Ο μητροπολιτικός Δήμος Ρεθύμνου διαθέτει ένα σύνολο από 32 σημαντικούς ιστορικά παραδοσιακούς οικισμούς χαρακτηρισμένους από το ΦΕΚ 728-21/9/1995 σε δύο κατηγορίες. Στην κατηγορία Ι (Υψηλής πολιτιστικής αξίας) ανήκουν 10 οικισμοί που είναι οι: Βεδέροι, Γιαννούδι, Επισκοπή, Καψαλιανά, Καπεδιανά, Κάστελος, Μαρουλάς Μικρό και Μεγάλο Μετόχι, Μύλοι και Σταυρωμένος. Στην κατηγορία ΙΙ (Μεσαίας Πολιτιστικής Αξίας) ανήκουν οι παρακάτω 22 Οικισμοί: Αμπελάκι, Αγ. Γεώργιος, Αγ. Ειρήνη, Αγ. Κωνσταντίνος, Αμνάτος, Αργυρούπολη, Αρμένοι, Ατσιπόπουλο, Αρχοντική, Γάλλος, Ζουρίδι, Καρέ, Κάτω Πόρος, Κυριάννα, Μούνδρος, Πίκρι, Πρασές, Πρινές, Ρουσσοσπίτι, Ρούστικα, Σαϊτούρες και Χρωμοναστήρι.
Η σημασία των αναπλάσεων των οικισμών είναι κρίσιμη και για την ανάδειξη της ιστορίας του πολιτισμού του Δήμου, αλλά και για την τοπική ανάπτυξη, την αποκέντρωση και τη σύνδεση με τον τουρισμό. Κάθε δημοτική αρχή οφείλει να διασφαλίζει επαρκείς πόρους ισομερώς στους παραδοσιακούς οικισμούς του Δήμου. Στο άρθρο μας παραθέτουμε τα πιο πρόσφατα στοιχεία των χρηματοδοτήσεων για αναπλάσεις των 32 παραδοσιακών οικισμών του μητροπολιτικού Δήμου Ρεθύμνου για τα έτη 2011, 2012 και 2013, μετά την εφαρμογή του «Καλλικράτη». Τα ποσά που παραθέτουμε είναι οι μέσοι όροι ανά έτος των δημοτικών κονδυλίων για έργα αναπλάσεων, οδοποιίας και ύδρευσης που είναι τα βασικά έργα για την ανάδειξη των οικισμών. Έχουμε εξαιρέσει τα έργα αθλητικών χώρων, σχολικής στέγης και απαλλοτριώσεων-αποζημιώσεων, αφού δεν αφορούν στην ανάδειξη των οικισμών, αλλά άλλες δραστηριότητες και ευρύτερες χωρικά περιοχές.
Από τα στοιχεία που μελετήσαμε και αποτυπώνονται στον πίνακα προκύπτει ότι, την τριετία 2011-2013 έλαβαν κονδύλια για αναπλάσεις μόνο εννέα από το σύνολο των παραπάνω 32 παραδοσιακών οικισμών, από τους οποίους μόνο ένας οικισμός (Μαρουλάς) ανήκει στην κατηγορία Ι. Οι υπόλοιποι 23 παραδοσιακοί οικισμοί έλαβαν 0 ευρώ κονδύλια την τριετία 2011-2013!
Ενδιαφέρον προκαλεί η τεράστια απόκλιση στη χρηματοδότηση των λίγων παραδοσιακών οικισμών που χρηματοδοτήθηκε η ανάδειξή τους την τριετία. Για παράδειγμα οι Πρασές (κατηγορία ΙΙ) έλαβαν 161.416 ευρώ το χρόνο (μέσος όρος τριετίας), ενώ ο αμέσως επόμενος οικισμός (Μαρουλάς), 64.613 ευρώ και τελευταίο το Ρουσσοσπίτι 834 ευρώ. Δηλαδή η ανάπλαση στις Πρασές χρηματοδοτήθηκε από το Δήμο 2,5 φορές περισσότερο απ’ ότι στον Μαρουλά και 193 φορές (!) περισσότερο απ’ ότι στο Ρουσσοσπίτι.
Είχαμε θέσει αρκετές φορές στο Δημοτικό Συμβούλιο με τον Μιχάλη Ανδρουλάκη το θέμα της υποχρηματοδότησης και της ανισομέρειας (http://ekp-rethymnou.blogspot.gr/2013/07/23072013.html) για τους παραδοσιακούς οικισμούς του Δήμου Ρεθύμνου (http://ekp-rethymnou.blogspot.gr/2013/07/1944926.html). Η ασυνήθιστα μεγάλη ροή κονδυλίων από το ΥΠΕΚΑ την περίοδο της υφυπουργίας του κ. Ν. Σηφουνάκη έδωσε αφορμή σε δημοσιεύματα, όπως του έγκυρου blog «Παραλληλογράφος» με τίτλο «Ένας υπουργός, ένα χωριό κι ένα οικόπεδο» να υποθέσουν μια πελατειακή σχέση στις χρηματοδοτήσεις του οικισμού των Πρασών. Δεν έχουμε κάτι εναντίον του συγκεκριμένου οικισμού και της ανάδειξής του. Το αντίθετο. Δυστυχώς η δημοτική αρχή Γ. Μαρινάκη και η πλειοψηφία του Δ.Σ. της «Νέας Αντίληψης» με τη σύμφωνη γνώμη της παράταξης της Ν.Δ., ανέβαλλε πάντα τη συζήτηση του θέματος και την παροχή στοιχείων που ζητούσαμε να φέρει στο Δ.Σ. Η δημοτική αρχή θα όφειλε να διεκδικούσε και να διασφάλιζε κονδύλια ισομερώς και δίκαια και για όλους τους υπόλοιπους οικισμούς, που κάποιοι είναι και μεγαλύτερης πολιτιστικής αξίας, ώστε να αναπτύσσονται ισόρροπα. Αντί να διεκδικήσει από το ΥΠΕΚΑ και το Πρόγραμμα «Πράσινη Ανάπτυξη» κονδύλια και για τους άλλους παραδοσιακούς οικισμούς, η δημοτική αρχή παρακολουθούσε χωρίς να αντιδρά, μια οφθαλμοφανώς πελατειακή μεταχείριση του οικισμού αυτού εις βάρος των υπόλοιπων, μέσω κονδυλίων του υπουργείου του οποίου ήταν υφυπουργός του ΠΑΣΟΚ, ιδιοκτήτης ακίνητων σ’ αυτόν τον οικισμό που χρηματοδοτούσε ο ίδιος και από τον ίδιο πολιτικό χώρο με τον Δήμαρχο.
Το συμπέρασμα είναι ότι χρειάζεται μια νέα δημοτική αρχή, που θα διεκδικεί και θα διασφαλίζει την ισόρροπη ανάπτυξη των οικισμών, χωρίς να κάνει τα στραβά μάτια σε πελατειακές σχέσεις. Το Ρέθυμνο μπορεί να γυρίσει όχι σελίδα, αλλά βιβλίο και να κάνει την ανατροπή με μια νέα δημοτική αρχή, που θα εγγυάται την ανάπτυξη με επίκεντρο τους ανθρώπους του Ρεθύμνου και τις ανάγκες του και όχι ανάλογα με τα ιδιωτικά συμφέροντά τους.
* Ο Γιώργος Βλαστός είναι δημοτικός σύμβουλος και υποψήφιος με τον δημοτικό συνδυασμό «Ρέθυμνο Αλληλεγγύη Ανατροπή» στο Δήμο Ρεθύμνου