Tα αυξημένα ποσοστά σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων που με βάση τα τελευταία στοιχεία ερευνών σε πανελλαδικό επίπεδο, αφορούν το 16% του μαθητικού πληθυσμού έχουν προκαλέσει ανησυχία και προβληματισμό και στην εκπαιδευτική κοινότητα η οποία αναζητά τρόπους σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών μέσα στις σχολικές αίθουσες. Από τη μια ο φόβος και το άγχος των ίδιων των οικογενειών για το θέμα που δυστυχώς μέχρι και σήμερα σε πολλές των περιπτώσεων θεωρείται ταμπού και από την άλλη η γνωστική ανεπάρκεια των ίδιων των εκπαιδευτικών, έχουν ως αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές τα θέματα της σεξουαλικής αγωγής να μην αποτελούν μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Εδώ και τέσσερις μήνες, ο Δήμος Ρεθύμνης και η Σχολική Επιτροπή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ρεθύμνης – Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων υλοποιούν ένα πρόγραμμα το οποίο εντάχθηκε στο πλαίσιο της εκστρατείας τερματισμού της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης μέσα από την ευαισθητοποίηση γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών αλλά κυρίως μέσω της ενημέρωσής τους για τρόπους πρόληψης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης του νοσηρού αυτού φαινομένου.
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε εθελοντικά και είχε ως μοναδικό στόχο την ενημέρωση αφενός των ίδιων των γονιών και αφετέρου την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε τέτοια θέματα, ώστε μέσα από τη γνώση ειδικών επιστημόνων να αποκτήσουν τα εφόδια που χρειάζονται για να μπορέσουν να προσεγγίσουν το θέμα αλλά και στη συνέχεια να το μεταδώσουν στα παιδιά.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα απευθυνόταν σε γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά νηπιαγωγείων και δημοτικών.
Η επιστημονική ομάδα που συμμετείχε σε αυτό, επισημαίνει προς πάσα κατεύθυνση την επιτακτική ανάγκη η σεξουαλική αγωγή να αποτελέσει μέρος του ωρολογίου προγράμματος των μαθητών, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα την ευθύνη της ίδιας της πολιτείας, η οποία καλείται να προσφέρει σεμινάρια και σχετικά επιμορφωτικά προγράμματα για τους δασκάλους και τους καθηγητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.
Τα ερευνητικά συμπεράσματα του προγράμματος που ολοκληρώθηκε, θα παρουσιαστούν αναλυτικά σε σχετικό συνέδριο που θα γίνει τον Μάιο από την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης.
Η κυρία Μαργαρίτα Γερούκη, σχολική σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και μέλος της επιστημονικής ομάδας που συμμετείχε σε αυτό, σε σχετικές δηλώσεις της επεσήμανε: «Είναι ένα πρόγραμμα που δουλεύουμε τους τελευταίους τέσσερις μήνες υπό την αιγίδα του Δήμου Ρεθύμνου και αφορά το πως μπορούμε να μιλήσουμε με τα παιδιά των νηπιαγωγείων αλλά και των πρώτων τάξεων του δημοτικού για θέματα σεξουαλικής αγωγής, διαπαιδαγώγηση, για το πώς να γνωρίσουν το σώμα τους και όλα αυτά τα θέματα που μέχρι σήμερα δεν τα θίγαμε όμως είναι πολύ σημαντικά και αναγκαία για την ενημέρωση των παιδιών. Όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα είχαμε μια συνάντηση με τους γονείς στους οποίους εξηγήσαμε ποιοι ένιαι οι στόχοι του προγράμματος και πως θα δουλέψουμε με τα παιδιά στην τάξη».
Αναφερόμενη στα συμπεράσματα η κυρία Γερούκη, δήλωσε ιδιαίτερα ικανοποιημένη, τονίζοντας μεταξύ άλλων τα οφέλη τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους γονείς, αφού πλέον συζητούν στο σπίτι για το μέχρι πρότινος δύσκολο αυτό θέμα.: «Έχουμε πολύ θετικά μηνύματα. Μια μαμά μας είπε ότι είναι τόσο ενθουσιασμένη που το παιδί της συζητάει για αυτό το πρόγραμμα και αυτός είναι ο στόχος μας. Όταν γίνονται προγράμματα σεξουαλικής αγωγής στο σχολείο, ένα από τα θετικά είναι ότι ανοίγει η επικοινωνία με τους γονείς στο σπίτι και εμάς αυτό μας ενδιαφέρει πάρα πολύ, γιατί όσο περισσότερο συζητάει η οικογένεια για τα θέματα σεξουαλικής υγείας, σεξουαλικότητας και σεξουαλικής αγωγής τόσο πιο υγιή άτομα έχουμε.
Αυτό που έχουμε να πούμε από την εμπειρία μας και συζητώντας με τους εκπαιδευτικούς, είναι ότι συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο την ανάγκη και απομυθοποιούν αυτό που οι περισσότεροι λένε ταμπού. Οι ενότητες που δουλέψαμε αφορούσαν στη γνωριμία των παιδιών με το σώμα τους, να γνωρίσουν τα γεννητικά τους όργανα με το όνομά τους, να συζητήσουν λίγο για τις διαπροσωπικές σχέσεις και κυρίως στο επίπεδο της οικογένειας να μπορέσουν τα παιδιά να αναπτύξουν λίγο τα συναισθήματά τους. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν νηπιαγωγεία και δημοτικά και οι εκπαιδευτικοί επιμορφώνονται, παίρνουν μια σειρά βιωματικών ασκήσεων τις οποίες δουλεύουν μέσα στην τάξη. Υπάρχει μια σειρά εργασιών που φέρει τον τίτλο «Ο Φρίξος» για αυτό και το πρόγραμμα λέγεται «Παίζω και μαθαίνω με τον Φρίξο», όπου είναι ένα σκατζοχοιράκι, το οποίο έχει ενεργοποιήσει πάρα πολύ τα παιδιά διότι μέσα από τα παιγνίδια που τους στέλνει ο Φρίξος μαθαίνουν και διαχειρίζονται και συζητούν όλα τα θέματα που εμείς θέλουμε να περάσουμε».
Από την πλευρά του ο αντιδήμαρχος Παιδείας Γιώργος Γεωργαλής: σε δηλώσεις του για το πρόγραμμα είπε: «Είναι ένα σημαντικό πρόγραμμα σε εθελοντική βάση. Το οργάνωσε η σχολική επιτροπή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε συνεργασία με το τμήμα παιδείας του Δήμου. Συντονίστρια ήταν η κυρία Μαυράκη και θέλω να ευχαριστήσω τους εθελοντές καθηγητές Πανεπιστημίου και τους συμβούλους που πήραν μέρος σε αυτό το πρόγραμμα. Οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί που επιμορφώθηκαν είναι πάρα πολύ ευχαριστημένοι κάποια στιγμή θα εκδοθεί ένα φυλλάδιο και σε ηλεκτρονική μορφή από θα μοιραστεί στους γονείς. Ήταν ένα σημαντικό πρόγραμμα και αξίζει τον κόπο να την υλοποιήσουμε και του χρόνου».
Η συντονίστρια του προγράμματος Δέσποινα Μαυράκη από την πλευρά της τόνισε: «Θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ τον Δήμο Ρεθύμνου, ο οποίος με εμπιστεύτηκε γι’ αυτό το πολύ σημαντικό πρόγραμμα για την πόλη μας και τους συμπολίτες μας. Φτιάξαμε μια ομάδα την όποια ευχαριστώ ιδιαίτερα για το μεράκι, για την όρεξη και τη διάθεση που έβαλαν για να υλοποιήσουμε αυτό το πρόγραμμα. Εκ μέρους του Δήμου ευχαριστούμε και τον Σύλλογο Ξενοδόχων που φιλοξένησε την εξαιρετική συνάδελφο και αναμορφώτρια της τελευταίας μας συνάντησης».
Απαραίτητη η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών
Το τελευταίο μέρος του προγράμματος που ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Δευτέρας, είχε να κάνει με τη σεξουαλική κακοποίηση. Για το συγκεκριμένο θέμα ενημέρωσε τους εκπαιδευτικούς η κυρία Ηρώ Ρέντζη προϊσταμένη σε νηπιαγωγείο της Αττικής με μεταπτυχιακό στην ειδική αγωγή και στην εκπαιδευτική διοίκηση, η οποία τους παρουσίασε ένα πρόγραμμα το οποίο έχει βραβευτεί από το υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και φέρει τον τίτλο «Μη φοβάσαι την αγκαλιά». Μέσα από αυτό το πρόγραμμα η κυρία Ρέντζη απευθύνεται στους συναδέλφους της δείχνοντάς τους τον δρόμο μέσα από το παραμύθι να εργαστούν στο συγκεκριμένο αντικείμενο και να μπορέσουν να το διδάξουν στα παιδιά. Η ίδια έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη επιμόρφωσης των δασκάλων και των νηπιαγωγών για τους χειρισμούς και τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσουν στο κομμάτι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης νηπίων, ενώ υπογράμμισε και την ανάγκη η πολιτεία να μεριμνήσει προς αυτή την κατεύθυνση.
Ειδικότερα, είπε: «Αυτό που λέω στους συναδέλφους είναι ότι εφόσον εγώ μπόρεσα να κάνω κάτι μπορείτε και εσείς. Γιατί είναι τόσο σημαντικό να μιλάμε για το κομμάτι αυτό και να εκπαιδεύσουμε τους συναδέλφους έτσι ώστε να μην φοβούνται, διότι υπάρχει ένας φόβος για να ακουμπήσουν το συγκεκριμένο θέμα μέσα στο σχολείο. Ο κυριότερος φόβος τους είναι το τι θα πουν οι γονείς και πως θα αντιδράσουν. Οι εκπαιδευτικοί επίσης αισθάνονται ανεπαρκείς γνωστικά για να αγγίξουν ένα τόσο σοβαρό θέμα, οπότε εδώ πρέπει να εμπλακεί η πολιτεία και το υπουργείο Παιδείας με σεμινάρια και επιμορφώσεις των συναδέλφων πάνω στα θέματα αυτά».
Μιλώντας για την εμπειρία της κατά την εφαρμογή του προγράμματος στα νηπιαγωγεία η κυρία Ρέντζη, έφερε συγκεκριμένα παραδείγματα επισημαίνοντας μεταξύ άλλων:
«Η κυριότερη απορία των παιδιών που ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία έχει να κάνει με το πώς γεννιόμαστε. Παλαιότερα υπήρχε ένας δισταγμός. Μου είχε τύχει ένα παιδάκι που μου έλεγε ότι γεννιόμαστε από το γόνατο. Πλέον υπάρχει κατάλληλη παιδική βιβλιογραφία και παραμυθία κατάλληλα και σιγά σιγά ενημερώνονται και οι γονείς και σιγά σιγά έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται και συμμετέχουν σε τέτοια προγράμματα. Μου είχε τύχει ένα άλλο παιδί που με ρώτησε «εγώ ποιες αγκαλιές πρέπει να φοβάμαι».
Χρειάζεται δουλεία σε αυτό το κομμάτι. Το πρόγραμμα που έκανα εγώ αφορά παιδιά από 4-9 ετών και το ξεκίνησα επειδή εργαζόμουν στην ειδική αγωγή και έβλεπα ότι σε όποιο σχολείο ήμουν υπήρχε κρούσμα σεξουαλικής κακοποίησης επειδή ακριβώς τα παιδιά αυτά είναι εύκολα θύματα για ευνόητους λόγους-τη σιωπή, όταν δεν μπορούν να μιλήσουν και τη νοητική καθυστέρηση. Αυτό μου έδωσε ένα έναυσμα και είπα ότι κάτι πρέπει να κάνω για να προετοιμάσω και αυτά τα παιδιά. Κατ’ εμέ θα πρέπει να υπάρχει ως μάθημα στα σχολεία επίσης τα τελευταία χρόνια έχει ανέβει πολύ ψηλά το ποσοστό των εκτρώσεων σε ανήλικα κορίτσια και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το δούμε σοβαρά ως κοινωνία».
«Το τελευταίο κομμάτι του προγράμματος αφορά την πρόληψη της κακοποίησης και ιδίως της σεξουαλικής κακοποίησης που γνωρίζουμε ότι είναι ένα πρόβλημα πολύ σοβαρό. Υπάρχουν σύγχρονα στοιχεία στην Ελλάδα που μιλάνε για περίπου 16% των παιδιών που έχουν υπάρξει θύματα κακοποίησης σεξουαλικής. Εξαιρετικά μεγάλο το νούμερο άρα είναι ακόμα μεγαλύτερη η ανάγκη να παρέμβουμε συστηματικά επιστημονικά, παιδαγωγικά», πρόσθεσε από την πλευρά της η κυρία Γερούκη.