Για πρώτη φορά στις κατακόμβες της ρωσικής εκκλησίας των Αθηνών, παρουσιάστηκε η έκθεση χαρακτικών του ιστορικού συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι», κάνοντας πράξη την υπόσχεσή του, για μεταφορά της έκθεσης και σε άλλες πόλεις, αναφορικά με την συμπλήρωση των 150 ετών από την εθελοθυσία των ηρώων της Μονής Αρκαδίου.
Με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά και την τιμή στους ήρωες επί τη επετείω των 150 ετών από το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου, ο Σύλλογος, είχε την ιδέα και την πρωτοβουλία παρουσίασης και διοργάνωσης της άνω έκθεσης χαρακτικών, ενώ βρήκε συμπαραστάτη στην υλοποίηση του εγχειρήματός του στα χέρια της σπουδαίας χαράκτριας Ελένης Τζιφάκη Μισιρλή και αντιπροέδρου του συλλόγου. Ύστερα από την πρώτη παρουσίαση των χαρακτικών στο Ρέθυμνο και συγκεκριμένα στο μουσείο Καρά Μουσά τζαμί, πέρσι τον Σεπτέμβριο, όπου έτυχε μεγάλης αποδοχής, συνεχίζεται η παρουσίαση και σε άλλες πόλεις.
Η έκθεση εγκαινιάστηκε την Παρασκευή 12 Μαΐου 2017, αφού δόθηκε η ευλογία από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών και φιλοξενείται στο μοναδικό και επιβλητικό χώρο, σπάνια επισκέψιμο στο κοινό, σε μια προσπάθεια συμβολικού παραλληλισμού του διωγμού και της αναζήτησης προστασίας, με τις σημερινές «κατακόμβες», τα υπόγεια και καταφύγια, όπου δεκάδες γυναικόπαιδα ζουν ακόμη και για μήνες, προκειμένου να σωθούν από τους σημερινούς πολέμους.
Η επιλογή του χώρου αποτέλεσε μία πραγματική αποκάλυψη για τους παρευρισκόμενους, αφού είναι ένας χώρος μοναδικός, σχεδόν μεταφυσικός, άγνωστος σε πολύ κόσμο, που δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι στην καρδιά της Αθήνας, υπάρχει τέτοιος επιβλητικός χώρος, που σου προκαλεί πραγματικό δέος.
Ο ναός του Σωτήρα Λυκοδήμου – Ρώσικη Εκκλησία, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά μνημεία του 11ου μ.Χ. αιώνα. Η αρχαιολογική έρευνα έδειξε ότι επί αρχαιότητος στο σημείο αυτό υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Λύκειο Απόλλωνα. Επί της αυτοκρατορίας του Αδριανού (117 – 138 μ.Χ.), λειτουργούσε εκεί ρωμαϊκό λουτρό, το λεγόμενο βαλανείον. Ο ναός έχει μεγάλη ιστορία, ενώ διά μέσου των αιώνων υπήρξε ορθόδοξο και αργότερα λατινικό μοναστήρι. Τον 19ο αιώνα μ.Χ. ανακατασκευάστηκε, προστέθηκε το κωδωνοστάσιο, αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα και παραχωρήθηκε στην ρωσική κοινότητα της Αθήνας. Μαζί με άλλους ναούς των Αθηνών, όπως ο Αγ. Ελευθέριος δίπλα στη Μητρόπολη ή η Αγία Δύναμις στην οδό μητροπόλεως κ.α., διαθέτουν υπόγειες κρύπτες, που χρησίμευσαν στην αντιμετώπιση διαφόρων κινδύνων ή ως κατακόμβες. Να επισημάνουμε ότι ο χώρος διαθέτει διάφορες μικρές στοές, ενώ υπάρχουν δύο επιδαπέδια εξαιρετικά ψηφιδωτά, καθώς και η αρχή του βράχου της Ακρόπολης. Η επιμέλεια των στοών με κατάλληλα καντηλέρια αλλά και η τοποθέτηση των χαρακτικών με σωστό φωτισμό στο χώρο και την επιβλητική μουσική να θωπεύει τα αυτιά των επισκεπτών, δημιουργούσε μία μοναδική και ανεπανάληπτη στιγμή. Τα χαρακτικά της Ελένης Τζιφάκη, που ήταν εμπνευσμένα από την εθελοθυσία των ηρώων του Αρκαδίου, εντυπωσίασαν το κοινό και έδειξαν πως η καλλιτέχνης έβαλε όλη της την τέχνη προκειμένου να αποδώσει την τιμή στα ηρωικό γεγονός, ενώ απέσπασε τα συγχαρητήρια όλων.
Η εκδήλωση ήταν εξαιρετική, με την γνωστή συνταγή της επιτυχίας και τη σφραγίδα του υψηλού επιπέδου που ο σύλλογος Ρεθυμνίων της Αττικής, εδώ και χρόνια υπογράφει. Η μεικτή Ρώσικη χορωδία του ναού άνοιξε την εκδήλωση με τον περίφημο ύμνο «τη Υπερμάχω» στην Παναγία. Ο πρόεδρος κος Γεώργιος Βλατάκης απεύθυνε σύντομο χαιρετισμό, ενώ ο καθηγ. φιλολ. κος Γιάννης Γρυντάκης ανέπτυξε το ιστορικό γεγονός και τη συμβολή των Ρώσων στο Ρέθυμνο. Η χαράκτρια κα Ελ. Τζιφάκη ανέλυσε την τεχνική των έργων της και ευχαρίστησε το σύλλογο για την ευκαιρία που της έδωσε να υλοποιήσει την ιδέα του μέσα από τα έργα της, ενόψει των 150 ετών από το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Ακόμη με δύο ύμνους στους Αγίους Ελένη και Κωνσταντίνο αλλά και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Άγιοι που τιμώνται στα δύο κλίτη, στη Μονή Αρκαδίου) ολοκλήρωσαν το πρώτο μέρος της εκδήλωσης. Το δεύτερο μέρος περιελάμβανε την κάθοδο στις κατακόμβες με την έκθεση των χαρακτικών και τέλος το φιλόξενο κρητικό κέρασμα.
Στα εγκαίνια της έκθεσης δημιουργήθηκε το αδιαχώρητο, ενώ παρευρέθηκαν ο Σεβασμιώτατος. Μητρ. Βελεστίνου κος Δαμασκηνός ως εκπρόσωπος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών κου Ιερωνύμου, ο προϊστάμενος του Μητροπολιτικού Ναού Αθηνών Αιδεσ. π. Δημήτριος Νίκου, ο αντιπρόεδρος της Ν.Δ. βουλευτής κος Κωστής Χατζηδακης, ο ακόλουθος της Ρωσικής πρεσβείας, ο εκπρόσωπος της Ρωσικής Εκκλησίας Αιδεσ. π. Αλέξανδρος, εκπρόσωποι της ρωσόφωνης κοινότητας, ο Άρχων του Πατριαρχείου καθηγ. κος Γιαννής, ο κ. Γιώργος Καπερώνης τέως δήμαρχος Ρεθύμνου, πρόεδρος της αδελφότητας Κρητών Πειραιά «Η Ομόνοια» κος Θόδωρος Τσόντος με μέλη του Δ.Σ. του, ο πρόεδρος Κρητών Μελισσίων κος Γ. Καρβουνάκης, η πρόεδρος των Νοτίων κα Εύα Κουβίδου, ο πολιτευτής κος Μιχάλης Δερμιτζάκης, η Φωφώ Λυρούδια, η Εύα Μερσηνιά, η Μαρία Λαρίου – Δρεττάκη, η Αριστέα Βερνάδου, η Νίτσα Λίτινα, η Αγλαΐα Πλατύρραχου, η Τατιάνα Παπαγιαννάκη, η Άννα Φιλιώτου, ο Λευτέρης Δρανδάκης, η Λίλιαν Μοράκη, η οικογ. Ε. Καλλονάκη, ο ζωγράφος Αιμίλιος Γάσπαρης, ο γκαλερίστας Μανώλης Κανακάκης, η Βιβή Γλεντζή, τα ζεύγη Γ. Γρυντάκη, Αρ. Λιαναντωνάκη, Τάσου Παλιεράκη, Νίκου Παπαδάκη, Σταύρου Τσιχλάκη, και άλλοι Ρεθυμνιώτες και φίλοι του συλλόγου.
Φανερά εντυπωσιασμένοι και ικανοποιημένοι οι παρευρισκόμενοι από τον ταιριαστό συνδυασμό χώρου και έργων, έδιναν συγχαρητήρια για την πρωτοτυπία της εκδήλωσης. Η έκθεση διήρκεσε μέχρι και την Κυριακή 14-5-17 και την επισκέφτηκαν πάνω από 400 άτομα μεταξύ αυτών και δύο σχολεία της Κηφισιάς, καθώς και ξένοι που πληροφορήθηκαν για το ηρωικό γεγονός μέσα από την έκθεση. Έτσι προστέθηκε άλλη μία σημαντική εκδήλωση του ιστορικού συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι», στο πλήθος των εκδηλώσεων που είχε αφιερώσει οφειλετικώς και καθηκόντως στο ηρωικό Αρκάδι. Έπεται συνέχεια και προσεχώς θα υπάρξει μεγάλη έκπληξη σε πόλη του εξωτερικού με τα αντίστοιχα χαρακτικά, πιστοποιώντας έτσι ότι το Αρκάδι αποτελεί παγκόσμιο σύμβολο Ειρήνης και ανιδιοτελούς αυτοθυσίας, όχι σε τοπικό επίπεδο αλλά παγκοσμίως.
* Ο Γεώργιος Βλατάκης είναι νομικός – θεολόγος, πρόεδρος του Ιστορικού Συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι»
