Μέσα σε κλίμα έντασης με αντιπαραθέσεις σε υψηλούς τόνους μεταξύ συνηγόρων, έδρας και μαρτύρων ολοκληρώθηκε η χθεσινή ακροαματική διαδικασία για την υπόθεση Ρίχτερ στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Ρεθύμνου, όπου κατέθεσαν οι δυο καθηγητές και συγκεκριμένα: ο Κωνσταντίνος Λάβδας, πρώην καθηγητής του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης που ήταν παρών στη γενική συνέλευση για την αναγόρευση Ρίχτερ, την οποία και ψήφισε και ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Ιστορίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Οι ερωτήσεις του συνηγόρου υπεράσπισης Α. Αναγνωστόπουλου προς τον κ. Λάβδα, που αφορούσαν τόσο τις εκλογές στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης για την ανάδειξη κοσμήτορα το 2013, τις σχέσεις του μάρτυρα και τότε προέδρου του τμήματος με τη σημερινή πρόεδρο Αγγελική Μαυρομούστακου, αλλά κυρίως τη σχέση του κ. Λάβδα με τον βουλευτή της ΝΔ, μάρτυρα και πολιτικό ενάγοντα της υπόθεσης Λευτέρη Αυγενάκη, άναψαν τα αίματα στη δικαστική αίθουσα με αποτέλεσμα το δικαστήριο να προχωρήσει σε ολιγόλεπτη διακοπή.
Ο συνήγορος υπεράσπισης μάλιστα έθεσε επίμονα ερωτήματα στον κ. Λάβδα σε σχέση με την απόρριψη της αίτησης Αυγενάκη αλλά και του αντιεισαγγελέα κ. Πατεράκη, που άσκησε τη δίωξη κατά του Ρίχτερ, για μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Π.Κ. ενώ άφησε αιχμές για συμπτώσεις περιστατικών με πρωταγωνιστές τους τρεις, που κατά την άποψη του συνηγόρου σχετίζονται επί της ουσίας με την υπόθεση.
Όπως είπε οι πληροφορίες αυτές ήρθαν σε γνώση της υπεράσπισης τις τελευταίες μέρες και γι’ αυτό ζήτησαν από το δικαστήριο να παραστεί ο κ. Αυγενάκης εκ νέου προκειμένου να απαντήσει στα ερωτήματα που τον αφορούν. Το δικαστήριο εξέφρασε την επιθυμία να προσέλθει εκ νέου ο βουλευτής της ΝΔ, κάτι με το οποίο συμφώνησαν και οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής.
Το δικαστήριο θα συνεχιστεί την Τετάρτη 13 Ιανουαρίου με την εξέταση της προέδρου του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης Αγγελικής Μαυρομούστακου και του Νίκου Αλιβιζάτου, νομικού.
Κ. Λάβδας: «Ο συγγραφέας καταλήγει σε αξιολογικές κρίσεις που δεν τις στηρίζει επιστημονικά»
Ο Κώστας Λάβδας, καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής του Π.Κ που τα τελευταία δυο χρόνια διδάσκει σε Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, κατά την εξέταση του, ανέφερε ότι διάβασε το επίμαχο βιβλίο για τη Μάχη της Κρήτης μετά την ανακήρυξη του καθηγητή Ρίχτερ σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης.
Μιλώντας για το βιβλίο έκανε λόγο για παραδοσιακή ιστοριογραφία με σειρά αξιολογικών κρίσεων που, όπως είπε, δεν απορρέουν πάντα από την ανάλυση. Ο κ. Λάβδας αναφέρθηκε στο πρόσφατο κείμενο του Γερμανού καθηγητή στην εφημερίδα «Καθημερινή», το οποίο χαρακτήρισε εμβρόντητο μιας και όπως είπε, αυτά που ο Ρίχτερ δεν λέει ευθέως στο βιβλίο του, ότι μέχρι τη διαδικασία της Μάχης της Κρήτης ο πόλεμος ήταν καθαρός και μετά το αντάρτικο των κρητικών έγινε βρώμικος πόλεμος, τα λέει στο κείμενο αυτό. Ο μάρτυρας κατά την πολύωρη εξέταση του υπογράμμισε πως καταθέτει τις απόψεις του ως διεθνολόγος και όχι ως ιστορικός.
Στην ερώτηση του προέδρου της έδρας για το αν το βιβλίο προκαλεί συναισθήματα μίσους σε βάρος των Κρητικών είπε ότι είναι δύσκολο να απαντήσει: «Δεν στηρίζεται σε επιστημονική τεκμηρίωση αλλά σε έωλη αξιολογική κρίση» και συμπλήρωσε: «Ως ειδικός ο Ρίχτερ δεν τεκμηριώνει ότι η Μάχη της Κρήτης εκτροχίασε τη Βέρμαχτ. Δεν μπορεί να το στηρίξει. Αν και έγκριτος συνάδελφος». «Ο κ. Λάβδας επιφυλάχτηκε να απαντήσει σε ερώτημα σχετικά με την πρόθεση του συγγραφέα, τονίζοντας πως «Είμαι επιφυλακτικός. Θεωρώ ότι καταλήγει σε αξιολογικές κρίσεις τις οποίες δεν στηρίζει επιστημονικά» ενώ τόνισε, πως δεν υπάρχει συστηματική αναφορά του συγγραφέα σε πηγές.
Πρόσθεσε μάλιστα πως υπάρχουν κενά τεκμηρίωσης και μίλησε για αναθεωρητισμό. Ένα αναθεωρητισμό όμως που όπως διευκρίνισε, δεν είναι κακός, αλλά φιλόδοξος και που ο συγγραφέας όμως δεν βασίζεται σε ερευνητική διαδικασία και τεκμηρίωση και αυτό όπως ανέφερε τον προβληματίζει. «Βασίζεται υπέρμετρα σε γερμανικές πηγές, σε πηγές Βέρμαχτ. Δεν είναι κακό αυτό, αλλά είναι μια νέα αναθεωρητική προσπάθεια για τον ρόλο της Βέρμαχτ» υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση του συνηγόρου πολιτικής αγωγής Ν. Κοτζαμπασάκη για το αν η προσέγγιση του συγγραφέα αναφορικά με την αρχέγονη παράδοση των κρητικών, όπως αυτή αναφέρεται, ο μάρτυρας είπε «Δεν είναι υπεύθυνος χειρισμός επιστημονικού έργου. Αυτό είναι σίγουρο».
Σε άλλο ερώτημα για τη διαδικασία της αναγόρευσης, ο μάρτυρας απάντησε ότι δεν έγινε καμιά συζήτηση για το επίμαχο έργο, κάτι που χαρακτήρισε πρωτοφανές και απαράδεκτο. «Δεν υπήρξε καμιά αναφορά για το έργο που αφορούσε μάλιστα και την Κρήτη και αυτό είναι απαράδεκτο» είπε.
Απαντώντας στον έτερο συνήγορο Γ. Νικολουδάκη για την απουσία χρήσης της λέξης ναζισμού από τον συγγραφέα, ο μάρτυρας τόνισε πως με βάση την προσωπική του εξήγηση πρόκειται για μια προσπάθεια αναθεωρητισμού: «Αυτό που φαίνεται στο βιβλίο είναι ότι πέρα από τον εθνικοσοσιαλισμό παρέμενε μια αυτονομία γερμανικών θεσμών. Αυτό καταλαβαίνω εγώ ότι κάνει ο κ. Ρίχτερ» ανέφερε.
Σε άλλη ερώτηση του προέδρου για το αν η νομοθέτηση ιστορικών γεγονότων μπορεί να οδηγήσει σε διακριτή μεταχείριση και αν ενέχονται κίνδυνοι στην επιστημονική ελευθερία, ο μάρτυρας είπε: «Δεν νομίζω ότι μπορούμε να φύγουμε τελείως από το όριο. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ανάγκη να υπάρχει όριο. Η νομοθέτηση θέτει συμβατά όρια, τα οποία είναι απαραίτητα. Η ουσία είναι στη διατύπωση, για να μην καταπνίξουμε την ελευθερία του λόγου. Δεν μπορούμε όμως να πούμε ότι κάποιος με επιστημονικό μανδύα μπορεί να πει ότι θέλει» διευκρίνισε ενώ σε συμπληρωματική ερώτηση ο μάρτυρας ξεκαθάρισε ότι αυτό εξαρτάται από πολιτικό, νομικό δικαστικό πολιτισμό. «Κανείς δεν εγγυάται ότι πρόκειται για τέλεια ρύθμιση» είπε χαρακτηριστικά.
«Υψηλοί τόνοι με φόντο ακαδημαϊκά ζητήματα»
Οι τόνοι ανέβηκαν κατά τις ερωτήσεις της υπεράσπισης προς τον καθηγητή Κ. Λάβδα σε σχέση με το ποιοι καθηγητές στήριξαν την υποψηφιότητα του για την κοσμητεία του τμήματος, το 2013 που διεκδικούσε την ψήφο των συναδέλφων του με αντίπαλο την κ. Μαυρομούστακου. Ο μάρτυρας απάντησε ότι η ψήφος είναι μυστική και ο ίδιος δεν γνωρίζει ποιοι τον στήριξαν. Σε άλλη ερώτηση σχετικά με το αν η υπόθεση και η δίκη Ρίχτερ βλάπτει την πρόεδρο του τμήματος κ. Μαυρομούστακου και για τις προσωπικές σχέσεις των δυο ακαδημαϊκών, ο μάρτυρας ανέφερε ότι αγνοεί αν η δικαστική διαδικασία βλάπτει την πρόεδρο του τμήματος, ενώ ανέφερε πως εκείνος με φανερή θετική ψήφο είχε κρίνει την κ. Μαυρομούστακου ως λέκτορα. Ακολούθησαν επίμονες ερωτήσεις του κ. Αναγνωστόπουλου για τον βουλευτή της ΝΔ και για το αν ο μάρτυρας γνωρίζει ότι είχε κάνει αίτηση για να γίνει δεκτός ο κ. Αυγενάκης στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Π.Κ. Ο κ. Λάβδας ανέφερε πως το θυμάται, ξεκαθάρισε ωστόσο πως τότε δεν ήταν στο τμήμα και πρόσθεσε μετά από επίμονες για το θέμα ερωτήσεις, ότι πληροφορήθηκε αργότερα ότι η αίτηση του δεν έγινε δεκτή.
Ερωτώμενος για το ποιοι καθηγητές είχαν ταχθεί υπέρ της έγκρισης της αίτησης του κ. Αυγενάκη, ο μάρτυρας απάντησε ότι δεν θυμάται. Ο συνήγορος συνέχισε αναφερόμενος χωρίς να κατονομάσει αρχικά για το αν υπήρχε και άλλη αίτηση άλλου προσώπου που απορρίφθηκε και στη συνέχεια ευθέως ρώτησε για τον αντεισαγγελέα Πατεράκη και από ποιους καθηγητές υποστηρίχτηκε η αίτηση του για το μεταπτυχιακό. Ο συνήγορος υπεράσπισης άφησε αιχμές για τις σχέσεις των τριών ανδρών ενώ το δικαστήριο στο σημείο αυτό λόγω της έντασης που είχε προκληθεί από όλες τις πλευρές διέκοψε τη συνεδρίαση.
Λίγα λεπτά αργότερα σε άλλη ερώτηση του κ. Αναγνωστόπουλου ως προς την αίτηση ανάκλησης της επιτιμίας του Ρίχτερ, ο κ. Λάβδας ξεκαθάρισε πως η συμμετοχή του στη γενική συνέλευση αφορούσε την αποδοχή της αναγόρευσης. Στο ερώτημα για το αν είναι υπέρ ή κατά της ανάκλησης, ο μάρτυρας είπε ότι πρέπει να γίνει συζήτηση στο τμήμα και ψηφοφορία.
Τα αίματα όμως άναψαν ξανά όταν ο συνήγορος ρώτησε για τις προσωπικές σχέσεις του μάρτυρα με τον κ. Αυγενάκη και για το αν είναι κομματικά συνοδοιπόροι. Το δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι δεν το ενδιαφέρουν οι πολιτικές πεποιθήσεις των μαρτύρων, ο κ. Λάβδας ωστόσο είπε ότι όταν κατατέθηκε η πρόταση για αναγόρευση από τον κ. Στεργίου, ο ίδιος γνώριζε ότι ο Ρίχτερ είναι αριστερός ιστορικός και «παρ’ ότι δεν έχω σχέση με αυτό τον χώρο, ψήφισα υπέρ της αναγόρευσης του» τόνισε χαρακτηριστικά.
Ακολούθως ο συνήγορος συνέδεσε την έδρα «Ελληνικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Κωνσταντίνος Καραμανλής» στη Σχολή Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστώνης όπου είναι καθηγητής σήμερα ο κ. Λάβδας, με το τμήμα της Κορίνθου, όπου όπως είπε έκανε τελικά το μεταπτυχιακό του ο κ. Αυγενάκης και στο οποίο πανεπιστήμιο, όπως προσέθεσε ο κ. Αναγνωστόπουλος, βρισκόταν καθηγητής του πανεπιστημίου Κρήτης. Ο ίδιος ζήτησε από τον μάρτυρα να εξηγήσει τη σειρά συμπτώσεων. Το κλίμα πυροδοτήθηκε για μια ακόμα φορά με τον συνήγορο υπεράσπισης να τονίζει ότι οι ερωτήσεις του έχουν μεγάλη σχέση με την υπόθεση Ρίχτερ, λέγοντας ότι ομάδα ατόμων ενήργησαν στον ίδιο σκοπό και εξήγησε ότι εννοεί πως από την μια ενήργησαν για να γίνουν δεκτές οι αιτήσεις για το μεταπτυχιακό και από την άλλη για να ασκηθεί δίωξη στον Ρίχτερ και να διαταχτεί προκαταρκτική σε βάρος της κ. Μαυρομούστακου. «Ο Ρίχτερ εγκρίθηκε, οι άλλοι δύο απερρίφθησαν» απάντησε ο κ. Λάβδας.
Γ. Μαργαρίτης: «Ο Ρίχτερ δικαιολογεί τα εγκλήματα πολέμου και προσκαλεί σε επανάληψη»
Στην εξέταση του ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ Γιώργος Μαργαρίτης ανέφερε πως το βιβλίο το θεωρεί αναθεωρητικό καθώς προσπαθεί όπως είπε να ανατρέψει αυτά που καθόρισε η ανθρωπότητα μετά το τέλος του β’ παγκόσμιου πολέμου.«Επιχειρεί έντεχνα να αποτρέψει την τάξη, προσπαθεί να μετατρέψει τους θύτες σε θύματα. Είναι ανατροπή αξιών. Δεν το θεωρώ επιστημονικό έργο» είπε και πρόσθεσε ότι «Ο Ρίχτερ αδιαφορεί για το τι έχει γραφτεί για τον χαρακτήρα και το περιεχόμενο του ναζιστικού πολέμου ενάντια στον υπόλοιπο κόσμο. Περιφρονεί όλη τη διεθνή βιβλιογραφία. Χρησιμοποιεί επιλεκτικά πηγές για να αποδείξει το δικαιολογημένο των γερμανικών κτηνωδιών». Έκανε λόγο για ανακρίβειες και υπογράμμισε πως είναι σαφής η άμβλυνση και η άρνηση των εγκλημάτων πολέμου μέσα από πηγές που εντέχνως επικαλείται. «Χρησιμοποιεί την ιστορία ως πρόσχημα και δείχνει την πρόθεση και τη βούληση του να δικαιολογήσει τα γερμανικά εγκλήματα πολέμου. Δικαιολογεί τα εγκλήματα πολέμου και ωθεί σε εγκλήματα. Προσκαλεί σε επανάληψη των εγκλημάτων αυτών».
Σε ερώτηση του προέδρου για δυνατότητα πρόκλησης μίσους, ο μάρτυρας υποστήριξε ότι τα κηρύγματα μίσους σπεύδει το βιβλίο να τα εξυπηρετήσει.
