Του ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΔΟΜΑΝΩΛΑΚΗ
Η αγάπη για τον κόσμο, η επαφή με πόλεις και τοπία, η βαθιά αντίληψη της πραγματικότητας και συνάμα του μύθου, καθώς και η συνομιλία με άλλους ποιητές, αποτελούν ορισμένα από τα θέματα, με τα οποία ασχολείται η ποιητική συλλογή «Δείγματα Ποιητικά» του φιλολόγου, ποιητή και εικαστικού, Αιμίλιου Γάσπαρη, που παρουσιάστηκε το απόγευμα της Δευτέρας στο καφέ «Κιμωλία». Ο ποιητής περιγράφοντας τη ζωή του σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, επιχειρεί μια κατάθεση των δικών του βιωμάτων από αυτές, μέσα από συμβολισμούς οι οποίοι αφορούν πρόσωπα και καταστάσεις βγαλμένες μέσα από την αρχαία τραγωδία. Μια συλλογή, δηλαδή, η οποία κινείται ανάμεσα στο δίπολο πραγματικότητα-μύθος, και η οποία τελικά καταφέρνει να μεταδώσει στον αναγνώστη τη θλίψη του ποιητή. Θλίψη για τις ανεκπλήρωτες ανάγκες; Θλίψη για επιθυμίες που ήρθαν και έφυγαν πρωτού ο ίδιος τις γευτεί; Η ερμηνεία βρίσκεται στον κάθε αναγνώστη ξεχωριστά. Την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής έκανε η φιλόλογος και διευθύντρια του Γυμνασίου Ατσιποπούλου, Λένα Φωτοπούλου.
Μιλώντας για το περιεχόμενο, τις ενότητες και το μύθο που περιλαμβάνουν τα «Δείγματα Ποιητικά», λέει ο ποιητής:
«Κυρίαρχο μοτίβο στα ποιήματά μου είναι η σχέση που απέκτησα με διάφορους τόπους ή πόλεις, στις οποίες έζησα τα τελευταία χρόνια. Ένα μεγάλο κομμάτι της συλλογής, τα τελευταία ποιήματα κυρίως, είναι ποιήματα τα οποία γράφτηκαν στη Γερμανία, όπου υπηρέτησα εκεί ως καθηγητής για μια πενταετία, στο πλαίσιο της διδασκαλίας που κάνουμε για τα παιδιά του εξωτερικού. Από την επαφή μου εκεί στη Γερμανία βγήκαν τρεις ενότητες: η πρώτη αφιερωμένη στην πόλη που έζησα, η δεύτερη όπως την ονομάζω είναι μια συνομιλία με Γερμανούς ποιητές και η Τρίτη είναι μια ενότητα, στην οποία ξαναγύρισα από τη Γερμανία στην Ελλάδα και επέλεξα ένα θέμα πολύ ποιητικό, που έχει να κάνει με το θηβαϊκό κύκλο, τους μύθους δηλαδή που συνδέονται με την πόλη της Θήβας. Ποιο κομμάτι της μυθολογίας μας έχει τρομερή δύναμη και έχει απασχολήσει πολλούς ποιητές ανά τους αιώνες; Ο Θηβαϊκός κύκλος. Γι’ αυτό το λόγο τον επέλεξα και εγώ».
Η συλλογή «Δείγματα Ποιητικά», αποτελείται από δύο μέρη, δυο διαφορετικών περιόδων. «Το ένα μέρος είναι ποιήματα σχετικά πρόσφατα και το άλλο είναι παλιότερα ποιήματα. Αυτά όλα συνθέτουν ένα σύνολο» λέει.
Αν ο τίτλος της ποιητικής συλλογής δεν ήταν «Δείγματα Ποιητικά» κάλλιστα θα μπορούσε να είναι «Δήγματα Ποιητικά», όπως λέει ο κ. Γάσπαρης. Στην ποίησή του πολλές φορές το ύφος είναι αιχμηρό. Στα ποιήματά του καταγράφει προσωπικά βιώματά του, εμπειρίες από διάφορα μέρη της Ελλάδος και του εξωτερικού. Για να τονίσει περισσότερο αυτές τις εμπειρίες κατά την ποιητική του αφήγηση γίνεται αιχμηρός. Γι’ αυτό το λόγο, αναφέρει ότι εξαρχής σκεφτόταν να επιλέξει τον τίτλο «δήγματα» (δαγκώματα).
Λέει σχετικά ο ποιητής: «Τα ποιήματα αυτά είναι κυρίως εσωτερικές αναζητήσεις δικές μου από τη μία πόλη στην άλλη, πώς τις είδα, τι βίωσα εκεί. Εντάσσω όλες τις εικόνες, αλλά προσπαθώ να τα δω με ένα πιο γενικό βλέμμα, από πάνω. Η λέξη «δήγματα» σημαίνει δαγκώματα και αρχικά θα έκανα την επιλογή του συγκεκριμένου τίτλου, επειδή σε ορισμένα σημεία τα ποιήματα είναι λίγο πιο αιχμηρά, εξαιτίας του τρόπου που είναι γραμμένα. Δηλαδή όποιος τα διαβάσει θα δει ότι υπάρχει μια δυναμική και μια κριτική, όχι μόνο για την ζωή στο εξωτερικό που μου έκανε εντύπωση, αλλά και για τα όσα συμβαίνουν εδώ».
«Είναι ποιήματα δύσκολα και ανατρεπτικά»
Η φιλόλογος και διευθύντρια του Γυμνασίου Ατσιποπούλου, Λένα Φωτοπούλου μιλώντας για τα «Δείγματα Ποιητικά» επισημαίνει πως αποτελούν τα βιώματα ενός ευαίσθητου ανθρώπου από πόλεις που είδε, ενώ τα χαρακτηρίζει δύσκολα στην πρώτη ανάγνωση, όμως και αρκετά υποβλητικά αν τελικά καταφέρει κανείς να επικοινωνήσει μέσω αυτών με τον ποιητή.
«Τα ποιήματα είναι δύσκολα, δεν είναι εύκολα και η γραφή τους επίσης δύσκολή, αλλά όταν τα διαβάσεις και τα ξαναδιαβάσεις είναι καταπληκτικά. Σου βγάζουν πολλά συναισθήματα και νομίζω ότι στο τέλος πετυχαίνεις να βρεις και ποιο ήταν το συναίσθημα του ποιητή, πράγμα που είναι δύσκολο να συμβεί στην ποίηση και να συνυπάρξεις μαζί του. Θεωρώ καλό το γεγονός ότι τα ποιήματα αυτά καταφέρνουν να μπουν στο πετσί του αναγνώστη. Είναι ποιήματα υποβλητικά, γιατί δε φοβάται να χρησιμοποιήσει τις λέξεις και να τις δέσει μεταξύ τους με τον τρόπο που επιθυμεί ώστε να εκφράσει αυτά που νιώθει και να κάνει τους άλλους να το νιώσουν επίσης. Ανατρεπτικά, ως προς τη θεματική τους. Εκφράζουν κυρίως μια διάχυτη θλίψη του ανθρώπου που έχει ζήσει σε έναν άλλο τόπο, πώς βίωσε τη ζωή του εκεί, πώς βιώνει τις καταστάσεις ένας ευαίσθητος άνθρωπος».
Εν τέλει είναι καλό να εκφράζεται η θλίψη σε μια ποιητική συλλογή ή όχι και για ποιο λόγο; Η ίδια απαντά: «Η θλίψη που νιώθουμε πρέπει να εκφραστεί. Πρέπει να εκφράσουμε και τις απώτερες σκέψεις μας και να προβληματίσουμε τον κόσμο, κάτι το οποίο επιτυγχάνεται μέσα από το βιβλίο αυτό. Μιλά επίσης για κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις, όχι όμως με την σύγχρονη έννοια».
Και συνεχίζει αναφερόμενη στο περιεχόμενο των ποιημάτων του κ. Γάσπαρη και τη δική της ανάγνωση σε αυτά: «Ήξερα ότι ο Αιμίλιος γράφει ποιήματα, ζωγραφίζει επίσης καταπληκτικά, είχα παρουσιάσει μια έκθεση ζωγραφικής του πριν από κάμποσο καιρό, αλλά δεν ήξερα ότι έχει εκδόσει τώρα αυτήν την ποιητική συλλογή. Έτσι, μου ζήτησε να κάνω εγώ την παρουσίαση του βιβλίου και αποφάσισα να το κάνω χωρίς να το έχω διαβάσει καν. Στην πρώτη ανάγνωση είπα αμάν τι πάω να κάνω, γιατί ήταν κάτι δύσκολο. Όμως, όσο περισσότερο τα διάβαζα, συνειδητοποιούσα ότι μου άρεσαν πολύ. Εγώ είμαι και το ακριβώς αντίθετο από τον Αιμίλιο, γι’ αυτό δε γράφω και ποίηση. Είμαι πιο πολύ στην αισιόδοξη πλευρά και για μένα ήταν εμπειρία να μελετήσω τόσο βαθιά κάτι που ήταν έξω από το χαρακτήρα μου, ήταν πρόκληση. Περισσότερο κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν και περισσότερο πρόκειται για προσωπικά του βιώματα που του ξυπνάνε. Εγώ είδα μέσα στοιχεία από τραγωδία, έχει πάρει καταστάσεις και ήρωες μέσα από εκεί σαν πρόσωπα συμβολικά, γιατί η ποίησή του είναι καθαρά συμβολική. Δεν κάνει μια κριτική στην εκάστοτε κοινωνικοπολιτική κατάσταση, αλλά εκφράζει τη δική του την αλήθεια».
