«Το όνομα του Χρίστου Αετού Τζιφάκη ακουγότανε εις το Ρέθυμνον από πριν από τον πόλεμο. Ήτονε ένας γενναίος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, ο οποίος έκαμε ανδραγαθίες εις τον Ελληνο-τουρκικό πόλεμο. Ένας βενιζελικός αξωματικός που τίμησε την Κρήτη και το όνομά του. Ανάμεσα σε αυτά που θυμούμαι να λέγονται από τους παλαιότερους όταν αναφερόταν με θαυμασμό στον Τζιφάκη ήταν πως υπηρέτησε στο ξακουστό 5/42 Τάγμα Ευζώνων. Το 1935 ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς τον απόταξε και τότε επέστρεψε στο Ρέθυμνον.
Το όνομά του το ξανάκουσα παραμονές της Μάχης της Κρήτης όταν παρουσιάστηκα εθελοντικά στο Φρουραρχείο Ρεθύμνης προκειμένου να προσφέρω τις υπηρεσίες μου.
…Ο Χρίστος Τζιφάκης ήταν και είναι στα μάτια μου ο παλιός Ρεθεμνιώτης, ο πατριώτης, ο σεμνός, ο αγωνιστής, ο ιδεολόγος, ο άνθρωπος που απέφευγε τις φιγούρες, ο άνθρωπος του καθήκοντος και του χρέους. Μεγάλη μου τιμή που πολέμησα μαζί του».
Με τα παραπάνω λόγια, ο Γεώργιος Τζίτζικας θυμάται τον Χ.Α. Τζιφάκη υπό τις διαταγές του οποίου πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης. Οι ενθυμήσεις αυτές προλογίζουν και το βιβλίο «Αι ημέραι της απελευθερώσεως εν Ρεθύμνη – 1944» του Χ.Α. Τζιφάκη που θα κυκλοφορήσει εντός των ημερών η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών.
Το περιεχόμενό του βιβλίου είναι ένα πολύ μικρό τμήμα από το Αρχείο του Χ.Α. Τζιφάκη που η οικογένειά του έχει παραχωρήσει ως δάνειο στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Το τμήμα αυτό καλύπτει το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου του 1944, δηλαδή την περίοδο σύμπτυξης του γερμανικού στρατού σε μια περιορισμένη περιοχή των Χανίων όπου θα παραμείνουν μέχρι τον Απρίλιο του 1945. Το τελευταίο αυτό διάστημα της Κατοχής είναι ταυτόχρονα περίοδος κινητοποίησης όλων των δυνάμεων της Αντίστασης, οι οποίες παρά τους ανταγωνισμούς και τις συγκρουόμενες επιδιώξεις τους, καταφέρνουν να συντονίσουν τη δράση τους και να παρακολουθούν στενά τις γερμανικές δυνάμεις ώστε να είναι πάντοτε σε ετοιμότητα, παρά τα πενιχρά μέσα τους, να αποκρούσουν οποιεσδήποτε επιθετικές κινήσεις των κατοχικών δυνάμεων και να επιτρέψουν να συντελεστεί ειρηνικά η διαφαινόμενη απελευθέρωση.
Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει το Σάββατο 31 Μαρτίου 2018, ώρα 12.00, στο αμφιθέατρο «Γιάννη Περτσελάκη» του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης από τον Σπύρο Δημανόπουλο, υποψήφιο διδάκτορα του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Επίσης, για την έκδοση θα μιλήσουν οι δύο επιμελητές του κειμένου, Κωστής Μαμαλάκης και Κλαίρη Μιτσοτάκη.
Στην εκδήλωση θα παραστεί ο εγγονός του Χ.Α. Τζιφάκη, κύριος Χρίστος Ν. Τζιφάκις, ο οποίος θα αναφερθεί σε λιγότερο γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής του.
Παράλληλα, στο φουαγιέ του δευτέρου ορόφου θα παρουσιαστεί η έκθεση με θέμα ο αντιστασιακός, κατοχικός τύπος στο Ρέθυμνο με αρχειακό υλικό από το Αρχείο Χ.Α. Τζιφάκη με την επιμέλεια του Κωστή Μαμαλάκη.
Είσοδος ελεύθερη.
Βιογραφικό σημείωμα Χρίστου Τζιφάκη
Ο Χρίστος Αετού Τζιφάκης γεννήθηκε στον Πρινέ Ρεθύμνου το 1889. Ήταν γιος του αγωνιστή Αετού Τζιφάκη και της Αργυρής Στυλ. Χαλκιαδάκη με καταγωγή από το Ατσιπόπουλο Ρεθύμνου. Είχε δύο αδελφές, τη Χρυσάνθη και τη Μαρία. Το 1910 κατατάσσεται οπλίτης στο 1ο Τάγμα της Κρητικής Πολιτοφυλακής, το 1912-1913 λαμβάνει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, το 1923 προάγεται στο βαθμό του λοχαγού και το 1934 προάγεται στο βαθμό του ταγματάρχη. Το 1935 αποτάσσεται για πολιτικούς λόγους (ως Βενιζελικός) και εγκαθίσταται μόνιμα στο Ρέθυμνο.
Το 1941 τον Μάιο, τέσσερις ημέρες πριν την έναρξη της Μάχης της Κρήτης, με διαταγή του πρωθυπουργού Εμμανουήλ Τσουδερού τοποθετείται Επιτελάρχης της Β’ Στρατιωτικής Διοίκησης Κρήτης και διευθύνει τη μάχη που διεξάγεται στο Ρέθυμνο (20-29 Μαΐου). Το διάστημα 1941-1945 οργανώνει τον αντιστασιακό αγώνα στο Ρέθυμνο και αργότερα, αναγνωρίζεται επίσημα από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ως Αρχηγός Εθνικής Οργάνωσης Ρεθύμνης (ΕΟΡ). Το 1944 με απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης αναλαμβάνει τα καθήκοντα του Στρατιωτικού Διοικητή του νομού Ρεθύμνης.
Στρατιωτική καριέρα και δράση
1910: Κατατάσσεται οπλίτης στο 1ο Τάγμα της Κρητικής Πολιτοφυλακής.
1910-1912: Υπηρετεί σε διάφορες μονάδες του πεζικού.
1912-1913: Λαμβάνει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους. Την ημέρα καταλήψεως των Ιωαννίνων, ο Χρίστος Τζιφάκις τραυματίζεται στα υψώματα Μπιζανίου και μεταφέρεται με άλλους τραυματίες στο Νοσοκομείο Κερκύρας, όπου νοσηλεύεται επί ένα μήνα.
1916: Προάγεται στο βαθμό του ανθυπασπιστή πεζικού.
1917: Προάγεται στο βαθμό του ανθυπολοχαγού (25 Δεκεμβρίου).
1918: Τοποθετείται στο 6ο Σύνταγμα Αρχιπελάγους (17 Φεβρουαρίου).
1919: Προάγεται στο βαθμό του υπολοχαγού (26 Απριλίου) και τοποθετείται διοικητής του 1ου Λόχου του Τάγματος του ταγματάρχη Νεοπτόλεμου Σιάνου, (52ο Σύνταγμα Πεζικού), ενώ η διοίκηση του 2ου και 3ου Λόχου, ανατίθεται στους υπολοχαγούς Παύλο Μουντάκη και Κ. Καρτάλη αντίστοιχα.
1922: Τίθεται στη διάθεση της Στρατιάς Μικράς Ασίας (6 Ιουλίου). Από τον Αύγουστο μέχρι την κατάρρευση του μετώπου, ο υπολοχαγός Χρίστος Τζιφάκις πολέμησε με τον 1ο Λόχο του 23ου Συντάγματος του αντισυνταγματάρχη Βεντήρη. Το Σύνταγμα τούτο εμάχετο πάντα στην πρώτη γραμμή στην Μικρά Ασία, είχε υπέροχη πολεμική ιστορία αλλά προ της αδηρίτου ανάγκης αναγκάστηκε να υποχωρήσει κανονικώς, συνεχώς μαχόμενο. Διά του Τσεσμέ διεκπεραιώθηκε στη Χίο, με πολύ υψηλό το ηθικό των γενναίων ανδρών του.
1923: Προάγεται στο βαθμό του λοχαγού (13 Δεκεμβρίου).
1928-1931: Υπηρετεί ως λοχαγός εκπαιδευτής στην Ναυτική Εκπαιδευτική Μοίρα του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.
1934: Προάγεται στο βαθμό του ταγματάρχη (23 Ιουνίου).
1935: Στις 25 Ιουνίου, υπηρετών εις το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων ως ταγματάρχης, αποτάσσεται για πολιτικούς λόγους (ως Βενιζελικός) και εγκαθίσταται μόνιμα στο Ρέθυμνο.
1941: Τον Μάιο, τέσσερις ημέρες πριν την έναρξη της Μάχης της Κρήτης, με διαταγή του πρωθυπουργού Εμμανουήλ Τσουδερού τοποθετείται Επιτελάρχης της Β’ Στρατιωτικής Διοίκησης Κρήτης και διευθύνει τη μάχη που διεξάγεται στο Ρέθυμνο (20-29 Μαΐου).
1941-1945: Τον Αύγουστο του 1941 οργανώνει τον αντιστασιακό αγώνα στο Ρέθυμνο. Αργότερα, αναγνωρίζεται επίσημα από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ως Αρχηγός Εθνικής Οργάνωσης Ρεθύμνης (ΕΟΡ). Το 1944 με απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης αναλαμβάνει τα καθήκοντα του Στρατιωτικού Διοικητή του νομού Ρεθύμνης.
Μετάλλια-Διακρίσεις
• Μετάλλιο Νίκης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου
• Μετάλλιο για τις μάχες ΠΕΣΤΑ-ΑΕΤΟΡΡΑΧΗ-ΙΩΑΝΝΙΝΑ
• Μετάλλιο για τις μάχες ΚΡΕΣΝΑ-ΤΣΟΥΜΑΓΙΑ
• Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων – Πολεμικός Σταυρός (τριπλή απονομή)
• Παράσημο Στρατιωτικής Αξίας
• Χρυσός Σταυρός Τάγματος Γεωργίου του Α΄ μετά ξιφών
• Χρυσό Αριστείο Ανδρείας του Μικρασιατικού Αγώνος
• Βρετανικό Παράσημο OBE (Order of the British Empire) με το οποίο ονομάζεται Αξιωματικός του επίτιμου Τάγματος του Βασιλέως της Αγγλίας Γεωργίου ΣΤ΄ για τη δράση του κατά τη Μάχη της Κρήτης (Μάιος 1941) και τον ρόλο του στην Εθνική Αντίσταση.
Μεταπολεμικά, ο Τζιφάκις αναπτύσσει έντονη πολιτική δράση. Το 1945, μετά την κατάργηση της Στρατιωτικής Διοίκησης, διορίζεται Νομάρχης Ρεθύμνης (19 Φεβρουαρίου) και το επόμενο έτος Γενικός Διοικητής Κρήτης με σημαντικό έργο στην ανασυγκρότηση του νησιού. Παράλληλα, πιστός στο χώρο των Φιλελευθέρων, από το 1950 διατελεί Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Κόμματος στο Ρέθυμνο. Σύντροφος του στη σημαντική αυτή πορεία υπήρξε η Σοφία Γρηγορίου, Ελληνίδα από το Χαρτούμ, με την οποία αποκτά τον Αετό και τον Νικόλαο. Στις 26 Αυγούστου 1962 πεθαίνει σε ηλικία 74 ετών και κηδεύεται στον Πρινέ Ρεθύμνης.
Στη νεκρολογία του όλοι οι ομιλητές και όσοι έγραψαν συμφωνούν πως ο Χρίστος Τζιφάκις υπήρξε ηρωική μορφή στα πεδία των μαχών. Ένας σώφρων και μετριοπαθής στρατιωτικός και στα διοικητικά του καθήκοντα (Νομάρχης και Γενικός Διοικητής Κρήτης) πρακτικός, ταχύς στις αποφάσεις του, προσηνής, πειστικός και αναμφισβήτητα ανιδιοτελής. Στον ιδιωτικό του βίο ήταν ταπεινός, καταδεκτικός, ποτέ πλούσιος σε χρήματα και αγαπητός σε όλους. Αρκετά μακρύ χρονικό διάστημα είχε μεγάλη δύναμη και εξουσία στα χέρια του. Ποτέ δεν τη χρησιμοποίησε για ιδιοτελείς σκοπούς.