Σε υψηλά επίπεδα παραμένουν τα ποσοστά των μαθητών του Ρεθύμνου που καταναλώνουν αλκοόλ και κάνουν χρήση ουσιών στην ηλικία της εφηβείας. Ο νομός Ρεθύμνου διατηρεί αρνητικές πρωτιές τόσο σε επίπεδο Κρήτης όσο και σε πανελλαδικό σε συμπεριφορές και αντιλήψεις αναφορικά με τις εξαρτησιογόνες ουσίες, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της Πανελλήνιας Έρευνας στο σχολικό πληθυσμό για την χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές (ESPAD 2019).
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας ο νομός Ρεθύμνου σε ότι αφορά την κατανάλωση αλκοόλ είναι πρώτος στην Κρήτη στην κατηγορία «κάπνισμα σε πολύ μικρή ηλικία» (13 και κάτω) σε ποσοστό (15,4%). Αν και παρατηρείται μια πτώση σε σχέση με τη προηγούμενη έρευνα, εν τούτοις σ’ αυτή είναι πιο αργή, ειδικά σε ό,τι αφορά τους δείκτες μέθης. Αναλυτικότερα το Ρέθυμνο έχει τη μεγαλύτερη μείωση στην Κρήτη στη χρήση αλκοόλ τους τελευταίους 12 μήνες και τις τελευταίες 30 ημέρες, αλλά και στην κατανάλωση 5+ ποτών στη σειρά.
Εννέα στους δέκα εφήβους έχουν καταναλώσει αλκοόλ, έστω μια φορά, 66% τις τελευταίες 30 ημέρες. Ποσοστό ίσο με 44% έχουν μεθύσει τουλάχιστον μια φορά, ενώ στο 37% ανέρχεται για όσους έχουν μεθύσει τουλάχιστον 3 φορές τον τελευταίο χρόνο.
Σημαντική αύξηση δείχνουν τα αποτελέσματα της έρευνας στη αντίληψη ότι είναι ακίνδυνο να πίνει κανείς 1 με 2 ποτά καθημερινά (42%) με την τάση αυτή να πέφτει όσο ανεβαίνει ο αριθμός των ποτών. Παράλληλα καταγράφεται αύξηση στην αντίληψη περί πρόσβασης στο αλκοόλ (9/10). Το Ρέθυμνο κατέχει την 1η θέση στην Κρήτη στον δείκτη «επιβάτης σε όχημα που ο οδηγός έχει πιεί» (26%), ενώ βρίσκεται πολύ ψηλά πανελλαδικά στον δείκτη «οδήγηση μετά από αλκοόλ». Επίσης ο νόμος Ρεθύμνου είναι στην 1η θέση σε παγκρήτιο επίπεδο στον δείκτη «Κοντινό πρόσωπο που πίνει υπερβολικά», καθώς και Κρήτη στους δείκτες κατανάλωσης αλκοόλ για λόγους παρέας.
Αναφορικά με το κάπνισμα σύμφωνα με την έρευνα οι δείκτες πέφτουν, αλλά όχι με την ίδια ένταση όπως πανελλαδικά. – Σχεδόν οι μισοί μαθητές έχουν καπνίσει τσιγάρο (47%) (πάνω από τον μ.ο.), ενώ το 16,5% των μαθητών καπνίζει καθημερινά. Το Ρέθυμνο είναι ο πρώτος νομός της Κρήτης στην κατηγορία «κάπνισμα σε πολύ μικρή ηλικία» (13 και κάτω) (15,4%), ενώ το κάπνισμα τσιγάρου στο φιλικό περιβάλλον – παρέα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα (71%).
Το Ρέθυμνο είναι πρώτο στην Κρήτη σε όλες τις κατηγορίες χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου και σε πολύ υψηλή θέση πανελλαδικά, ενώ είναι και πρώτο στην Κρήτη και πανελλαδικά σε όλες τις κατηγορίες χρήσης ναργιλέ.
Επίσης το Ρέθυμνο σημειώνει διαχρονική άνοδο στους 11 από τους 17 δείκτες που αφορούν ουσίες (Ειδικότερα το 12% των μαθητών έχει κάνει χρήση κάποιας ουσίας (16% ο εθνικός μ.ο.), το 9% έχει κάνει χρήση κάνναβης: (το χαμηλότερο στην Κρήτη), το 8% έκανε χρήση κάνναβης το τελευταίο έτος, ενώ το 24% τους δόθηκε η δυνατότητα και δεν έκαναν χρήση, ενώ το 24% θεωρεί εύκολη την πρόσβαση σε κάνναβη.
Σε ό,τι αφορά τα μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και Ηλεκτρονικά Παιχνίδια το Ρέθυμνο βρίσκεται πολύ κοντά, αλλά κάτω από τους εθνικούς μέσους όρους.
– Προσκόλληση στα ηλεκτρονικά παιχνίδια δηλώνουν σχεδόν οι μισοί μαθητές.
– Το Ρέθυμνο σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες στοιχηματισμού είναι κάτω από τον εθνικό μ.ο.
Σε κίνδυνο για παθολογική ενασχόληση βρίσκεται το 10% των μαθητών Ρεθύμνου.
Σημειώνεται ότι στην έρευνα συμμετείχαν 1.140 μαθητές του Ρεθύμνου και το διάστημα συλλογή δεδομένων ήταν το τρίμηνο.
Η έρευνα παρουσιάστηκε στη διάρκεια εκδήλωσης όπου διοργάνωσε το Κέντρο Πρόληψης Ρεθύμνου το απόγευμα του Σάββατου.
Σ
Τα παραπάνω προκύπτουν από την έρευνα του 2019, η οποία παρουσιάστηκε στη διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου στο Σπίτι του Πολιτισμού από το Κέντρο Πρόληψης Ρεθύμνου.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σε τοπικό επίπεδο η εικόνα έχει ως εξής:
Κάπνισμα-Αντιλήψεις
– Θεωρούν μάλλον εύκολη την πρόσβαση σε τσιγάρα (7/10)
– Θεωρούν ακίνδυνο το περιστασιακό κάπνισμα (~6/10)
– Θεωρούν ακίνδυνη τη χρήση ναργιλέ (82%) και ηλεκτρονικού τσιγάρου (85%) (1-2 φορές)
Συμπεριφορές
– Οι δείκτες καπνίσματος τσιγάρου πέφτουν αλλά όχι με την ίδια ένταση όπως πανελλαδικά
– Σχεδόν οι μισοί μαθητές έχουν καπνίσει τσιγάρο (47%) (πάνω από τον μ.ο.)
– Το 16,5% των μαθητών καπνίζει καθημερινά
– Πρώτο στην Κρήτη στην κατηγορία «κάπνισμα σε πολύ μικρή ηλικία» (13 και κάτω) (15,4%)
– Το κάπνισμα τσιγάρου στο φιλικό περιβάλλον-παρέα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα (71%)
– Με γονιό που καπνίζει ή κάπνιζε 66%
– Πρώτο στην Κρήτη σε όλες τις κατηγορίες χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου και σε πολύ υψηλή θέση πανελλαδικά
– Πρώτο στην Κρήτη και πανελλαδικά σε όλες τις κατηγορίες χρήσης ναργιλέ
– Περίπου 6/10 μαθητές έχουν χρησιμοποιήσει ναργιλέ ή ηλεκτρονικό τσιγάρο
– Περίπου 3/10 έχουν καπνίσει ναργιλέ ή ηλεκτρονικό τσιγάρο τον τελευταίο μήνα
Αλκοόλ-
– Όλοι οι δείκτες κατανάλωσης αλκοόλ και μέθης ακολουθούν την γενική πτωτική πορεία όπως και σε εθνικό επίπεδο
– Η αποκλιμάκωση ωστόσο είναι πιο αργή και ειδικά για τους δείκτες μέθης
– Το Ρέθυμνο έχει τη μεγαλύτερη μείωση στην Κρήτη στη χρήση αλκοόλ τους τελευταίους 12 μήνες και τις τελευταίες 30 ημέρες, αλλά και στην κατανάλωση 5+ ποτών στη σειρά
– 9/10 έχουν καταναλώσει αλκοόλ έστω μια φορά, 66% τις τελευταίες 30 ημέρες
– 44% έχουν μεθύσει τουλάχιστον μια φορά, 37% τουλ. 3 φορές τον τελευταίο χρόνο
– 47% έχουν καταναλώσει 5+ποτά τον τελευταίο μήνα τουλ. 3 φορές
– 51% έχουν καταναλώσει αλκοόλ σε χώρους διασκέδασης τον τελευταίο μήνα
– 4/10 έχουν κάποιο κοντινό πρόσωπο που πίνει υπερβολικά
– Σημαντική αύξηση στη αντίληψη ότι είναι ακίνδυνο να πίνει κανείς 1 με 2 ποτά καθημερινά (42%) με την τάση αυτή να πέφτει όσο ανεβαίνει ο αριθμός των ποτών
– Υπάρχει αύξηση στην αντίληψη περί πρόσβασης στο αλκοόλ (9/10)
– 1η θέση στην Κρήτη στον δείκτη «επιβάτης σε όχημα που ο οδηγός έχει πιεί» (26%)
– Πολύ ψηλά πανελλαδικά στον δείκτη «οδήγηση μετά από αλκοόλ»
-1η θέση στην Κρήτη στον δείκτη «Κοντινό πρόσωπο που πίνει υπερβολικά»
-1η θέση στην Κρήτη στους δείκτες κατανάλωσης αλκοόλ για λόγους παρέας
Χρήση παράνομων ουσιών Ρέθυμνο
Το Ρέθυμνο σημειώνει διαχρονική άνοδο στους 11 από τους 17 δείκτες που αφορούν ουσίες (Ηράκλειο 15/17, Χανιά 7/17)
Μείωση στους εξής δείκτες:
-Το 12% έχει κάνει χρήση κάποιας ουσίας (16% ο εθνικός μ.ο.):
-Το 9% έχει κάνει χρήση κάνναβης:(το χαμηλότερο στην Κρήτη)
-Το 8% έκανε χρήση κάνναβης το τελευταίο έτος
-Το 24% τους δόθηκε η δυνατότητα και δεν έκαναν χρήση
-Το 24% θεωρεί εύκολη την πρόσβαση σε κάνναβη
Ωστόσο
– Αύξηση του δείκτη «φίλοι που κάνουν χρήση κάνναβης» (25%, κάτω από τον εθνικό μ.ο.)
– Αύξηση των δεικτών: Χρήση κάνναβης πάνω από 3 φορές τον τελευταίο χρόνο και τον τελευταίο μήνα και κάτω από την ηλικία των 13 ετών
– Αύξηση στη χρήση άλλων ουσιών εκτός κάνναβης και στα εισπνεόμενα, αντίθετα από τον εθνικό μ.ο.
– 52% των χρηστών κάνναβης βρίσκονται σε κίνδυνο από τη χρήση (πάνω από τον εθνικό μ.ο.)
– Οι αντιλήψεις περί μη επικινδυνότητας της χρήσης κάνναβης έχουν ανέβει (δοκιμή, περιστασιακή χρήση και συστηματική χρήση
Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και Ηλεκτρονικά Παιχνίδια
– Το Ρέθυμνο βρίσκεται πολύ κοντά αλλά κάτω από τους εθνικούς μέσους όρους
– Το Ηράκλειο βρίσκεται μπροστά σε όλους τους δείκτες
– Προσκόλληση στα ηλεκτρονικά παιχνίδια δηλώνουν σχεδόν οι μισοί μαθητές
– Προσκόλληση στα ΜΚΔ δηλώνουν 4/10
– 3/10 αφιερώνουν πάνω από 2 ώρες στα ηλ. παιχνίδια το Σ/Κ.
– 5/10 αφιερώνουν πάνω από 4 ώρες στα ΜΚΔ τα Σ/Κ
Στοιχηματισμός
– Το Ρέθυμνο σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες στοιχηματισμού είναι κάτω από τον εθνικό μ.ο.
– Το Ρέθυμνο βρίσκεται στη 2η θέση ανάλογα το δείκτη πίσω από Ηράκλειο ή Χανιά
– Με εξαίρεση το δείκτη «Στοιχηματισμός/αδέλφια» όπου έχει την 1η θέση πανελλαδικά
– Ενδοοικογενειακά (γονείς, αδέλφια) ο στοιχηματισμός ανέρχεται στο 30%
– Σε κίνδυνο για παθολογική ενασχόληση βρίσκεται το 10% των μαθητών Ρεθύμνου
Η ταυτότητα της έρευνας:
Δείγμα: 17.773 μαθητές Λυκείου 16-18 ετών σε 351 Λύκεια Πανελλαδικά
Δείγμα Ρεθύμνου: 1140 μαθητές
Τα 63 Κέντρα Πρόληψης πανελλαδικά αλλά και ένα δίκτυο επαγγελματιών και συνεργατών βοήθησαν στην συλλογή των δεδομένων
Η έρευνα βασίζεται στο ευρωπαϊκό πρωτόκολλο έρευνας ESPAD· Συγκρισιμότητα στοιχείων
Συλλογή δεδομένων: Μάρτιος-Απρίλιος-Μάιος 2019
Σε σχετικές δηλώσεις του ο Πολύβιος Ψήνας, κοινωνιολόγος, στέλεχος του Κέντρου Πρόληψης Ρεθύμνου, που παρουσίασε την έρευνα τόνισε πως το πρόβλημα των εξαρτήσεων παραμένει μεγάλο στο μαθητικό πληθυσμό του Ρεθύμνου, καθώς παρά την όποια αποκλιμάκωση, η οποία είναι σε πολύ αργούς ρυθμούς, φαίνεται πως οι νέοι στρέφονται σε νέες μορφές εξαρτήσεων όπως είναι ο ναργιλές και το ηλεκτρονικό τσιγάρο αλλά και το διαδίκτυο. Παρατήρησε επίσης ότι οι αντιλήψεις της μαθητικής κοινότητας είναι προβληματικές για αυτό και πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενημέρωση και στις δράσεις πρόληψης. Ειδικότερα, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» τόνισε: «η πανελλαδική τάση είναι να μειώνονται τα στοιχεία στους εθισμούς, όπως η κάνναβη και το αλκοόλ. Το Ρέθυμνο ακολουθεί αυτή την τροχιά αλλά όχι με τόσο μεγάλη ένταση, όμως, όπως η υπόλοιπη Ελλάδα. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι δείκτες που το Ρέθυμνο έχει πρωτιά. Όπως για παράδειγμα ότι τα παιδιά μπαίνουν σε αυτοκίνητο κάποιου που έχει μεθύσει. Βλέπουμε και στο Ρέθυμνο και πανελλαδικά ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ των μαθητών της α ‘και της γ’ λυκείου, όπως το αλκοόλ και το κάπνισμα, όπου τα ποσοστά διπλασιάζονται. Έχουμε επίσης στοιχεία για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το στοιχηματισμό, την ενασχόληση με το διαδίκτυο που είναι νέες μορφές συμπεριφοριστικής εξάρτησης. Εκεί το Ρέθυμνο είναι στους μέσους όρους της Ελλάδας όμως σε κάποια σημεία τους ξεπερνά. Το Ρέθυμνο είναι νούμερο ένα στην Ελλάδα σε χρήση ναργιλέ, αν και θα περίμενε κανείς να είναι η Κομοτηνή πρώτη για πολιτισμικούς λόγους εν τούτοις είναι το Ρέθυμνο, όπως και στο ηλεκτρονικό τσιγάρο. Δηλαδή ενώ αποκλιμακώνεται η χρήση του παραδοσιακού τσιγάρου έχουν μπει νέες μορφές καπνίσματος και το Ρέθυμνο έχει πρωτιές εκεί. Αυτό που μας ανησυχεί είναι οι αντιλήψεις των παιδιών. Για παράδειγμα ότι το κάπνισμα δεν βλάπτει, ότι ο ναργιλές ή το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν κάνει κακό. Φανταστείτε ότι το 85% των μαθητών λυκείου θεωρούν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν βλάπτει, ούτε η δοκιμή ούτε το να καπνίζεις μια δυο φορές, το ίδιο ισχύει και για το ποτό. Θεωρούν ότι το να πίνεις μια δυο φορές δεν πειράζει. Οπότε έχουν δυστυχώς ανέβει και πανελλαδικά και στο Ρέθυμνο οι αντιλήψεις των παιδιών σχετικά με την επικινδυνότητα των ουσιών που αυτό μπορεί να ‘ναι κατώφλι προς την ανάπτυξη εθισμών. Σίγουρα έχουν γίνει προσπάθειες πρόληψης. Το Ρέθυμνο έχει μειώσει το ποσοστό του αναφορικά με τα παιδιά που βγαίνουν έξω και καταναλώνουν αλκοόλ. Το ποσοστό αυτό είναι το 50%. Τα μισά παιδιά βγαίνουν έξω και πίνουν αλκοόλ. Στη βόρεια Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι στο 70%. Αυξάνονται οι νέες μορφές καπνίσματος και το διαδίκτυο. Όπου το Σαββατοκύριακο παραπάνω από 4 ώρες ασχολούνται περίπου τα μισά παιδιά».
Σύμφωνα με τον κ. Ψήνα είναι απαραίτητο να ενταθούν οι δράσεις πρόληψης «η πρόληψη και η δουλειά που γίνεται στα σχολεία πιάνει τόπο, ωστόσο πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες ειδικά στα παιδιά του δημοτικού. Τα στοιχεία αυτά αφορούν μέχρι και το 2019. Περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και την επόμενη έρευνα για να δούμε πως η πανδημία επηρέασε τις αντιλήψεις των παιδιών και τους εθισμούς μετά τον εγκλεισμό που είναι επιβαρυντικός παράγοντας» πρόσθεσε.
Αναπτυσσόμενος εφηβικός εγκέφαλος και χρήση ουσιών: Προβλήματα και προβληματισμοί
Για το ρόλο του εφηβικού εγκεφάλου στη χρήση ουσιών μίλησε ο Γεώργιος Παναγής, καθηγητής Βιοψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης, ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων ότι μπορεί στα 18 έτη να έχει αναπτυχθεί πλήρως ο εγκέφαλος, ωστόσο υπογράμμισε πως δεν ωριμάζει πριν τα 25 χρόνια ζωής του, γεγονός το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς παράγοντες αναφορικά με τις συμπεριφορές στις οποίες καταλήγουν οι έφηβοι. «Η εφηβεία αποτελεί μία σημαντική αναπτυξιακή περίοδο μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενηλικίωσης, η οποία χαρακτηρίζεται από μείζονες σωματικές/οργανικές, ψυχολογικές και κοινωνικές αλλαγές. Κατά την περίοδο αυτή, οι νέοι άνθρωποι έχουν την τάση να υιοθετούν συμπεριφορές υψηλού κινδύνου. Γι’ αυτό και για τα περισσότερα άτομα η πρώτη επαφή με το αλκοόλ, το τσιγάρο και τις άλλες εθιστικές ουσίες συνήθως συμβαίνει σ’ αυτή τη φάση της ζωής. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας ο εγκέφαλος, που δεν έχει ακόμα ωριμάσει, αλλάζει δραματικά. Η ανωριμότητα του εγκεφάλου και οι αλλαγές που συμβαίνουν σε αυτόν είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για την αυξημένη εμπλοκή των εφήβων σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές. Από την άλλη, η κατάχρηση ουσιών κατά την εφηβεία έχει συνδεθεί με ποικίλες αρνητικές συνέπειες, τόσο σε νευρωνικό όσο και σε συμπεριφορικό επίπεδο. Ο εφηβικός εγκέφαλος αυξάνει τον κίνδυνο για κατάχρηση ουσιών και εθισμό. Τα τμήματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για το συναίσθημα, για την ευχαρίστηση, για τις συγκινήσεις είναι ώριμα και είναι αυτά τα τμήματα στα οποία βασίζεται ο έφηβος στην καθημερινή ζωή και δραστηριότητα. Άρα επικεντρώνεται σε γεγονότα και καταστάσεις που θα του δώσουν εύκολη και γρήγορη ευχαρίστηση χωρίς να γνωρίζει τις συνέπειες αυτών των πράξεων», τόνισε ο κ. Παναγής και πρόσθεσε ότι «επειδή ο εγκεφάλους των εφήβων δεν έχει αναπτυχθεί, παίζουν σημαντικό ρόλο τα προληπτικά προγράμματα που μπορούν να λειτουργήσουν από νωρίς θωρακίζοντας τους νέους ανθρώπους παιδιά και εφήβους, δουλεύοντας στο πεδίο της ψυχικής ανθεκτικότητας. Είναι πολύ σημαντικό τα νέα παιδιά και οι έφηβοι να είναι θωρακισμένοι, να μπορούν να αντισταθούν στις προκλήσεις, να μπορούν να πουν όχι. Αυτά τα πράγματα δεν είναι αυτονόητα και χρειάζονται δουλειά» τόνισε.
Η θεραπεία της προβληματικής ενασχόλησης με το διαδίκτυο στο ΚΕΘΕΑ Αριάδνης
Για τη θεραπεία της εξάρτησης από το διαδίκτυο μίλησε η κοινωνιολόγος του κέντρου ΚΕΘΕΑ Αριάδνης, Νεκταρία Τσάμη, που επεσήμανε πως οποιασδήποτε μορφής εξάρτησης είναι πολυπαραγοντική. Χρειάζεται, όπως ανάφερε, να παίξει ρόλο το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον, οι συνθήκες που μεγαλώνει κάποιος, χαρακτηριστικά του ίδιου του ατόμου και σίγουρα η πρόσβαση που έχει σε αυτή την ουσία.
«Η θεραπεία στο ΚΕΘΕΑ είναι ψυχοκοινωνική προσέγγιση. Δεν χρησιμοποιούμε φάρμακα, παρακινούμε στο να πάρει ο ίδιος ο άνθρωπος την ευθύνη και να αρχίσει να μειώνει και να απέχει στην πορεία από την ουσία που τον καθιστά εξαρτημένο είτε από τη συμπεριφορά, όπως είναι τα τυχερά παιγνίδια και το διαδίκτυο και έπειτα τον παροτρύνουμε να συμμετάσχει σε ομάδες αυτοβοήθειας που είναι το βασικό εργαλείο στο οποίο δουλεύουμε. Μέσα από τα εργαλεία στις ομάδες αλλά και τις εξωτερικές δράσεις που κάνουμε με σκοπό την ενίσχυση των ανθρώπων, τους παρακινούμε να κάνουν πράγματα που θα τους δώσουν αντίστοιχη χαρά με αυτή που τους έδινε η εξάρτηση. Είναι στεγνό το πρόγραμμα, είναι δωρεάν για όλους τους συμμετέχοντες και τηρούμε αυστηρά το απόρρητο» είπε.
Όπως πρόσθεσε, στην περίοδο της πανδημίας υπήρξαν πολλαπλά αιτήματα στο ΚΕΘΕΑ Αριάδνη για το διαδίκτυο, ενώ πρόσθεσε ότι μέχρι σήμερα «παρατηρούσαμε ότι οι έφηβοι είχαν πρώτα εμπλοκή με μια παράνομη ουσία και μετά εγκατέλειπαν το σχολείο. Από το 2020 παρατηρήσαμε ότι πρώτα διέκοψαν την επαφή με το σχολείο και στην πορεία είχαν εξάρτηση με ουσίες. Για αυτό πιστεύω ότι πρέπει η εκπαιδευτική κοινότητα να κινητοποιηθεί άμεσα για να μπορεί να αντιμετωπίζει και να προλαμβάνει τέτοια φαινόμενα» συμπλήρωσε.
Για τους παράγοντες κινδύνου και τις εξαρτήσεις στην εφηβεία μίλησε η ψυχολόγος, στέλεχος του κέντρου ΟΚΑΝΑ Ρέθυμνου, Έφη Παπαδοπούλου, ενώ για τις δράσεις του κέντρου πρόληψης Ρεθύμνου μίλησε η επιστημονικά υπεύθυνη του κέντρου, Ανδρονίκη Μπογα.
Στο χαιρετισμό του, στη διάρκεια της εκδήλωσης, ο πρόεδρος του Κέντρου Πρόληψης, Γιάννης Παρασύρης επεσήμανε τις δράσεις της δομής του κέντρου, ωστόσο επεσήμανε ότι τα θέματα αυτά πρέπει να απασχολήσουν το σύνολο της κοινωνίας γι’ αυτό χρειάζεται συστράτευση φορέων.