Σε τροχιά υλοποίησης μπαίνει ο νέος χωροταξικός σχεδιασμός της Κρήτης. Μια δεκαετία μετά την εκπόνηση του τελευταίου σχεδίου για τις αναπτυξιακές κατευθύνσεις του νησιού, προχωρούν οι διαδικασίες για την αναθεώρηση του προηγούμενου πλαισίου και την εφαρμογή ενός νέου που θα αναδείξει την Κρήτη σε νησί πρότυπο ανάπτυξης με πυλώνες την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, την έρευνα και καινοτομία, την εξωστρέφεια, την ποιότητα ζωής των κατοίκων της και την πράσινη ανάπτυξη, ώστε να καταστεί τα επόμενα χρόνια ισχυρός πόλος επιχειρηματικών επενδύσεων.
Η διαβούλευση για το σχέδιο με τίτλο «Αξιολόγηση, Αναθεώρηση και Εξειδίκευση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης» έχει ξεκινήσει τις τελευταίες μέρες, καθώς η Περιφέρεια παρέλαβε την Α1 φάση και έχει προωθήσει το περιεχόμενό της στις αρμόδιες υπηρεσίες και στους φορείς του νησιού.
Παράλληλα, το γραφείο μελετών που έχει αναλάβει την εκπόνηση του νέου χωροταξικού σχεδιασμού της Κρήτης, παρουσίασε χθες στα στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος την μελέτη, ώστε να αξιολογηθεί η εφαρμογή του θεσμοθετημένου περιφερειακού πλαισίου Κρήτης, το σύνολο των κατευθύνσεων και των προβλέψεών του, να προχωρήσει η αναθεώρησή του, αλλά και η εξειδίκευση του νέου πλαισίου.
Πρόκειται για μια διαδικασία μεγάλης σημασίας, όπως χαρακτηρίζεται από τα στελέχη της Περιφέρειας, καθώς στο νέο πλαίσιο του χωροταξικού σχεδιασμού θα βασιστεί η ανάπτυξη της Κρήτης για τα επόμενα τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια, ενώ θα αποτελέσει την ομπρέλα για το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) και το Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) των τεσσάρων νομών του νησιού.
Ο αρμόδιος Αντιπεριφερειάρχης, Νίκος Καλογερής, σε δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.» ανέφερε: «Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση της αξιολόγησης του παλαιού πλαισίου, προκειμένου να διαπιστώσουμε τι προβλήματα παρουσιάστηκαν, σε ποιούς τομείς πήγε καλά και σε ποιούς όχι, με βάση τις κατευθύνσεις που είχε η Κρήτη για την ανάπτυξή της τα τελευταία χρόνια. Μόλις ολοκληρωθεί η ανάλυση και η αξιολόγηση του παλαιού πλαισίου, θα προχωρήσουμε σε νέες προτάσεις, ώστε η Περιφέρειά μας να καταστεί πρότυπο ανάπτυξης.
Έχουμε παραλάβει την Α1 φάση του σχεδιασμού, η διαβούλευση έχει ξεκινήσει, καθώς το σχέδιο έχει δοθεί στις υπηρεσίες και στους φορείς του νησιού και μέσα από αυτή τη διαδικασία το Περιφερειακό Συμβούλιο θα αξιολογήσει τις προτάσεις των μελετητών. Χθες, μάλιστα, οι υπεύθυνοι των γραφείων μελετών παρουσίασαν τις θέσεις τους, σε ειδική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΕΚΑ.
Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι έχει ξεκινήσει η αναθεώρηση του χωροταξικού σχεδιασμού, που κρίνεται απαραίτητος για την περαιτέρω ανάπτυξη της Κρήτης και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της».
Όπως αναφέρεται στο περιεχόμενο της μελέτης για τον χωροταξικό σχεδιασμό, η δυναμική της οικονομίας της Κρήτης στηρίζεται στον τουρισμό και στην γεωργία, τομείς οι οποίοι συγκροτούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της.
Μεγαλύτερα περιθώρια βιωσιμότητας έχουν οι κλάδοι που αφορούν στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, ενώ σε ότι αφορά το νομό Ρεθύμνου κρίνεται αναγκαία η βελτίωση της ελκυστικότητας του ΒΙΟ.ΠΑ.
Το αναπτυξιακό όραμα της Περιφέρειας Κρήτης, διατυπώνεται ως εξής: «Ανάδειξη της Κρήτης σε νησί πρότυπο ανάπτυξης με πυλώνες την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, την έρευνα και καινοτομία, την εξωστρέφεια, την ποιότητα ζωής των κατοίκων της και την πράσινη ανάπτυξη, ώστε να καταστεί σύντομα πρότυπη περιφέρεια και ισχυρός πόλος επιχειρηματικών επενδύσεων πολλαπλών ευκαιριών και επιλογών».
Οι παραπάνω θεματικοί τομείς ολοκληρώνονται και εξειδικεύονται σε έξι γενικούς και σε αναλυτικούς ειδικούς στρατηγικούς στόχους. Οι ειδικοί στόχοι ομαδοποιούνται με βάση τους άξονες των γενικών στρατηγικών στόχων, που είναι:
– Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της περιφερειακής οικονομίας.
– Η ανάδειξη της Κρήτης σε διεθνή πόλο έρευνας και καινοτομίας.
– Η ενίσχυση της εξωστρέφειας προωθώντας τη διεθνή εικόνα της Κρήτης.
– Η βελτίωση της ποιότητας ζωής.
– Η ενσωμάτωση της αειφορίας στις αναπτυξιακές επιλογές και παρεμβάσεις.
– Η εξασφάλιση αποτελεσματικής οργάνωσης και διοίκησης της Περιφέρειας Κρήτης.
Ειδικότερα, στο περιφερειακό πλαίσιο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται και αναλύονται οι παρακάτω κατηγορίες:
Προβλέπεται η ολοκλήρωση και αναβάθμιση των υποδομών και υπηρεσιών των σημαντικών για την πύκνωση του βασικού οδικού συστήματος της χώρας, όπως είναι ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης (από Σητεία έως Καστέλι Κισσάμου). Ενισχύεται ο διεθνής ρόλος του λιμένα του Ηρακλείου σε συνδυασμό με αυτό της Σούδας, με σκοπό την ανάδειξη και εδραίωσή τους μεταξύ των κύριων θαλάσσιων πυλών της χώρας. Συμπληρωματικό ρόλο προς αυτόν του λιμένα του Ηρακλείου, στις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές, μπορεί να επιτελέσουν οι λιμένες της Σούδας, του Ρεθύμνου και της Σητείας.
Η Κρήτη διαθέτει ικανό μέγεθος πληθυσμού (621.340 κάτοικοι / απογραφή ΕΛΣΤΑΤ 2011) και καταγράφεται τα τελευταία τριάντα χρόνια σημαντική αύξηση του συνολικού πληθυσμού (ανώτερη του εθνικού μ.ό.), η οποία μάλιστα συνεχίζεται και την τελευταία δεκαετία 2001-2011, αν και με χαμηλότερο ρυθμό.
Στα αρνητικά καταγράφεται κυρίως η γήρανση του πληθυσμού (πτωτική πορεία στις νεανικές [0-14] και στις παραγωγικές [15-64] ηλικίες, αύξηση του γεροντικού πληθυσμού) και η ανησυχητική αύξηση της ανεργίας (μέσα στο 2011 αγγίζει το 13,4% ενώ το 2010 βρισκόταν στα επίπεδα του 2001), που πάντως εξακολουθεί να βρίσκεται σημαντικά χαμηλότερα από τον εθνικό μ.ό. (όντας η δεύτερη χαμηλότερη μετά την Περιφέρεια Πελοποννήσου), γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε ένταση φαινόμενων κοινωνικού αποκλεισμού και στη μετανάστευση ανθρώπινου δυναμικού υψηλών προσόντων.
Ακόμη διαπιστώνεται πληθυσμιακή αποδυνάμωση των ορεινών και απόκεντρων περιοχών, υψηλό ποσοστό σχολικής διαρροής και χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, τα κρίσιμα ζητήματα περιφερειακής ανάπτυξης, που πρέπει να αντιμετωπιστούν και ως εκ τούτου τίθενται στο επίκεντρο της στρατηγικής του Σχεδίου για την Κρήτη, είναι:
– Η ανάσχεση της ανεργίας, που απαιτεί τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην απασχόληση με ίσες ευκαιρίες, την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, την ενίσχυση των δεξιοτήτων και ικανοτήτων του εργατικού δυναμικού και της δια βίου μάθησης, την αξιοποίηση της κοινωνικής οικονομίας.
– Η ενίσχυση της παιδείας και η προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης,
– Η στήριξη και προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος και η προώθηση της καινοτομίας και δημιουργικότητας,
– Η βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αστικές περιοχές και η ανάσχεση της απερήμωσης της υπαίθρου.
Στα ισχυρά σημεία της Περιφέρειας καταγράφεται το υψηλό κατά κεφαλή ΑΕΠ, η ενεργή επιχειρηματική δραστηριότητα και οι καλές εξαγωγικές επιδόσεις (που εν μέσω κρίσης κατέγραψαν σημαντική αύξηση της τάξης του 13,5% μεταξύ Ιουλίου 2010 και Ιουνίου 2011) με έναν πυρήνα σταθερά αυξανόμενων εξωστρεφών επιχειρήσεων (περίπου 160 επιχειρήσεις κυρίως από τον κλάδο τροφίμων-ποτών).
Επιπλέον, το πλήθος γεωργικών προϊόντων ποιότητας και οι δυνατότητες περαιτέρω αύξησης της πρώιμης πρωτογενούς παραγωγής δείχνουν ότι η Κρήτη μπορεί να ανταποκριθεί στις, δειλές ακόμη, μεταβολές που παρατηρούνται στα καταναλωτικά πρότυπα με την αύξηση της ζήτησης για ασφαλή, παραδοσιακά και υγιεινά αγροτικά προϊόντα.
Ο τουρισμός (συνεπικουρούμενος από τις ευνοϊκές γεωγραφικές και κλιματολογικές συνθήκες) αναπτύσσεται δυναμικά με σημαντικές επενδύσεις, κυρίως στην ξενοδοχειακή ανωδομή (η Κρήτη διαθέτει περισσότερες από 160.000 ξενοδοχειακές κλίνες και το 30% των κλινών πέντε αστέρων στο σύνολο της χώρας), και το νησί αποτελεί έναν από τους κατεξοχήν αναγνωρίσιμους τουριστικούς προορισμούς της Μεσογείου (τέταρτος καλύτερος ευρωπαϊκός προορισμός παραθαλάσσιου τουρισμού με 2,5 εκατ. διεθνείς αφίξεις ετησίως), που χρειάζεται -και αξιολογείται ότι μπορεί- να αξιοποιήσει τις αναδυόμενες τουριστικές αγορές.
Ακόμη, καταγράφεται σημαντικό δυναμικό ΑΠΕ, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί για την υποδοχή νέων επενδύσεων και πιλοτικών έργων.
Στις αδυναμίες, αξιολογείται ότι ο πρωτογενής τομέας (που διατηρεί δεσπόζουσα θέση τόσο από άποψη προϊόντος όσο και απασχόλησης) εμφανίζει διαρθρωτική υστέρηση με ατελείς υποδομές. Χαρακτηρίζεται από παραδοσιακές καλλιέργειες και χαμηλό ποσοστό αρδεύσιμων εκτάσεων με αποτέλεσμα η αγροτική οικονομία να είναι εξαρτημένη από επιδοματικές πληρωμές, γεγονός που προκαλεί ανησυχία ενόψει του περιορισμού των άμεσων ενισχύσεων της Ε.Ε., δεδομένης μάλιστα της φθίνουσας τάσης των τιμών βασικών γεωργικών προϊόντων και της χαμηλής μεταπαραγωγικής προστιθέμενης αξίας της παραγωγής, αλλά και του χαμηλού βαθμού οργάνωσης των παραγωγών και της περιορισμένης διαφοροποίησης της οικονομίας της υπαίθρου.
Η μεταποίηση χαρακτηρίζεται επίσης από διαρθρωτικά προβλήματα (μικρό μέγεθος και οικογενειακή μορφή επιχειρήσεων, έλλειμμα εκσυγχρονισμού της παραγωγικής διαδικασίας). Ο τουρισμός παρουσιάζει ομοίως διαρθρωτικά προβλήματα (εποχικότητα και εξάρτηση από το μαζικό τουρισμό, χωρική συγκέντρωση των μονάδων στα βόρεια και -δευτερευόντως- τα νότια παράλια με περιορισμένη διάχυση της τουριστικής κίνησης προς τους οικισμούς της ενδοχώρας) με αποτέλεσμα να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις διακυμάνσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος και να συμβάλλει έμμεσα στη δημιουργία ενδοπεριφερειακών ανισορροπιών εισοδήματος και απασχόλησης μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομικά παράκτιων περιοχών και της φθίνουσας αγροτικής ενδοχώρας.
Τα κρίσιμα ζητήματα περιφερειακής ανάπτυξης που τίθενται στο επίκεντρο της στρατηγικής του σχεδίου είναι:
– Η ενίσχυση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας, με την αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, την προώθηση της συνεργασίας επιχειρήσεων και πανεπιστημιακής – ερευνητικής κοινότητας, την ενεργοποίηση νέων επιχειρηματικών δικτυώσεων και συνεργατικών σχηματισμών και την εν γένει βελτίωση των επιχειρηματικών υποδομών και των προσφερόμενων υπηρεσιών,
– Η προσέλκυση και ενίσχυση παραγωγικών επενδύσεων (περιλαμβανομένων των ξένων άμεσων επενδύσεων) με αιχμή την πράσινη επιχειρηματικότητα,
– Η άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων (με παράλληλη ενεργοποίηση και αξιοποίηση του τοπικού παραγωγικού πλούτου που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση), με την ενίσχυση των διασυνδέσεων των ανεπτυγμένων οικονομικών κέντρων με τις πύλες εισόδου και τις ζώνες υπαίθρου,
– Η ανάπτυξη ενός σύγχρονου προτύπου αγροτικής οικονομίας, με αξιοποίηση του θεσμού ποιοτικών προϊόντων (όπως ΠΟΠ και ΠΓΕ) με επίκεντρο τη βιολογική γεωργοκτηνοτροφία, τα τρόφιμα – ποτά και προϊόντα της κρητικής διατροφής, αλλά και τη σύνδεση της αγροτικής παραγωγής με τον τουρισμό,
– Η πολυεπίπεδη ενίσχυση του τουρισμού, με βασικό στόχο την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, που προϋποθέτει τη διαφοροποίηση του προσφερόμενου προϊόντος και την ανάπτυξη ειδικών τουριστικών υποδομών και θεματικού τουρισμού (όπως κρουαζιέρας, ιατρικός, αθλητικός),
– Η προστασία, ανάδειξη και ήπια αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στο πλαίσιο ανάπτυξης του πολιτισμού και του θεματικού τουρισμού,
– Υψηλοί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης, άνω του μέσου εθνικού όρου.
– Σημαντική φυσική αύξηση πληθυσμού αλλά και προσέλκυση πληθυσμού από άλλες περιοχές εντός και εκτός της χώρας.
– Ύπαρξη υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικού και ερευνητικού ιστού με δυνατότητες ανάπτυξης και διάχυσης καινοτομιών.
– Ικανοποιητικοί δείκτες υγείας.
– Υψηλά ποσοστά απασχόλησης.
– Χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας στη χώρα.
– Ικανοποιητικά επίπεδα κατάρτισης των ανέργων στον πρωτογενή τομέα.
– Μικρός βαθμός ελκυστικότητας για ξένες επενδύσεις και απομόνωση από τα δυτικοευρωπαϊκά κέντρα επιχειρηματικής και τεχνολογικής ανάπτυξης.
– Μείωση και σχετικά χαμηλή παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού και ελλιπής εξειδίκευσή του.
– Ελλείψεις στις κοινωνικές υποδομές.
– Βαθμιαία αύξηση ποσοστών ανεργίας.
– Άνιση ενδοπεριφερειακή κατανομή εισοδήματος και απασχόλησης.
– Σχετικά χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης των απασχολουμένων ως προς το μέσο όρο της χώρας.
– Αυξημένοι δείκτες γήρανσης κύρια στην ενδοχώρα και στο νότο.
– Μειωμένη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό με έντονη τάση συγκέντρωσης της γυναικείας απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα.
– Περαιτέρω ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας του τριτογενούς τομέα, και ειδικότερα του τουρισμού.
– Αξιοποίηση του πολιτισμού ως συγκριτικό πλεονέκτημα της Κρήτης.
– Βελτίωση δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και πολύ-ειδίκευση.
– Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών για την εκπαίδευση και κατάρτιση προσαρμοσμένη στις τοπικές ιδιαιτερότητες.
– Πιθανή όξυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.
– Απαξίωση δεξιοτήτων των απασχολουμένων.
– Ένταση φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού.
Σύμφωνα με το περιεχόμενο του σχεδίου, οι υποδομές συνιστούν σημαντικό πλεονέκτημα της Περιφέρειας. Οι μεταφορικές υποδομές (έξι λιμένες και τρία αεροδρόμια, εκ των οποίων δύο διεθνή) εξασφαλίζουν ικανοποιητική σύνδεση με τον ευρύτερο εθνικό και διεθνή χώρο (αν και το επίπεδο εξυπηρέτησης που παρέχουν είναι χαμηλό), το επαρχιακό οδικό δίκτυο είναι αρκετά εκτεταμένο, ενώ η Κρήτη διαθέτει πέντε οργανωμένους υποδοχείς βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων, εκθεσιακά κέντρα, ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα, καθώς και σημαντικά έργα διαχείρισης υδατικών πόρων (κυρίως φράγματα).
Εντούτοις, η διάθεση σημαντικών πόρων, κυρίως στον τομέα των οδικών μεταφορών, δεν κατάφερε να επιλύσει το πρόβλημα του κύριου οδικού δικτύου υψηλών προδιαγραφών (με συνέπεια τον υψηλό δείκτη ατυχημάτων) και οι απαιτούμενοι σήμερα (σε περίοδο κρίσης) πρόσθετοι πόροι υπερβαίνουν εκείνους που διατέθηκαν από όλα τα προηγούμενα χρηματοδοτικά προγράμματα.
Συνολικά διαπιστώνεται έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού μεταφορών τη στιγμή που η διασπορά του πληθυσμού σε πολυάριθμους μικρούς οικισμούς δημιουργεί αυξημένες απαιτήσεις σχετικών υποδομών.
Τα κρίσιμα ζητήματα περιφερειακής ανάπτυξης που τίθενται στο επίκεντρο της στρατηγικής του σχεδίου είναι:
– Η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός των βασικών υποδομών προσπελασιμότητας (με έμφαση στη δημιουργία του νέου διεθνούς αεροδρομίου Ηρακλείου και την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ), αξιοποιώντας τις δυνατότητες χρηματοδότησης της Ε.Ε. για την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων, ώστε η Περιφέρεια να ενταχθεί ως διαμετακομιστικός κόμβος στα διεθνή μεταφορικά δίκτυα,
– Η βελτίωση της ποιότητας και επάρκειας των υποδομών στα λιμάνια και τα αεροδρόμια,
– Η ανάδειξη της Κρήτης σε διεθνή πόλο έρευνας και καινοτομίας, με την ανάπτυξη και περαιτέρω αξιοποίηση των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων και την προώθηση του σχεδίου «Κρήτη 2020-Ψηφιακή στρατηγική»,
– Η θεμελίωση ενός αποδοτικού συστήματος υγείας, η συμπλήρωση και ολοκλήρωση του πλέγματος κοινωνικών και πολιτιστικών υποδομών, σχολικών κτιρίων και αθλητικών εγκαταστάσεων,
– Η διασφάλιση ενός βιώσιμου ενεργειακού μοντέλου και η προώθηση νέων ενεργειακών τεχνολογιών (τεχνολογίες υβριδικών με άντληση / ταμίευση, διασύνδεση με το ηπειρωτικό δίκτυο),
– Η ανάπτυξη των ευρυζωνικών υποδομών στον αστικό χώρο και την ύπαιθρο.
Οδική μεταφορική υποδομή Π.Ε. Ρεθύμνου:
α) ΒΟΑΚ:
– Ανισόπεδος κόμβος Ατσιποπούλου.
– Ανισόπεδος κόμβος Σισσίου.
– Τμήμα Πάνορμος – Εξάντη.
β) Λοιπά:
– Άξονας Πετρέ – Ατσιποπούλου.
– Σύνδεση Παντάνασσα – Αγ. Απόστολοι (Α2) είναι εντός Natura.
– Ανισόπεδος κόμβος Αμαρίου επί Ε.Ο. Ρεθύμνου – Ηρακλείου.
– Σύνδεση Φράγματος Ποταμών με Παντάνασσα (Α2) είναι εντός Natura.
– Βελτίωση οδού Γαράζο – Ανώγεια (Α2) είναι πλησίον περιοχής Natura.
– Ανασύνταξη μελέτης Ρέθυμνο – Φράγμα Ποταμών (Α2) είναι εντός Natura.
– Γέφυρα Ροδάκινου (Α2) είναι εντός Natura.
– Έργα αναβάθμισης της παλιάς Ε.Ο. Ηρακλείου – Ρεθύμνου.
Στο Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα στην Κρήτη προβάλλεται η ανάγκη να δημιουργηθούν νέα συστήματα παραγωγής και νέα σχήματα δράσης για την προώθηση των προϊόντων στην αγορά, ενώ η γνώση και η συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας για την εξεύρεση λύσεων θεωρείται μονόδρομος.
Μια από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες της Περιφέρειας είναι η καταγραφή των σημαντικότερων τοπικών προϊόντων, το «Καλάθι των Προϊόντων της Κρήτης» και η προώθηση της παραγωγής, της αναβάθμισης της ποιότητάς τους και της υποστήριξης και προώθησής τους στην αγορά.
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο, με βάση το «Καλάθι των Προϊόντων της Κρήτης» θα υλοποιείται η συστηματική υποστήριξη της ανάπτυξης του αγροτοδιατροφικού τομέα (πρωτογενή τομέα και της μεταποίησης και εμπορίας των προϊόντων του) της Κρήτης, με κυρίαρχο στόχο τη δημιουργία ενός αγροτοδιατροφικού προτύπου της Κρήτης για εξαγωγή, αλλά και για επιτόπου κατανάλωση.
Η Περιφέρεια Κρήτης διαθέτει ένα υψηλής ποιότητας φυσικό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από σημαντική πανίδα και χλωρίδα -με σπάνια και ενδημικά είδη- και μεγάλο αριθμό και έκταση οικολογικά ευαίσθητων περιοχών, πολλές εκ των οποίων είναι ενταγμένες στο δίκτυο Natura 2000.
Τα κρίσιμα ζητήματα περιφερειακής ανάπτυξης και οι στρατηγικοί στόχοι για την αντιμετώπισή τους είναι:
– Η σύσταση φορέων διαχείρισης και η προώθηση διαχειριστικών σχεδίων για τις προστατευόμενες περιοχές, με έμφαση στην αποκατάσταση των διαταραγμένων βιοτόπων,
– Η ολοκληρωμένη και ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, με επίσπευση και επικαιροποίηση του χωρικού σχεδιασμού όλων των επιπέδων και έμφαση στην ανάσχεση της άναρχης και της αυθαίρετης δόμησης,
– Η εξεύρεση βιώσιμης λύσης για τη συνολική διαχείριση των απορριμμάτων (επικαιροποίηση και ολοκλήρωση του περιφερειακού σχεδιασμού), με σημαντικό άξονα την επέκταση των προγραμμάτων ανακύκλωσης, και λαμβάνοντας ιδιαίτερη μέριμνα ως προς τη διαχείριση των λοιπών κατηγοριών αποβλήτων (επικίνδυνα, γεωργικά, νοσοκομειακά, προϊόντα εκσκαφών και κατεδαφίσεων, απόβλητα σφαγείων κλπ.),
– Η διαχείριση των υγρών αποβλήτων, με ολοκλήρωση του δικτύου βιολογικών καθαρισμών και προώθηση των φυσικών συστημάτων, επέκταση των δικτύων αποχέτευσης στους μη εξυπηρετούμενους οικισμούς, διαχείριση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων και αντιμετώπιση των εν γένει κινδύνων ρύπανσης των υδροφορέων,
– Η ορθολογική διαχείριση του υδατικού δυναμικού με την προώθηση και ολοκλήρωση των σχετικών υποδομών στη βάση νέου διαχειριστικού σχεδίου, ώστε να εξασφαλιστούν οι ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης,
– Η αντιμετώπιση των φαινομένων ερημοποίησης, γενικότερα μέτρα, όπως η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων, η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας αλλά και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών.
Σε ότι αφορά την διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου προβλέπονται τα εξής:
– Βιομηχανικά απόβλητα Ρεθύμνου.
– Βιολογικός καθαρισμός Ρεθύμνου.
– ΧΥΤΑ Ρεθύμνου.
– Λύματα Κουλούκωνα και όμορων Δήμων Μυλοποτάμου.
– Ανανέωση του έργου εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων Δήμου Κουλούκωνα (Α2), εντός Natura 2000 (η ανανέωση γίνεται από την υπηρεσία που εξέδωσε την ΑΕΠΟ).
– Εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων και δίκτυο αποχέτευσης των οικισμών Μυρθιός και Σέλι (Α2), εντός Natura 2000.
– Εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων και δίκτυο αποχέτευσης του οικισμού Πρασιές (Α2), εντός Natura 2000.
Δίνεται έμφαση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και στην ανάδειξη της ελκυστικότητας της Κρήτης, σε συνθήκες αειφόρου ανάπτυξης και στη δυνατότητα ενίσχυσης της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, με παράλληλη ενδυνάμωση των εξωστρεφών συνεργασιών και προσέλκυση επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ειδικότερα στην Κρήτη, κεντρικός στόχος είναι η αναβάθμιση του ρόλου της στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου στη βάση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της, αλλά και η ανάδειξη της Περιφέρειας ως πιλοτικού κέντρου μεταφοράς τεχνολογίας και τεχνογνωσίας για εφαρμογές ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας.
