Η αντιμετώπιση της πολυεπίπεδης κρίσης που ταλανίζει τη χώρα θα ήταν δυνατόν να επιτευχθεί με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα και με μικρότερο κοινωνικό κόστος, αν το πολιτικό μας προσωπικό και η κοινωνία αντίκριζαν κατάματα την πραγματικότητα και με πολιτική βούληση, αυτογνωσία, αυτοκριτική διάθεση, ρεαλισμό, εθνικό σχεδιασμό έστρεφαν συλλογικά το ενδιαφέρον και τις προσπάθειές τους κάθε φορά στη ρίζα του «κακού»…
Ας δούμε λ.χ. το «καρκίνωμα» της φοροδιαφυγής. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου να παρακολουθεί – να ενδιαφέρεται και να συμμετέχει στα κοινά (μέσα της δεκαετίας του 1980).
Έχω κουραστεί να ακούω τις κυβερνήσεις να υπόσχονται το τέλος αυτής της φαυλότητας. Οι παλαιότεροι θυμόμαστε το διαφημιστικό σποτ «Αγαπάς την Ελλάδα; Απόδειξη!». Από τότε μέχρι σήμερα η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή αλλάζοντας κατά καιρούς χαρακτηριστικά εξακολουθούν να «ζουν και να βασιλεύουν»! Κι όμως τα αποτελέσματα τα χρόνια που πέρασαν θα ήταν καλύτερα αν υπήρχε ουσιαστική πολιτική βούληση. Όχι όμως έτσι γενικά και αόριστα. Συγκεκριμένα… Πολύ συγκεκριμένα. Πολιτική βούληση για να αναπτυχθεί και να καλλιεργηθεί (ακόμα και μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση) η φορολογική συνείδηση των πολιτών. Αν μια τέτοια προσπάθεια είχε ξεκινήσει πριν τριάντα χρόνια σήμερα είναι βέβαιο ότι τα πράματα θα ήταν πολύ καλύτερα… Η νοοτροπία μας θα ήταν διαφορετική. Θα θεωρούνταν ηθική απαξίωση η φοροδιαφυγή και όχι «μαγκιά» ή «καπατσοσύνη»… Γιατί όταν από τη θέση αυτή υποστηρίζουμε ότι ζητήματα νοοτροπίας και στάσεων ζωής είναι συνδεδεμένα με την παιδεία και την εκπαίδευση αυτό ακριβώς εννοούμε… Τη θεραπεία λανθασμένων αντιλήψεων – συμπεριφορών – νοοτροπιών, δηλαδή λαθεμένων στάσεων ζωής, μέσα από τη διαδικασία του εκπαιδευτικού συστήματος…
Η πολιτική βούληση όμως σε μια διαφορετική κοινωνία θα είχε και συνέχεια… Δημιουργία ενός άρτιου ελεγκτικού μηχανισμού (ειδικευμένο προσωπικό και μέσα), καθώς και διασταύρωση στοιχείων για τη διαδρομή του χρήματος. Θα ήταν λ.χ. αρκετά αποτελεσματικό αν κάθε πολίτης μαζί με την αστυνομική του ταυτότητα -σε νεαρή ηλικία- αποκτούσε μια κάρτα και έναν κωδικό (PIN) με την οποία θα έκανε όλες τις συναλλαγές του εφόσον αυτές υπερβαίνουν ένα όριο (π.χ. 200-300 ευρώ). Η κάρτα αυτή συνδεδεμένη με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών θα άφηνε το «αποτύπωμα» κάθε συναλλαγής (χρεώσεις – πιστώσεις) και σε συνδυασμό με ένα περιουσιολόγιο η πολιτεία θα μπορούσε να γνωρίζει το οικονομικό προφίλ των φορολογουμένων… Γιατί λοιπόν εξακολουθούμε σε ότι αφορά τη φοροδιαφυγή – φοροαποφυγή και βρισκόμαστε στην «εποχή του χαλκού»; Αιτία είναι, φυσικά, το έλλειμμα πολιτικής βούλησης που αν υπήρχε θα μπορούσαμε με απλές και πρακτικές κινήσεις να έχουμε αλλάξει ριζικά την πορεία των πραγμάτων…
Το όφελος όμως μιας τέτοιας σοβαρής εθνικής προσπάθειας θα ήταν πολλαπλάσιο… Οι πολίτες θα είχαν διαπαιδαγωγηθεί και θα σέβονταν καθετί το δημόσιο. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι οι «βανδαλισμοί» λ.χ. στα ΑΕΙ ακόμα και αν δεν είχαν εκλείψει είναι βέβαιο ότι θα είχαν μειωθεί στο ελάχιστο… Αλλά και το πολιτικό μας προσωπικό θα σεβόταν το δημόσιο χρήμα και με πολλή περίσκεψη θα ξόδευε τα χρήματα του δημόσιου ταμείου… Έτσι όλο και κάποια περιθώρια για στοχευμένη κοινωνική πολιτική και ένα δίχτυ ασφαλείας σε όσους δοκιμάζονται σκληρά από την πολυεπίπεδη κρίση θα μπορούσε να υπάρξει…
Είναι λοιπόν ολοφάνερο ότι αν υπήρχε πολιτική και κοινωνική βούληση η φοροδιαφυγή (φοροαποφυγή) δεν θα αποτελούσε σήμερα μια γάγγραινα που απειλεί όχι μόνο το δημόσιο ταμείο αλλά και την κοινωνική συνοχή…
Η φοροδιαφυγή όμως αποτελεί μία μόνο έκφανση των φαύλων νοοτροπιών μας… Είναι λοιπόν καιρός να αντικρίσουμε κατάματα την πραγματικότητα διαφορετικά η κρίση θεσμών, αρχών, αξιών, η κρίση του πολιτικού μας συστήματος, ο ωχαδελφισμός, οι ιδεοληψίες, η κρίση στην παιδεία, οι φαύλες νοοτροπίες… με δύο λέξεις η πολιτισμική κρίση δεν υπάρχει ελπίδα ότι θα μπορέσει να γίνει μια κακή ανάμνηση… Σε λίγα χρόνια για τα ίδια πράματα θα μιλάμε!
E-Mail: pgiannoulakis@yahoo.gr
Twitter: @pgiannoulakis
