Μια απειλή πλανιέται πάνω από το βόρειο τμήμα της Δημοτικής Ενότητας Αρκαδίου. Τώρα και αρκετούς μήνες, τεχνικοί εταιρειών, γεωλόγοι, τοπογράφοι μετρούν έξω από τα σπίτια, τα οικόπεδα και τα χωράφια μας τα τοπογραφικά υπόβαθρα της χάραξης του νέου οδικού άξονα.
Ο πολυπόθητος ΒΟΑΚ για τον οποίο γίνεται συζήτηση από την περασμένη τουλάχιστον 15ετία, παίρνει σάρκα κι οστά. Χρόνια τώρα, η Κρήτη διεκδικεί ένα κεντρικό οδικό άξονα ευρωπαϊκών προδιαγραφών, σύγχρονο, ασφαλή, που θα ενώσει απ’ άκρου εις άκρον το νησί καλύπτοντας τις ανάγκες ταχείας μεταφοράς ανθρώπων, εμπορευμάτων προς Αεροδρόμια, Λιμάνια, Νοσοκομεία. Έργο μεγάλης πνοής και αδήριτης ανάγκης που οφείλει εδώ και δεκαετίες η πολιτεία στο νησί μας προς όφελος όλων των Κρητών.
Στα έργα μεγάλης κλίμακας με μη αναστρέψιμο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, πριν σχεδιαστούν στα γραφεία, πρέπει να συνυπολογιστούν η τοπιογραφία, το ανάγλυφο της περιοχής, τα ρυμοτομικά σχέδια των οικισμών και τις προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία-χρήση των υποδομών οδικής κυκλοφορίας που θα μείνουν στο περιβάλλον για πολλές 10ετίες ή και για πάντα. Γι’ αυτό και ανησυχούμε.
Μια μικρή αναδρομή στα πιο πρόσφατα.
Στις 27-3-2019, ο έχων μέχρι τότε την αρμοδιότητα ΟΑΚ (Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης) υπογράφει με το Υπουργείο Προγραμματική Σύμβαση για τις διαδικασίες προκήρυξης Διαγωνισμού Παραχώρησης του ΒΟΑΚ (Χανιά-Ηράκλειο).
Εν τω μεταξύ από τις 8-3-2018 ο ΟΑΚ είχε διαβιβάσει στην Δ16 του Υπουργείου τη λεγόμενη ενιαία θεώρηση-Αρχική Τεχνική Λύση με την οποία για πρώτη φορά υπάρχει μελέτη για το σύνολο του ΒΟΑΚ. Το Υπουργείο στις 8-1-2018 αναθέτει στο γραφείο Δοξιάδη δεύτερη λύση η οποία ονομάστηκε Νέα Τεχνική Λύση με κόστος υλοποίησης έξω από τις χρηματοοικονομικές δυνατότητες της χώρας. Μια Τρίτη συνθετική λύση των 2 προηγουμένων εγκρίνεται με υπουργική απόφαση στις 22-3-2019. Τελικά η μελέτη και επίβλεψη στην ουσία αφαιρείται από τον ΟΑΚ και επιλέγεται από το σημερινό Υπουργείο η επιλογή της λύσης με συνοπτικές διαδικασίες άμεσων αναθέσεων και συμβούλων, οι οποίοι θα βοηθήσουν τις υπηρεσίες του για την ωρίμανση των μελετών και την εξασφάλιση της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΑΕΠΟ).
Πέρα όμως από το τεχνικό έργο που έχει ακόμη δρόμο, απαιτείται η λήψη βιώσιμων χρηματοδοτικών αποφάσεων χωρίς χρηματοδοτικά κενά. Δεν μπορούν να επιλεγούν οι οριστικές λύσεις χωρίς να ξέρουμε πώς και από ποιόν θα χρηματοδοτηθεί το έργο, εκτός από τα διόδια που θα αποτελέσουν μορφή ανταποδοτικής χρηματοδότησης. Πρόσφατα δε είναι τα δημοσιεύματα για τους περιορισμούς του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ας έρθουμε στο δια ταύτα της περιοχής μας.
Ο Υφυπουργός Υποδομών και μεταφορών κ. Κεφαλογιάννης στις πρόσφατες συνεντεύξεις του στα ΜΜΕ του Ρεθύμνου, τόνισε ότι «στο Νομό Ρεθύμνου υπάρχουν δύσκολα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και η περιοχή της Σκαλέτας συγκαταλέγεται μεταξύ των δυσκολότερων σημείων της χάραξης». Για το τμήμα «Βρύσες-Ατσιπόπουλο» υιοθετήθηκε η λύση της εγκατάλειψης της παραλιακής χάραξης από πριν τη Γεωργιούπολη και μέχρι τη Ζουρίδα κι όδευση νότια από την τουριστική ζώνη διαφυλάσσοντας την τουριστική και όχι μόνο ανάπτυξη των περιοχών Γεωργιούπολη, Καβρός, Επισκοπή.
Για το Νομό Ρεθύμνου αφήνεται να εννοηθεί ότι υιοθετείται η εναλλακτική λύσης της παράκαμψης. Το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιας παράκαμψης; Μέχρι τη Σκαλέτα ή και μετά τη Σκαλέτα; Μέσα από τις ρυμοτομήσεις των υπαρχόντων οικισμών ή εκτός αυτών;
Η επανάληψη μιας λανθασμένης χάραξης στην παράκαμψη Ρεθύμνου με πολιτικά και οικονομικά κριτήρια στα γραφεία σχεδιαστών μακριά από τους χρήστες του έργου θα είναι καταστροφική για τη βόρεια ζώνη του Νομού. Γιατί «Οτιδήποτε μεγάλο γίνεται στον κόσμο, γίνεται στο όνομα του καθήκοντος, και οτιδήποτε άσχημο, στο όνομα του συμφέροντος…» Ντελακρουά (1798 – 1863).
Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, (η επίσημη δημοσιοποίηση της χάραξης αναβάλλεται από 15ήμερο σε 15ήμερο), μας προβληματίζει το γεγονός ότι ένας κεντρικός, πολυέξοδος και μακρόπνοος οδικός άξονας ενώ σχεδιάζεται από τον κόμβο Αμαρίου να τηρήσει ικανές αποστάσεις από την πλέον τουριστική και παραγωγική βόρεια ζώνη, μόλις πλησιάζει τις περιοχές Άδελε, Σταυρωμένου, Σφακάκι, οδηγείται βορειότερα πλησιάζοντας την υφιστάμενη Εθνική οδό. Οδεύει κατά μήκος της κορυφογραμμής, της παράλληλης στην ακτογραμμή, με εξαιρετική θέα στη θάλασσα, σε απόσταση 500 και λιγότερων μέτρων, για να καταλήξει στα 200-300 μ. ή και να ακουμπήσει ξενοδοχείο της περιοχής. Διασχίζει το ρυμοτομικό σχέδιο του οικισμού (ΦΕΚ1076/31/12/1998 τεύχος 48) στα περίχωρα του Πρίνου όπου η ανοικοδόμηση μικρών ξενοδοχειακών μονάδων-κατοικιών είναι συνεχής μέχρι και σήμερα.
Οι σχεδιαστές του έργου καθώς και το υπουργείο ξέρουν πολύ καλά με τι έργο έχουν να κάνουν -τους κατοίκους δεν ενημερώνουν-: Οδική αρτηρία ψηλών ταχυτήτων 100-120Km/ώρα, κλειστού τύπου κατά τα πρότυπα της ΕΕ, με 2 λωρίδες και 1 έκτακτης ανάγκης (ΛΕΑ) εκατέρωθεν, διαχωριστικό διάζωμα new jersey, εκατέρωθεν συνεχή ηχοπετάσματα, και 2 παράλληλους παράδρομους εξυπηρέτησης παρόδιων ιδιοκτησιών. Υπολογίστε το πλάτος και το ύψος!
Εύλογα ερωτήματα κοινής λογικής:
- Σε μια ήδη λειτουργική και συνεχώς αναπτυσσόμενη περιοχή, προτείνεται ένα χαώδες εργοτάξιο πολλών ετών με ανεξέλεγκτη ρύπανση (κι ηχητική) και αδύνατη περιβαλλοντική αποκατάσταση.
- Αυτή η «θηριώδης» κατασκευή διχοτομεί το φυσικό περιβάλλον και τον τουριστικό ιστό. Το τμήμα που περικλείεται στην υπό κατασκευή και την παλιά εθνική οδό νεκρώνεται.
- Ισοπεδώνονται οι αξίες των ιδιοκτησιών. Οι κατοικίες που θα απαλλοτριωθούν θα «αποζημιωθούν» με πολύ υποδεέστερες τιμές από την αξία τους. Αλλά η κατοικία του πολίτη δεν αποτιμάται έτσι. Είναι μόχθος μιας ολόκληρης ζωής, είναι η αισθητική μας κι εστία της οικογένειάς μας. Δεν εγκαταλείπεται έναντι του όποιου τιμήματος.
- Όσα κτίσματα επιβιώσουν θα είναι πλήρως υποβαθμισμένα σε απόσταση 200 μ. λόγω θορύβου, ρύπανσης, έλλειψης θέας και ελεύθερης πρόσβασης προς τη θάλασσα. Αντί για τα πουλιά που σήμερα κελαηδούν, θα ακούμε τις νταλίκες να «σφυρίζουν»… Κι αντί τα ηλιοβασιλέματα της Σκαλέτας θα κοιτάμε τα ηχοπετάσματα και τα τσιμέντα.
Υπάρχουν λύσεις; Προφανώς!
- Αναζητήθηκαν περιοχές στις οποίες δημιουργείται μικρότερη περιβαλλοντική, οικιστική, και οικονομική καταστροφή; Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν ακαλλιέργητες εκτάσεις (χαλέπες), εκτάσεις με χαρουπιές, ελιές κλπ. Γιατί ενώ ο δρόμος στην αρχή εισέρχεται στην ενδοχώρα, καταλήγει στην παραλιακή ζώνη;
- Αν χρειαστεί ας επιμηκυνθεί κατά λίγα χιλιόμετρα αντί να καταστρέψει το ωραιότερο αμφιθεατρικό τμήμα της πλαγιάς με θέα τη βόρεια ακτογραμμή. Το υπουργείο διαθέτει τεχνικούς και οικονομικούς πόρους. Ας κάνει τις ανάλογες μελέτες και να βρει λύση.
Πλησιάζει ο καιρός που πρέπει για το καλό της Κρήτης και του νομού μας να πάρουν θέση:
Η περιφέρεια και το τμήμα Περιβάλλοντος, η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου.
Ο Δήμος Ρεθύμνου και οι λοιποί φορείς μπορούν να συμφωνήσουν με αυτή την καταστροφική επέμβαση στο παραγωγικότερο και τουριστικότερο τμήμα του Δήμου;
Τα Κοινοτικά συμβούλια της περιοχής θα εγκρίνουν περιβαλλοντικά αυτό το έργο μες στα πόδια τους; Τι κάνουν για να ενημερώσουν τον ανυποψίαστο κάτοικο που δεν έχει γνώση τι εστί ΒΟΑΚ δίπλα στο σπίτι του;
Αναμένουμε…
Ευελπιστούμε η κοινή γνώμη του Ρεθύμνου, ιδιαίτερα στις περιοχές που πιθανολογείται να δρομολογηθεί ο νέος οδικός άξονας, να λάβει γνώση, ν’ αντιδράσει για να προστατευθεί η ομορφιά της Κρητικής γης στην παράκαμψη του Ρεθύμνου.
Όμως για να είμαστε ειλικρινείς κάτι ακόμα: Τους νόμους της Φυσικής δεν τους νίκησε κανείς στο δρόμο!
Οι οδικές αυτές αρτηρίες θα κατασκευαστούν για να μας μεταφέρουν με ασφάλεια και ταχύτητα ΜΟΝΟ όταν τηρούμε τους ΚΑΝΟΝΕΣ,
Όταν αποκτήσουμε και με εκπαίδευση στα σχολεία οδική κουλτούρα, συμπεριφορά σύνεσης, αυτοεκτίμησης, σεβασμού στο διπλανό μας όχημα και στο περιβάλλον που φιλοξενεί τους 4 τροχούς μας.
Εκ μέρους των κατοίκων της Σκαλέτας
Ρένα Θεοδωράκη, αρχιτέκτων μηχανικός
Γεώργιος Πρεντάκης, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Σκαλέτας
Λίτσα Μαθιουδάκη, συνταξιούχος εκπαιδευτικός
Μιχάλης Νικηφόρος, επιχειρηματίας
Όλγα Νικολακάκη, συνταξιούχος
Άρτεμις Νικολουδάκη, ιδιωτικός υπάλληλος