Οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής θα κρίνουν το μέλλον της φετινής τουριστικής περιόδου. Μιας σεζόν διαφορετικής από όλες τις προηγούμενες, που ξεκίνησε τέσσερις μήνες αργότερα, με πρωτόγνωρα δεδομένα για τον επιχειρηματικό κόσμο σε ότι αφορά τη λειτουργία των μονάδων τους, με συγκεκριμένες οδηγίες και πρωτόκολλα που αφορούν την υγειονομική ασφάλεια, την προστασία της υγείας των εργαζομένων και των επισκεπτών.
Παράλληλα πρόκειται για μια σεζόν που οι πληρότητες των μονάδων, στην καρδιά του καλοκαιριού, είναι πολύ χαμηλές, αφού η πανδημία του κορονοϊού αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα που έχει προκαλέσει τεράστια ανασφάλεια με αποτέλεσμα ο τουρισμός να υφίσταται βαρύτατο πλήγμα.
Η κατάσταση χαρακτηρίζεται πολύ κακή και εξαιρετικά δύσκολη από τους επιχειρηματίες του τουρισμού. Στις ξενοδοχειακές μονάδες οι πληρότητες δεν ξεπερνούν το 30% για τον μήνα Ιούλιο, ενώ διαδοχικά με τα μέχρι σήμερα στοιχεία μέχρι και τον Σεπτέμβριο εκτιμάται ότι αυτές δεν θα ξεπεράσουν το 40%. Χειρότερη είναι η εικόνα στα αγροτουριστικά καταλύματα και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια όπου οι πληρότητες δεν ξεπερνούν το 15%. Καλύτερη είναι η εικόνα στις βίλλες που αποτελεί μια τάση του τουρισμού τα τελευταία χρόνια. Εκεί οι πληρότητες είναι μεγαλύτερες αφού επιλέγονται από επισκέπτες ως μια ασφαλής, λόγω της ιδιωτικότητας που προσφέρει, επιλογή διακοπών.
Έντονος είναι ο προβληματισμός για το «πάγωμα» που παρατηρείται την τελευταία εβδομάδα στις κρατήσεις. Η απουσία ενδιαφέροντος από νέους επισκέπτες ανησυχεί τους φορείς του τουρισμού.
Την ίδια στιγμή η ευέλικτη πολιτική που υπάρχει για τις ακυρώσεις κρατήσεων, χωρίς να δίδεται προκαταβολή, δημιουργεί αβεβαιότητα και το τοπίο παραμένει θολό, αφού δεν είναι σαφές αν οι κρατήσεις, που αφορούν τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, θα διατηρηθούν ή θα ακυρωθούν την τελευταία στιγμή.
Αυτή η ανασφάλεια κυριαρχεί στον ξενοδοχειακό κόσμο που είναι αντιμέτωπος με μια πρωτόγνωρη, όπως λέει χαρακτηριστικά, κατάσταση.
Η διατήρηση της υγειονομικής ασφάλειας της Κρήτης αλλά και του Ρεθύμνου θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, τονίζουν χαρακτηριστικά και σε αυτόν ποντάρουν για κρατήσεις της τελευταίας στιγμής. Όπως λένε η εικόνα που θα μεταφέρουν στις χώρες τους οι πρώτοι επισκέπτες που πραγματοποίησαν διακοπές στον τόπο μας θα είναι καθοριστική.
Για τον λόγο αυτό ξενοδόχοι και συνολικά οι ιδιοκτήτες καταλυμάτων επισημαίνουν την αναγκαιότητα αυστηρής και ευλαβικής τήρησης των προβλεπόμενων από τον ΕΟΔΥ υγειονομικών μέτρων από το σύνολο των επιχειρηματιών αλλά και γενικά των ντόπιων κατοίκων.
Η προχειρότητα και η ασυνειδησία του ενός μπορεί να οδηγήσουν σε κατάρρευση συνολικά τους επιχειρηματίες, όπως δηλώνουν κάνοντας λόγο για έναν πολύ δύσκολο χειμώνα που θα ακολουθήσει.
Η έλλειψη ρευστότητας αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον κλάδο που προσδοκά έστω και τώρα τη στήριξη της πολιτείας με μέτρα που θα τους ενισχύσουν. Ήδη χθες αποκαλυπτική ήταν έρευνα του ξενοδοχειακού επιμελητηρίου για τις επιπτώσεις της κρίσης καθώς έκανε λόγο για πτώση του τζίρου κατά 67% και μείωση απασχόλησης 35% σε μέσο όρο, ενώ σε πανελλαδικό επίπεδο το 6,4% των ξενοδοχείων έχει αποφασίσει να μην ανοίξει φέτος. Επιπλέον και στο πλαίσιο του δύσκολου περιβάλλοντος που διανύουμε οι χρηματοδοτικές ανάγκες των ξενοδοχείων υπολογίζονται στα 1,66 δισ. ευρώ.
Πολύ χαμηλές οι πληρότητες των μονάδων
Τεράστια είναι η ανησυχία στους επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου για την πορεία της φετινής περιόδου, η οποία εξελίσσεται χειρότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις. Αν και βρισκόμαστε στα μέσα Ιουλίου οι πληρότητες παραμένουν χαμηλές, οι κρατήσεις καθηλωμένες, οι ακυρώσεις συνεχίζονται ενώ κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν οι κρατήσεις που υπάρχουν για τον Σεπτέμβριο θα διατηρηθούν μέχρι τότε.
Η εικόνα αυτή δεν αφορά μόνο τα ξενοδοχεία αλλά συνολικά όλα τα καταλύματα τόσο τα αγροτουριστικά, όσο και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τις βίλες.
Η εικόνα χαρακτηρίζεται απογοητευτική από τους επιχειρηματίες που δηλώνουν ότι βρίσκονται ενώπιον μιας πρωτόγνωρης κατάστασης την οποία δεν ξέρουν πως να διαχειριστούν. Όπως λένε πήραν το ρίσκο και άνοιξαν τις μονάδες και τα καταλύματα τους όμως οι επισκέπτες είναι ελάχιστοι και οι ίδιοι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας.
Η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα κυριαρχούν καθώς οι χαμηλές πληρότητες των ξενοδοχείων που δεν ξεπερνούν το 25% ακολουθούν οι πληρότητες σε αγροτουριστικά καταλύματα και ενοικιαζόμενα δωμάτια που δεν ξεπερνούν το 10%, ενώ λίγο καλύτερη είναι η εικόνα για τις βίλες τις οποίες φαίνεται να επιλέγουν οικογένειες καθώς σε αυτές νιώθουν υγειονομικά ασφαλείς, εξασφαλίζουν την ιδιωτικότητα τους.
Μέχρι σήμερα οι επισκέπτες προέρχονται κατά κύριο λόγο από τη Γερμανία, την Ολλανδία και κάποιοι από τη Νορβηγία. Η αγγλική αγορά παραμένει μεγάλο ερωτηματικό καθώς αν και αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη δεξαμενή τουριστών για το Ρέθυμνο εν τούτοις μέχρι σήμερα αυτό δεν αποτυπώνεται σε κρατήσεις.
Σε σχετικές δηλώσεις της η κυρία Κορίνα Μηλιαράκη, πρόεδρος Ένωσης Αγροτουρισμού Κρήτης ανέφερε: «Δεν είναι καλά τα πράγματα και είναι όλοι σε αναμονή. Κάποιοι επισκέπτες έχουν έρθει, κάποιοι περιμένουν να έρθουνε. Το ποσοστό είναι τρομερά χαμηλό, δεν ξεπερνά το 20%. Για εμάς είναι μια χαμένη χρονιά. Οι εθνικότητες που έχουμε τώρα αφορούν κυρίως Σκανδιναβούς, Νορβηγούς και ελάχιστους Γερμανούς και τώρα περιμένουμε να έρθουν οι Άγγλοι. Οι περισσότεροι μεταθέτουν την κράτηση τους για τον Αύγουστο ενώ είναι ελάχιστοι αυτοί που θα έρθουν τον Ιούλιο. Η εικόνα για τον Αύγουστο είναι πάνω κάτω η ίδια με τον Ιούλιο. Δυστυχώς οι ακυρώσεις συνεχίζονται και για τον Αύγουστο καθώς οι επισκέπτες μας περιμένουν όλοι να δουν πως θα πάνε τα πράγματα, σε σχέση με την πανδημία και θα αποφασίσουν την τελευταία στιγμή για τις διακοπές τους. Η κατάσταση είναι τόσο αβέβαιη που δεν έχει υπάρξει προηγούμενο. Δεν έχουμε δηλαδή εικόνα, όλα είναι στον αέρα με τις ακυρώσεις και κρατήσεις τις τελευταίας στιγμής. Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στο ότι υπάρχει πρόβλημα στις χώρες έτσι και αλλιώς, από τις οποίες έρχονται οι άνθρωποι αυτοί. Θέλουν να αποδράσουνε, νιώθουν μια ανασφάλεια, κανένας δεν είναι απόλυτα σίγουρος ότι εκεί που πάει τα πράγματα είναι όπως λένε ι ότι είναι. Όποτε αυτό δημιουργεί μια ανασφάλεια και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν το αφήνεις να πάμε αργότερα και όλο και αργότερα. Οι μονάδες δεν έχουν ανοίξει όλες αλλά αρκετές, προσπαθούν να ανοίξουν ακόμα και τώρα. Για τον Σεπτέμβριο υπάρχει μια εικόνα ότι είναι πιο πολλές οι κρατήσεις καθώς αρκετοί έχουν μεταθέσει, όμως φοβάμαι ότι θα υπάρξουν ακυρώσεις και περιμένω να δω πως θα πάει».
Ο Μανόλης Περάκης, πρόεδρος του συλλόγου ενοικιαζομένων δωματίων ανέφερε: «Η πληρότητα που έχουμε στα δωμάτια δεν ξεπερνά ούτε το 15%. Τώρα που άνοιξαν τα σύνορα μπορεί κάτι να γίνει, αλλά μπλοκαρίστηκαν πάλι τα βόρεια σύνορα, δεν ξέρω τι θα γίνει. Όλος ο κόσμος ανησυχεί. Έχουν ανοίξει πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια και είμαστε όλοι στο περίμενε. Έχουμε κάνει όλες τις ετοιμασίες, έχουμε κάνει όλη τη συντήρηση, αλλά πως να επιβιώσουμε με 2 και 3 δωμάτια σε σύνολο 18 δωματίων; Φεύγει ο ένας και έρχεται ένα άλλος, μένεις στα 2-3 δωμάτια. Αυτοί που περιμένουμε να έρθουν είναι κατά κύριο λόγο επαναλαμβανόμενοι, παλιοί πελάτες και γι’ αυτό έρχονται. Για τον Σεπτέμβριο οι κρατήσεις είναι αβέβαιες, τη μια κλείνουν την άλλη ακυρώνουν γιατί δεν βρίσκουν πτήση για παράδειγμα. Δεν ξέρουμε ακριβώς πως θα πάει. Περιμένουμε βέβαια και τον ελληνικό τουρισμό εάν ανοίξει και ο κοινωνικός τουρισμός γιατί έχουν δώσει πολλά εισιτήρια. Έχουμε πιέσει και τον υφυπουργό μεταφορών κ. Κεφαλογιάννη μήπως κάνουν τίποτα με τις εκπτώσεις στα καράβια και φέρουμε τον κόσμο στα ελληνικά νησιά. Τα είπαμε και στον υπουργό Τουρισμού ενώ η ομοσπονδία μας έχει ραντεβού με τον υπουργό Οικονομικών, μήπως ενισχυθούμε οικονομικά. Εμείς είμαστε καθόλα έτοιμοι, έχουμε λάβει τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα και περιμένουμε τους επισκέπτες. Άλλωστε παραμένουμε ένας υγειονομικά ασφαλής προορισμός στον οποίο δεν έχει καταγραφεί κανένα κρούσμα.
Λίγο καλύτερη είναι η εικόνα με τις βίλες, όπως ανέφερε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο Νίκος Αστρινάκης, που διαθέτει προς ενοικίαση βίλες όπου οι πληρότητες δεν είναι τόσο χαμηλές.
«Οι επισκέπτες μας είναι κατά κύριο λόγο οικογένειες που προγραμματίζουν τις διακοπές τους καιρό πριν. Δεν κλείνουν τελευταία στιγμή. Δεν είναι ζευγάρια που θα βρουν μια προσφορά και θα την κλείσουν όποτε να ‘ναι. Ωστόσο, είχαμε και εμείς κρατήσεις που ακυρωθήκανε. Άλλαξε η τιμολογιακή πολιτική στις μεγάλες πλατφόρμες και κάνουν κράτηση χωρίς προκαταβολές, ο άλλος λέει θα έρθω και τελικά δεν έρχεται. Δυστυχώς υπάρχει μια τελείως άλλη εικόνα και τη ζούμε όλοι πρώτη φορά. Δεν είναι τίποτα σίγουρα τα δεδομένα αλλάζουν καθημερνά. Δεν είναι ότι ανοίξαμε και θα πάνε όλοι στις βίλες που υπάρχει ιδιωτικότητα. Υπάρχει πρόβλημα. Γενικά όμως για πολλούς επισκέπτες η βίλα είναι μια λύση που την προτιμάνε τώρα λόγω της ιδιωτικότητας, ιδιαίτερα όταν έχει ο άλλος οικογένεια ή υπερήλικες γονείς. Ένα μεγάλο ποσοστό έχει κλείσει για του χρόνου, πολλά γραφεία πούλησαν αυτή την πολιτική για να μην χάσουν τον πελάτη και τις προκαταβολές τους έστειλαν για του χρόνου και τελείωσε η ιστορία».
Όπως επισημαίνει ο κ. Αστρινάκης, οι επισκέπτες είναι πολύ προσεκτικοί και παρατηρητικοί σε σχέση με την τήρηση των υγειονομικών κανόνων για τον περιορισμό της διασποράς του κορονοϊού γι’ αυτό και κάλεσε όλους τους επιχειρηματίες να είναι προσεκτικοί και να εφαρμόζοντα μέτρα με αυστηρότητα και ευλάβεια γιατί αυτό θα συμβάλλει στην ενίσχυση της τουριστικής κίνησης: «Οι ξένοι παρατηρούν δίδοντας έμφαση και προσοχή στο πως συμπεριφερόμαστε εμείς εν μέσω της πανδημίας και πρέπει να είμαστε όλοι προσεκτικοί. Φέτος είναι μια ιδιαίτερη χρονιά για όλους, πρέπει να καταλάβουμε και να συνειδητοποιήσομε όλοι ότι η τήρηση των μέτρων είναι υποχρεωτική. Δεν μπορεί να καταστραφούν όλοι οι επιχειρηματίες επειδή κάποιος δεν τηρεί τα μέτρα. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αυτό μας αφορά όλους. Η τήρηση των μέτρων πρώτα απ’ όλα διασφαλίζει τη δημόσια υγεία και κατ’ επέκταση μπορεί να συμβάλλει και στην τόνωση της τοπικής οικονομίας. Δυστυχώς έχουμε κακή εικόνα έξω. Οι επισκέπτες που επιλέγουν τα καταλύματα μας όταν βγαίνουν έξω παρατηρούν συνωστισμό, παρατηρούν τη μάσκα κρεμασμένη σαν σκουλαρίκι. Αυτές οι εικόνες όμως θα «ταξιδέψουν» στις χώρες τους με τις συνέπειες να είναι τεράστιες για όλους μας. Πρέπει να το αντιληφθούμε. Πολλοί τουρίστες βολιδοσκοπούν πρώτα την κατάσταση και μετά επιλέγουν που θα κάτσουνε γιατί έχουν από πίσω οικογένειες, δεν επιλέγουν έτσι απλά. Σε βίλες νιώθουν μια μεγαλύτερη ασφάλεια γιατί το θεωρούν προσωπικό χώρο. Πολλές φορές ούτε την καμαριέρα δεν αφήνουν να έρθει. Η συμπεριφορά των πολιτών θα είναι οι ταφόπετρά μας. Δεν μπορεί να είναι με ανοιχτά τα πουκάμισα, παλιότερα μπορεί να ήταν και το γραφικό της υπόθεσης , σου λένε κοίτα τι είδαμε. Τώρα επικρατεί το μην έρθεις με αυτό που είδαμε. Τα ξενοδοχεία προσέχουν γιατί εάν δεν κάνουν και αλλιώς ρισκάρουν και την ίδια τους την επιχείρηση. Πρέπει να τηρούνται τα μέτρα, το τι πιστεύει ο καθένας, να το κρατήσει για τον εαυτό του, είμαστε μια κοινωνία και επηρεάζει την τσέπη, τη δουλειά του, την οικογένειά του. Ο καθένας διαμορφώνει γνώμη χωρίς τεκμήρια», τόνισε.
Αναγκαία η κρατική ενίσχυση των μικρομεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων
Οι επιχειρηματίες του τουρισμού επισημαίνει την αναγκαιότητα κρατικής ενίσχυσης των μικρομεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων οι οποίες, όπως επισημαίνει, αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας και παρά τις εξαγγελίες για χρηματοδότηση τους μέχρι στιγμής, όπως λέει τίποτα αυτά δεν υλοποιήθηκε στην πράξη: Χαρακτηριστικά η Κορίνα Μηλιαράκη επισημαίνει: «Περιμέναμε να μας ενισχύσει η κυβέρνηση με μέτρα, τα χρήματα που είπαν τα πήραν 5 μεγάλοι (τα δάνεια του ΤΕΠΠΙΧ). Έχουμε πρόβλημα ρευστότητας, η κυβέρνηση είχε πει ότι θα ενίσχυε τους μικρομεσαίους, οι εξαγγελίες έγιναν, οι αιτήσεις έγιναν, δεν έχει πάρει ούτε ένας μικρός δάνειο. Οπότε δεν μας βοηθάει το κράτος, οπότε θεωρώ μετά από αυτό που μας συμβαίνει είναι πολλές οι μονάδες οι οποίες θα κλείσουνε εντελώς. Όταν δεν μπορείς να ικανοποιήσεις τις ανάγκες σου και έχεις μείνει στα μισά έτσι και δεν υπάρχει φως από πουθενά κλείνεις, δεν είναι κάτι δύσκολο, άμα σκεφτείς και τους εργαζομένους που είναι άλλο τεράστιο πρόβλημα, περιμένουν να ζήσουν από εκεί, είναι δύσκολα τα πράγματα. Πιστεύω ότι το μέλλον ανήκει στις μικρές επιχειρήσεις γιατί μόνο εκεί μπορούν να νιώσουν ασφάλεια οι άνθρωποι. Κανείς δεν μπορεί να κάνει καμία εκτίμηση».
Αντίστοιχη ήταν και η τοποθέτηση του προέδρου του συλλόγου ενοικιαζομένων δωματίων Μανόλη Περάκη, ο οποίος μιλώντας στα «Ρ.Ν.», τόνισε: «Αν δεν έχουμε τουρισμό θα περάσουμε έναν δύσκολο χειμώνα και αυτό το γνωρίζουν όλοι. Πολλοί συνάδελφοι έχουν κάνει ανακαινίσεις έχουν δώσει λεφτά. Περίμενα μια ενίσχυση από το κράτος που δεν ήρθε ποτέ.
Το κράτος λέει ότι δίνει δάνεια και για να πας σε μια τράπεζα να ρωτήσεις θέλει τόσα χαρτιά και άμα τα πας σου λένε τώρα δεν υπάρχουν λεφτά».
ΠΟΞ σε υπ. Τουρισμού: Να ληφθούν γενναίες αποφάσεις για να μην κλείσουν οριστικά ξενοδοχεία
Εν τω μεταξύ επιστολή προς την ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού απέστειλε χθες η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ), σχετικά με τα προβλήματα που έχουν καταγραφεί από την έναρξη της τουριστικής περιόδου, αλλά και με τις προτάσεις της προκειμένου αυτά να ξεπεραστούν. Σύμφωνα με την ΠΟΞ «δυστυχώς, όπως εξελίσσεται η κατάσταση, χρειάζεται να ληφθούν γενναίες αποφάσεις προκειμένου οι επιχειρήσεις μας να μην υποχρεωθούν να διακόψουν οριστικά τη λειτουργία τους».
Η ΠΟΞ υπογραμμίζει πως στην προσπάθεια να περιοριστεί το αρνητικό κλίμα που δημιουργήθηκε και να τονωθεί η ζήτηση ανέλαβε την πρωτοβουλία να προτείνει στα μέλη της να «χρηματοδοτούν» το 50% του κόστους του τεστ για τους πελάτες τους, εφόσον το αποτέλεσμα είναι αρνητικό. Παράλληλα, σημειώνει, πως, εκτός από τις ακυρώσεις που δέχονται τα μέλη της από τους οδικούς τουρίστες, έχουν αρχίσει να έρχονται ακυρώσεις και από Έλληνες πελάτες. «Ο λόγος των ακυρώσεων αυτών είναι, σύμφωνα με τα λεγόμενα των πελατών, η (εσφαλμένη) εικόνα που δημιουργείται πως οι προορισμοί στους οποίους υπάρχουν κρούσματα δεν είναι ασφαλείς» αναφέρει η ΠΟΞ.
Η ομοσπονδία επαναφέρει το αίτημά της, προκειμένου να αποφευχθεί η «(μη σκόπιμη ασφαλώς) έμμεση στοχοποίηση των περιοχών στις οποίες σημειώνονται κρούσματα», οι ανακοινώσεις να περιορίζονται σε συνολικό αριθμό κρουσμάτων και να μην αναλύεται η χωρική κατανομή τους. Εκτός αν ο αριθμός των κρουσμάτων είναι τέτοιος, που απαιτείται σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα.
«Είναι απόλυτα σαφές σε όλους μας πως τη φετινή χρονιά στόχος μας είναι να επιβιώσουμε εμείς και οι εργαζόμενοί μας και να διαφυλάξουμε, παράλληλα, την εικόνα της χώρας μας ως κορυφαίο τουριστικό προορισμό. Επειδή ωστόσο τα προβλήματα που βιώνουμε είναι πολλά και πολύ φοβούμαστε πως όσο μπαίνουμε μέσα στη σεζόν θα γίνονται περισσότερα, θα πρέπει, πέραν του σχεδιασμού για την επόμενη ημέρα που θα είναι εξίσου δύσκολη, να ληφθούν και επιπλέον μέτρα άμεσα, με κατεύθυνση τόσο την ενιαία αντιμετώπιση των τουριστών που εισέρχονται στη χώρα μας, όσο και την περαιτέρω ελάφρυνση επιχειρήσεων και εργαζομένων στον ξενοδοχειακό κλάδο» δηλώνουν περαιτέρω οι ξενοδόχοι και εξηγούν:
«Σχετικά με τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, οι ξενοδόχοι επαναλαμβάνουν πως την παρούσα περίοδο τα ξενοδοχεία είτε άνοιξαν, είτε όχι, δεν έχουν έσοδα. «Και πώς θα μπορούσαν να έχουν έσοδα, όταν η μέση πληρότητα δεν υπερβαίνει το 20% και σε πολλές περιοχές κινείται σε μονοψήφια νούμερα; Οι επιχειρήσεις αυτές πώς θα μπορέσουν να φανούν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, στις δόσεις των ρυθμίσεων των ασφαλιστικών τους εισφορών και των υποχρεώσεών τους προς την εφορία; Πώς θα μπορέσουν να πληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ, που είναι ένας φόρος που δεν συνδέεται με τα έσοδα της επιχείρησης; Μέχρι σήμερα στις περισσότερες περιπτώσεις οι επιχειρήσεις δεν έχουν λάβει ούτε τα ποσά που προέρχονται από τα εργαλεία χρηματοδότησης (ΤΕΠΙΧ ΙΙ, επιστρεπτέα προκαταβολή κ.λπ.), αν και αυτά έχουν εγκριθεί να χορηγηθούν προς αυτές. Τα ξενοδοχεία άνοιξαν όχι γιατί περιμένουν να έχουν έσοδα. Το έπραξαν γιατί θεώρησαν πως αυτό ήταν το σωστό για την Ελλάδα μας και τον τουρισμό μας. Το έπραξαν αν και γνωρίζουν πως με αυτόν τον τρόπο απλώς θα μεγαλώσουν την δεδομένη οικονομική ζημιά τους και φοβούνται πως σε περίπτωση τυχόν κρούσματος θα υποστούν άνευ λόγου και αιτίας τεράστια δυσφήμιση».
