Πόσοι από τους ασχολούμενους με οποιοδήποτε τρόπο με τη γεωργία, ακόμη και ως καταναλωτές έχουν καταλάβει ότι η ΚΓΠ έχει δεχθεί δυο χτυπήματα που μάλλον την οδηγούν σε κατάσταση «ανηκέστου βλάβης»; Αργά και μεθοδικά κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος της Μέρκελ και ο τομέας αυτό έπρεπε να τακτοποιηθεί, όπως και τακτοποιήθηκε. Η μελέτη των εγγράφων που βλέπουν το φως της δημοσιότητας καταλήγουν χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία στα συμπεράσματα αυτά. Το ένα χτύπημα και βασικό, χωρίς να μπορεί να ποσοτικοποιηθεί είναι η μερική επανεθνικοποίηση της ΚΓΠ. Το άλλο αφορά μια πτώση των δαπανών στήριξης κατά 110 δισ. € τουλάχιστον!
Οι αποφάσεις θα είναι εκπληκτικά γρήγορες. Οι εθνικές αρχές και οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ανακτήσουν κατά την πορεία, όσα προσπαθούν οι πλέον βιομηχανοποιημένες χώρες μέλη να επιβάλουν στην ΚΓΠ, και κυρίως η δραστική μείωση των κονδυλίων.
Στο τελευταίο σημείωμά μας είχαμε αναφερθεί στη φθίνουσα πορεία της ΚΓΠ. Ο τίτλος αυτός συνδυαζόταν με το συνολικό προϋπολογισμό της γεωργίας τα έτη 2021-2027 που φθίνει σε 350 δισ. €, ενώ την προηγούμενη επταετία ήταν άνω των 460 δισ. € και μάλιστα χωρίς τις δαπάνες για την πολιτική αλιείας. Η νέα κατανομή, παρ’ ότι φθίνουσα, έχει ένα στοιχείο που δεν μπορεί να μπει στο λογαριασμό και το στοιχείο αυτό αφορά τα εθνικά στρατηγικά σχέδια για τη γεωργία. Γι’ αυτό ένας από τους τρεις εισηγητές της έκθεσης για τη νέα ΚΓΠ που ψηφίστηκε στο Στρασβούργο περί τα τέλη Νοεμβρίου είχε πει:
«Όλα εξαρτώνται πλέον από το περιεχόμενο των εθνικών στρατηγικών σχεδίων», ανέφερε σε συναδέλφους του στο Στρασβούργο την Τρίτη. «Ωστόσο, καθώς ψηφίζουμε σήμερα για αυτήν την ΚΓΠ, εξακολουθούμε να μην γνωρίζουμε το περιεχόμενο αυτών των σχεδίων και, ως εκ τούτου, δεν γνωρίζουμε εάν θα ευθυγραμμιστούν με την Πράσινη Συμφωνία και τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» (Farm to Fork). Είναι κατανοητό ότι επαν-εθνικοποιείται εν μέρει η ΚΓΠ, αφού έτσι θα προβλέπεται από τα εθνικά στρατηγικά σχέδια. Λυπούμαι που το σημειώνω αλλά ο Έλληνας αγρότης και ο Έλληνας καταναλωτής θα βρεθούν με λιγότερα όπλα στα χέρια τους. Τα προηγούμενα 40 χρόνια η άσκηση της ΚΓΠ και η εφαρμογή της επαφιόταν στην καλολαδωμένη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, ενώ τώρα θα περιμένουμε από τους «αδιάβαστους» πολιτικούς μας να δώσουν εντολές εθνικών κατευθύνσεων. Εκείνο που μπορεί να μετριάσει τα αρνητικά αποτελέσματα είναι η διορθωτική πορεία που μπορεί να επιβάλει η Κομισιόν, αφού το θεσμικό όργανο αυτό θα είναι υπεύθυνο για την αξιολόγηση του επιπέδου φιλοδοξίας και ευθυγράμμισης με τους στόχους της νέας ΚΓΠ και, στη συνέχεια, θα απαιτεί προσαρμογές, εάν είναι απαραίτητο.
Η ανάγκη για εξέταση του βαθμού στήριξης των κάθε τομεακής πολιτικής της γεωργίας και της κτηνοτροφίας από την κοινοτική χρηματοδότηση και ενίσχυση δυστυχώς μετατρέπεται σε αδήριτη ανάγκη που δεν μπορούμε πλέον να παραβλέψουμε.
Θα σημειώσουμε τρία γεγονότα που συνδέονται άρρηκτα με το θέμα αυτό.
Τέλος Οκτωβρίου 2021 προκηρύχθηκε διαγωνισμός από την Κομισιόν για την πληροφόρηση της ΚΓΠ, Πρόκειται για μέτρο στήριξης των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ώστε να πληροφορούνται εγκαίρως και εγκύρως οι αγρότες, οι καταναλωτές και γενικά κάθε άνθρωπος περί των αγροτικών εξελίξεων που επηρεάζουν σοβαρά την καθημερινότητα των πολιτών της ΕΕ. Δυστυχώς το μέτρο αυτό είναι μια έμμεση άρνηση συμμετοχής, αφού οι λογιστικές ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν, ακόμη και για τις προτάσεις που θα περάσουν το σκόπελο της αξιολόγησης δεν είναι εξακριβωμένο ότι θα πάρουν στο τέλος της ετήσιας ισχύος της σύμβασης παροχής υπηρεσιών με τα ηλεκτρονικά και τα έντυπα μέσα που υπάρχουν. Αυτό καθιστά απαγορευτική τη συμμετοχή των ΜΜΕ στο κοινοτικό αυτό πρόγραμμα. Και επειδή τίποτα δεν είναι τυχαίο, καλό να το έχουμε κατά νου. Το δε πλέον εξωφρενικό είναι η αιτούμενη από την Κομισιόν συγχρηματοδότηση κατά 40% των δαπανών δημοσίευσης! Ίσα-ίσα για να υποβάλλουν συγκεκριμένοι φορείς ή όχι:
Στις 12 και 13 τρέχοντος έλαβε χώρα το τελευταίο αυτού του έτους συμβούλιο υπουργών Γεωργίας, που συζήτησε και το θέμα του «Σχεδίου έκτακτης ανάγκης για την επισιτιστική ασφάλεια», μεταξύ άλλων και το σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διασφάλιση του εφοδιασμού τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας σε περιόδους κρίσης. Στόχος του σχεδίου είναι να προετοιμαστεί για πιθανές μελλοντικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων ακραίων καιρικών φαινομένων, ζητημάτων υγείας των φυτών και των ζώων, καθώς και ελλείψεις βασικών εισροών, όπως λιπάσματα, ενέργεια και εργασία. Και αυτό στηρίζεται στη μελέτη από την έναρξη της πανδημίας COVID-19, που αποκάλυψε την ευπάθεια της τροφικής αλυσίδας της Ευρώπης σε σοβαρές προκλήσεις εφοδιασμού. Ενώ τα υφιστάμενα μέτρα στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και άλλων σχετικών πολιτικών της ΕΕ συνέβαλαν στον μετριασμό των χειρότερων ελλείψεων και στην επιτάχυνση της ανάκαμψης, η ανάγκη σχεδιασμού μελλοντικών κρίσεων γρήγορα έγινε εμφανής.
Με τη δημοσίευση της στρατηγικής «από το αγρόκτημα στο πιάτο», η Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να εγκρίνει ειδικά μέτρα για την προστασία του εφοδιασμού της ΕΕ με τρόφιμα από απειλές όπως η πρόσφατη πανδημία, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι ασθένειες των ζώων, οι ενεργειακές ελλείψεις ή οι διαταραχές στις εμπορικές σχέσεις. Στόχος αυτών των μέτρων είναι να διασφαλιστεί ότι οι Ευρωπαίοι έχουν πρόσβαση σε ασφαλή, ποικίλα και θρεπτικά τρόφιμα ανά πάσα στιγμή, μεταξύ των οποίων και σε μια περίοδο κρίσης.
Τέλος, στο συμβούλιο κορυφής που έληξε την Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου, η βασική συζήτηση έγινε για την πανδημία και για τον τρόπο αντιμετώπισής της, με τρεις κυρίως παραμέτρους:
- Τον εμβολιασμό, λόγω και της εμφάνισης της Όμικρον, νέας ανησυχητικής παραλλαγής.
- Το συντονισμό των για την αντίδραση στις εξελίξεις με βάση τα βέλτιστα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία, με παράλληλη μέριμνα ώστε οι όποιοι περιορισμοί να βασίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια, να μην υπονομεύουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς ούτε να παρακωλύουν δυσανάλογα την ελεύθερη κυκλοφορία μεταξύ κρατών μελών ή τα ταξίδια προς την ΕΕ.
- Τη Διεθνή συνεργασία, δεδομένου ότι η πανδημία θα ξεπεραστεί μόνο μέσω παγκόσμιας συνεργασίας βασισμένης στην εμπιστοσύνη και στην αμοιβαία συνδρομή.
Τι δείχνουν τα ανωτέρω σημεία, ότι πρέπει να είναι σε εγρήγορση ολόκληρος ο αγροτικός κόσμος και να υποστηρίζεται πλήρως από κάθε καταναλωτική δομή, για να μη βρεθούμε σε περίπτωση γύμνιας στον τομέα των τροφίμων απάντηση στην έλλειψη εφοδιασμού.
* Ο Γιώργος Μαρκατάτος είναι διευθύνων σύμβουλος
