Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΞΥΠΟΛΥΤΑ*
Γιατί χωρίς να παραβλέπεται και να παραγνωρίζεται η όλη συμμετοχή και συνεισφορά προσώπων και ενεργειών σε όποιον έτερο τομέα πέραν της ένοπλης επανάστασης (όπως ατυχώς φέτος στην επέτειο επιχειρούν να μας πείσουν διάφοροι, τάχα ότι μας ελευθέρωσαν ορισμένες… διαβουλεύσεις δίχως να πέσει ντουφεκιά, δίχως ν’ αστράψει σπαθί), η πάλη και το αίμα ελευθέρωσαν. Η κόψη. Επίκουροι ήσαν οι ξένοι, η «Φιλική», τα δάνεια, οι επαφές κ.ο.κ. Προσωπική η αξιολόγηση, η ιεράρχηση, η επιλογή, το όποιο συμπέρασμα, η παράλειψη γεγονότων.
- Στην Οδησσό συγκροτείται η «Φιλική Εταιρεία». Ναι, η μασονία της εποχής. Μάταιο να παίζουμε με λέξεις και έννοιες μετά 200 έτη. ΑΘΑΝΑΤΟΙ. Υπαλληλάκοι της σειράς. Εμμ. Ξάνθος. Ν. Σκουφάς. Αθ. Τσακάλωφ. Αργεί ωστόσο, μόλις το 1920 Γενικός επίτροπος ο υπέροχος Αλ. Υψηλάντης. Αυτός θα κηρύξει και την επανάσταση Φεβρουάριο 1821. Ιάσιο Μολδοβλαχία, 300 φοιτητές που πάνε να σκοτωθούν για να αφυπνίσουν. 300 φοιτητές και ο επικεφαλής τους ήρωας.
23 Μαρτίου 1821. Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Πετρ. Μαυρομιχάλης ελευθερώνουν την Καλαμάτα. 25, με τις τυχόν αμφισβητήσεις, ο όρκος στην Αγία Λαύρα.
23 Απριλίου 1821. Η Αλαμάνα του Αθανάσιου Διάκου. Ένας διάκος… Ζήτω η αιώνια ΕΛΛΑΣ.
8 Μαΐου 1821. Ο Ανδρούτσος Οδ σ’ ένα χάνι. Η επανάσταση επεκτείνεται στη Σάμο.
12 Μαΐου 1821 το Βαλτέτσι. Ιούνιο ξεσηκώνεται η Κρήτη. Αίφνης Ελληνική συντριβή στην Χαλκιδική.
23 Σεπτεμβρίου Ελληνική η Τριπολιτσά. Μάρτιο 1822 η καταστροφή της Χίου. Μάϊο πέφτει το Σούλι των ηρώων.
6 Ιουνίου ο Κανάρης με το μπουρλότο του στην Τουρκική ναυαρχίδα στη Χίο.
26 Ιουλίου 1822 τα Δερβενάκια με τον Κολοκοτρώνη. Από τις πιο λαμπρές σελίδες. Ο Καραϊσκάκης τον Γενάρη διαλύει τον Ισμαήλ στην Ευρυτανία.
Αύγουστο του 1823 η Ελλάς των χιλιετιών κλείνει το γόνυ. Σκοτώθηκε ο Μάρκος Μπότσαρης. Στη λίγη μισοελεύθερη πατρίδα, ο διχασμός. Δύο Κυβερνήσεις σε Τρίπολη και Κρανίδι. Τέλη του χρόνου το πρώτο δάνειο από την Αγγλία. Είπαν ότι οριστικά αποπληρώθηκε επί Κ. Σημίτη! Εν τάχει, και σαν ψέμα κάτι σημαίνει… Εξοφλήσαμε μετά δύο αιώνες.
Ιούνιος 1824 καίγονται η Κάσος και τα Ψαρά. «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη». Οι Έλληνες εκδικούνται καίγοντας τον Τουρκικό στόλο στον Γέροντα τον Αύγουστο.
Τον Οκτώβριο 1824 νέος εμφύλιος.
20/5/1825 το Μανιάκι του Παπαφλέσσα. Τον επόμενο μήνα ο Ιμπραήμ ανακαταλαμβάνει την Τριπολιτσά. Μετά τρεις μέρες Μακρυγιάννης – Δ. Υψηλάντης τον συντρίβουν στην Αργολίδα. Νίκες απανωτές του Καραϊσκάκη. Ρωσία – Αγγλία παρέχουν αυτονομία στην ελάχιστη Ελλάδα (4/4/1826) ως φόρου υποτελής χώρα στον Σουλτάνο. Κούνια που τους κούναγε.
Εν τω μεταξύ, από πρωτοχρονιά 1822 το πρώτο Σύνταγμα, 6 Απριλίου 1826 η Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου (αναβλήθηκε αρχικά), 19/3/1827 η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας.
Το 1828 ο Καποδίστριας θα ιδρύσει το «Πανελλήνιον». Το 1829 συστήνεται η Γερουσία.
Ως συνέχεια ωστόσο, είχαμε Απρίλη του 1826 το μεγαλείο του Μεσολογγίου με τον Μπάιρον, την τάφρο, την πείνα, τα πυροβολεία, την έξοδο. Αμύνεται τέσσερα χρόνια. Αύγουστο οι Τούρκοι στην Αθήνα. Απρίλιο η καταστροφή σε Αθήνα – Φάληρο – Πειραιά και ο ύποπτος θάνατος του Καραϊσκάκη.
Αγγλία – Γαλλία – Ρωσία υπογράφουν μια συνθήκη ειρήνης για λογαριασμό της Ελλάδας Ιούλιο 1827 και τον Οκτώβριο στέλνουν τον στόλο τους στο Ναυαρίνο να την εφαρμόσουν, αφού η Τουρκία αρνείται. Με την καταστροφή του ΤουρκοΑιγυπτιακού στόλου ο πόλεμος στην ουσία τελειώνει μ’ ένα τμήμα της Ελλάδας ελεύθερο. Στην πραγματικότητα ο πόλεμος είχε τελειώσει πριν με ολοκληρωτική νίκη των Τούρκων. Ούτε σπιθαμή δεν είχε ελευθερωθεί. Οι Μεγάλες Δυνάμεις σίγουρα θα μπορούσαν να συνδράμουν πολύ νωρίτερα, σίγουρα όμως η γροθιά τους ήταν αιτία της ελευθερίας. Που ποτέ δεν θα υπήρχε πάντως χωρίς το Μεσολόγγι, το Μανιάκι, την Αλαμάνα, τον Ρήγα, τον Νικηταρά, τον Τζαβέλα να έχουν προηγηθεί.
Ιανουάριος 1828 ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο και Ιούλιο 1828 ο Γάλλος Μαιζόν έρχεται να διώξει τους Τούρκους και από την Πελοπόννησο.
Μάρτιο 1829 οι Μεγάλες Δυνάμεις συνυπογράφουν τα σύνορα του νέου κράτους. Έως τη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού συν Εύβοια, νήσοι Αργοσαρωνικού, Σποράδες, Κυκλάδες. Όλη η υπόλοιπη Ελλάδα αναμένει. Η Κρήτη θα ενωθεί μετά 84 έτη. Τα Δωδεκάνησα μετά 119 έτη! Μακεδονία – Ήπειρος μετά 83 έτη. Η Θράκη σε δόσεις.
Τελευταία μάχη και τεράστιος θρίαμβος στην Πέτρα Βοιωτίας με τον Δ. Υψηλάντη. Ήταν 12 Σεπτεμβρίου 1829. Από το Δραγατσάνι της Βλαχίας (Ρουμανία) με τον Νικ. Υψηλάντη και τους 340 νεκρούς (οι 200 Ιερολοχίτες του Αλέξ. Υψηλάντη) έχουν παρέλθει 8 έτη και 3 μήνες.
99 μήνες θυσίες, αγώνας, αγωνία, αδικία, διχασμός, πόνος, οδύνη. Άνδρες από την ίδια οικογένεια στην πρώτη και τελευταία μάχη. Πόσες πόλεις σήμερα έχουν το όνομα ενός Υψηλάντη σ’ ένα δρόμο, μια πλατεία;
* Ο Νικόλαος Ξυπολυτάς είναι χειρουργός, υπεύθυνος τομέα υγείας Ν.Δ-ΝΟΔΕ Ρεθύμνου
