Πολύ σημαντική είναι η ευκαιρία που προσφέρεται για την αναδιοργάνωση και αναβάθμιση του Συνεταιρικού κινήματος στον τομέα του ελαιολάδου, με την ενεργοποίηση του Καν. 1308/2013 που γίνεται, έστω και με αρκετή καθυστέρηση, με την πρόσφατη Απόφαση του ΥπΑΑΤ αριθ. πρωτ. 5746/157266/11-12-14, με την οποία ορίζονται τα κριτήρια και η διαδικασία αναγνώρισης για πρώτη φορά, Ομάδων Παραγωγών και στον τομέα του ελαιολάδου.
Προθεσμίες: Οι Ομάδες Παραγωγών Ελαιολάδου, πρέπει να υποβάλλουν τα δικαιολογητικά τους για αναγνώριση μέχρι 13 Φεβρουαρίου 2015 και όταν αναγνωριστούν, μπορούν να υποβάλλουν για χρηματοδότηση ειδικά προγράμματα τριετούς διάρκειας για συγκεκριμένες δραστηριότητες μέχρι την 1η Απριλίου 2015
Χρηματοδότηση: Τα προγράμματα των ΟΠ ελαιολάδου της Ελλάδας χρηματοδοτούνται με το συνολικό πόσο των 11.098.000 ευρώ ετησίως, στο οποίο η συνεισφορά της ΕΕ είναι 75%.
Το ποσό αυτό είναι εκείνο που μέχρι τώρα πήγαινε στις γνωστές ΕΟΦ (Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων), οι οποίες πλέον παύουν να έχουν ισχύ με την προηγούμενη μορφή τους για τα σχετικά προγράμματα, αφού και ο Καν. ΕΚ 867/2008, με βάση τον οποίο είχαν θεσπιστεί και ίσχυε για τις τριετίες 2008-2012 και 2012-2015, καταργείται πλέον και αντικαθίσταται με δύο νέους Κανονισμούς της Επιτροπής τους αρ. 611 και 615 του 2014.
Έτσι, οι παλαιές Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ) – όπως ήταν οι πρώην ΕΑΣ στην Κρήτη – δεν μπορούν πλέον να είναι επιλέξιμες ως Ομάδες Παραγωγών ελαιολάδου, εκτός αν αποτελούνται μόνο από ελαιοπαραγωγούς ή εάν ιδρύσουν στο εσωτερικό τους ειδικές ομάδες παραγωγών, στις οποίες θα μετέχουν μόνο ελαιοπαραγωγοί και θα αποτελούν αυτόνομες οντότητες νομικά και διαχειριστικά σε σχέση με την Συνεταιρική Οργάνωση στην οποία ανήκουν.
Προϋποθέσεις: Δικαίωμα αναγνώρισης ως «Ομάδων Παραγωγών» (ΟΠ.) στον τομέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών, έχουν οι νομικές οντότητες ή τα σαφώς οριζόμενα μέρη αυτών, οι οποίες:
1. Αποτελούνται από εκατό (100) τουλάχιστον ελαιοπαραγωγούς μέλη και οι οποίοι καλλιεργούν συνολικά τουλάχιστον δυόμισι χιλιάδες (2.500) στρέμματα ελαιώνων, βάσει των ενιαίων δηλώσεων εκμετάλλευσης του ΟΣΔΕ του προηγούμενου ημερολογιακού έτους και δεν ανήκουν σε άλλη αναγνωρισμένη οργάνωση παραγωγών.
2. Πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου 154 παρ. 1 στοιχεία (α), (γ) και (δ) του Κανονισμού 1308/2013 και του άρθρου 4 της αριθ. πρωτ. 5746/157266/11-12-14 Απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Δικαίωμα αναγνώρισης ως «Ενώσεις Ομάδων Παραγωγών» (Ε.Ο.Π) στον τομέα του Ελαιολάδου έχουν οι Οργανώσεις που αποτελούνται από αναγνωρισμένες Ομάδες Παραγωγών, σύμφωνα με το άρθρο 156 παρ. 1 του Κανονισμού 1308/2013.
Αρμόδιες αρχές για την αναγνώριση, την ανάκληση της αναγνώρισης των Ο.Π. και των Ε.Ο.Π. και τη διενέργεια των ελέγχων σε αυτές, ορίζονται οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων της Χώρας, ενώ αρμόδια αρχή για την κοινοποίηση των σχετικών με τις Ο.Π. και τις Ε.Ο.Π. στοιχείων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ορίζεται το τμήμα Ελαίας της Διεύθυνσης ΠΑΠ Δενδροκηπευτικής του ΥπΑΑΤ που είναι και αρμόδια αρχή για την σχετική πληροφόρηση για τα προγράμματα (Τηλ. 210 2124177, 210 21224221 και 210 2124168, e-mail: ax2u080@minagric.gr και ax2u271@minagric.gr).
Επομένως υπουργείο και υπηρεσίες Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς και παραγωγοί, θα πρέπει να κινηθούν με ταχύτατους ρυθμούς για την έγκαιρη αναγνώριση και υποβολή προγραμμάτων σύμφωνα με τους Κανονισμούς 1308/2013, 611/2014 και 615/2014.
Οι κυριότερες δράσεις των Ομάδων Παραγωγών Ελαιολάδου που θεωρούνται επιλέξιμες για χρηματοδότηση από την Ε.Ε. στα προγράμματα που μπορούν να υποβάλλουν, σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 1 του Καν.(ΕΕ) αριθ. 1308/2013, για την ερχόμενη περίοδο είναι:
(α) Παρακολούθηση και διαχείριση αγοράς:
– Συγκέντρωση στοιχείων για τον κλάδο και την αγορά.
-Εκπόνηση μελετών σχετικά με τα μέτρα που προβλέπονται στο πρόγραμμά τους.
(β) Περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ελαιοκαλλιέργειας:
– Συλλογικές εργασίες διατήρησης ελαιώνων υψηλής περιβαλλοντικής αξίας.
-Ανάπτυξη ορθών γεωργικών πρακτικών ελαιοκαλλιέργειας με βάση περιβαλλοντικά κριτήρια.
– Μέτρα επίδειξης τεχνικών αντικατάστασης των χημικών προϊόντων της καταπολέμησης του δάκου, καθώς και μέτρα παρατήρησης της εξέλιξής του.
-Μέτρα πρακτικής επίδειξης περιβαλλοντικών τεχνικών ελαιοκαλλιέργειας (βιολογική, ορθολογική, ολοκληρωμένη γεωργία, προστασία από διάβρωση).
– Μέτρα προστασίας των ανθεκτικών και των απειλούμενων ποικιλιών.
(γ)Βελτίωση ανταγωνιστικότητας:
– Βελτίωση των συστημάτων άρδευσης και των τεχνικών καλλιέργειας.
– Αντικατάσταση μη παραγωγικών ελαιόδεντρων με νέα ελαιόδεντρα.
– Κατάρτιση των παραγωγών σε νέες τεχνικές καλλιέργειας.
– Μέτρα κατάρτισης και επικοινωνίας.
(δ) Βελτίωση ποιότητας ελαιολάδου
-Βελτίωση των συνθηκών καλλιέργειας, συγκομιδής, παράδοσης και αποθήκευσης των ελιών πριν από τη μεταποίησή τους.
-Βελτίωση των ποικιλιών των ελαιώνων ιδιωτικών εκμεταλλεύσεων.
-Βελτίωση των συνθηκών αποθήκευσης ελαιολάδου, αξιοποίηση των υπολειμμάτων της παραγωγής ελαιολάδου και βελτίωση των συνθηκών εμφιάλωσης του ελαιολάδου.
-Παροχή τεχνικής βοήθειας στην παραγωγή, στα ελαιοτριβεία και συσκευαστήρια σχετικά με την ποιότητα.
-Δημιουργία και βελτίωση εργαστηρίων ανάλυσης παρθένου ελαιολάδου.
– Κατάρτιση γευσιγνωστών για ελέγχους των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών.
(ε) Ιχνηλασιμότητα, πιστοποίηση και προστασία της ποιότητας
-Δημιουργία και διαχείριση συστημάτων ιχνηλασιμότητας των προϊόντων.
-Δημιουργία και διαχείριση συστημάτων πιστοποίησης της ποιότητας
-Δημιουργία και διαχείριση συστημάτων παρακολούθησης της τήρησης των προτύπων γνησιότητας, ποιότητας και εμπορίας του ελαιολάδου.
(στ) Διάδοση πληροφοριών για τα μέτρα βελτίωσης της ποιότητας:
-Διάδοση πληροφοριών για τα μέτρα που υλοποιούν οι οργανώσεις.
-Δημιουργία και λειτουργία δικτυακού τόπου σχετικού με τα μέτρα που υλοποιεί η ομάδα.
Δραστηριότητες μη επιλέξιμες
Δεν είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση δραστηριότητες των ομάδων που αποσκοπούν στην άμεση αύξηση της παραγωγής, αποθεματοποίησης, μεταποίησης και εμπορικής προώθησης του προϊόντος, ή έχουν επιπτώσεις στις τιμές.
Δεν είναι επιλέξιμες επίσης οι δράσεις για την καταπολέμηση του δάκου εκτός των μέτρων που αναφέρονται στην περίπτωση β (Περιβαλλοντικές επιπτώσεις).
*Ο Δρ. Νίκος Μιχελάκης που είναι επιστημονικός σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ και πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων, διευκρινίζει ότι τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Η αναδημοσίευσή τους επιτρέπεται μετά από άδεια του ίδιου. nmixel@otenet.gr