κοινό δανεισμό στην ιστορίας της ΕΕ, ώστε να ξεπεραστεί το οικονομικό σοκ που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού. Παράλληλα, ο πρόσφατα συμφωνημένος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελεί τη μεγαλύτερη δέσμη μέτρων ανάκαμψης που έχει χρηματοδοτηθεί ποτέ από προϋπολογισμό της ΕΕ. Η δέσμη συνολικού ύψους 1,8 τρισ. ευρώ θα συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά την πανδημική κρίση.
4) Το 2020 αποτύπωσε την ικανότητα της επιστήμης να επιλύει ακόμη και τα πιο σύνθετα προβλήματα, ακόμη και τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και δεν πρέπει ποτέ να σταματήσουμε να επενδύουμε σε αυτήν.
To 2020 ήταν επίσης η χρονιά μιας άνευ προηγουμένου κρατικής παρεμβατικότητας στην αγορά και την κοινωνία. Είδαμε όμως την θετική πλευρά αυτής της παρεμβατικότητας. Το κράτος δεν παρενέβη με σκοπό την επέκταση της εξουσίας του ή για να υπερασπιστεί συντεχνίες και συμφέροντα. Βγήκε το ίδιο οικονομικά ζημιωμένο στην προσπάθεια να επιτύχει την πρωταρχική αποστολή του. Να προστατέψει τις ζωές και την ευημερία των πολιτών του.
Το 2020 κλείνει και αυτό μέσα σε κρίση. Σίγουρα όμως σε σχέση με τις κρίσεις της δεκαετίας που μας πέρασε, μας βρίσκει ορθολογικότερους. Εκείνο που χρειάζεται είναι το κομμάτι εκείνο της κοινωνίας που βγήκε σοφότερο και ορθολογικότερο από τις κρίσεις της περασμένης δεκαετίας να μην μείνει χωρίς εκπροσώπηση. Ο ορθολογισμός να βρίσκει έκφραση μέσα στο πολιτικό σύστημα και να μην παραμένει μια βουβή πλειοψηφία που καλύπτεται από τις φωνές των δημαγωγών της μειοψηφίας. Καλή χρονιά σε όλους.