Αναπτυξιακή στρατηγική την εποχή της κρίσης

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Κρήτης, που θα προκύψει από τις εκλογές
του Μάη, οφείλει να διαμορφώσει άμεσα αλλά με την απαραίτητη κοινωνική
διαβούλευση και συμμετοχή το νέο Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και
Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης, που θα αποτελέσει τη βάση και
τους κανόνες πάνω στους οποίους θα στηριχθεί η νέα προγραμματική
περίοδος 2014-2020.

 

Σήμερα πλέον αντικρίζοντας τις οικονομικές συνθήκες, τις οποίες
βιώνουν οι πολίτες αυτού του τόπου και την κατάρρευση του κοινωνικού
ιστού, αμφισβητείται το πρότυπο παραγωγής και κατανάλωσης, καθώς και η
χωρική οργάνωση που έχει ακολουθηθεί.

Ακόμη από πίνακες της Eurostat φαίνεται ότι ο Νομός μας είναι ο
φτωχότερος από τους άλλους νομούς της Κρήτης στο κατά κεφαλή εισόδημα.

 

Ο μέχρι σήμερα σχεδιασμός έχει αποτύχει, γιατί;

 

Μελετώντας την ιστορική διαδρομή, των αναπτυξιακών πολιτικών και
οικονομικών επιλογών, της μεταπολεμικής περιόδου στη Ελλάδα, θα
διαπιστώσουμε ότι οι σχεδιαζόμενοι προγραμματισμοί, καταλήγουν σ’ ένα
στενό κύκλο διαπλεκόμενων σχέσεων πολιτικού, τραπεζικού και
επιχειρηματικού κεφαλαίου.

 

Ακόμα και σήμερα που συζητείται η αναθεώρηση του χωροταξικού
σχεδιασμού της Κρήτης, έχει θεσπιστεί η αλλαγή του με όρους καθαρά
οικονομικούς. Η κεντρική θέση της κυβέρνησης, είναι η αποπληρωμή του
χρέους, η οποία πρόκειται να γίνει βάσει της αξιοποίησης της δημόσιας
περιουσίας (δηλαδή ξεπούλημα).

 

Γι’ αυτό εισάγονται δύο νέα νομοθετικά εργαλεία: Τα Ειδικά Σχέδια
Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων και τα Ειδικά Σχέδια Ανάπτυξης
Στρατηγικών Επενδύσεων (fast track), με τα οποία κάθε θεσμοθετημένη
ρύθμιση καταργείται και επί της ουσίας, αντί να προσαρμόζεται ο ιδιώτης
επενδυτής στη νομοθεσία, προσαρμόζεται η νομοθεσία στις επιθυμίες του
επενδυτή.

Για να ξεπεραστεί η κρίση υπάρχει πλέον ανάγκη για αντικατάσταση
του σημερινού προτύπου παραγωγής με ένα νέο μοντέλο, βασιζόμενο στις
ανθρώπινες ανάγκες. Το νέο αυτό μοντέλο πρέπει να βασίζεται στην
κοινωνική συνοχή και στην οικολογία, να στηρίζεται στις πραγματικά
παραγωγικές δυνάμεις και στους πόρους κάθε περιοχής. Οι κατευθύνσεις του
νέου μοντέλου θα έπρεπε να αφορούν στα ζητήματα της καθημερινής ζωής
στις πόλεις και τους οικισμούς και στα ζητήματα στέγασης, εκπαίδευσης,
υγείας και πολιτισμού.

 

Δηλαδή στην προάσπιση και ποιοτική αναβάθμιση των κοινωνικών και φυσικών αγαθών.

 

Με βάση τις παραπάνω αρχές, οι προτάσεις μας για ένα νέο χωροταξικό
περιφερειακό πλαίσιο, κυρίως για θέματα που αφορούν το Νομό μας είναι
οι εξής:

 

Στόχος θα πρέπει να είναι η ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη με την μετατροπή του σημερινού διπολικού μοντέλου, Ηράκλειο-Χανιά,
σε εξισορροπημένο, πολυκεντρικό, με τη δημιουργία νέων περιφερειακών
δικτύων, που θα ενισχύουν την επικοινωνία με την ενδοχώρα, θα
ενδυναμώνουν τη σχέση συνεργασίας πόλεων και υπαίθρου και θα δημιουργούν
νέες ενότητες με βάση τις ιδιαίτερες αναπτυξιακές τους δυνατότητες.

 

Για τον πρωτογενή τομέα, επισημαίνουμε την αναγκαιότητα για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου μέσω των προγραμμάτων ανάπτυξης του αγροτικού χώρου,
έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες εξασφάλισης εισοδήματος και
ποιοτικής διαβίωσης που θα προσελκύσουν και θα διασφαλίσουν την παραμονή
του πληθυσμού στην ενδοχώρα.

 

Στον τομέα της τουριστικής δραστηριότητας η ήπια τουριστική ανάπτυξη πρέπει να αποτελέσει στρατηγική προτεραιότητα έναντι του μαζικού τουρισμού. Η αλλαγή προτύπου δίδοντας έμφαση στη σύνδεσή του με τον πρωτογενή τομέα
πρέπει να υποστηριχθεί πολιτικά με συγκεκριμένα κριτήρια και κίνητρα
και να μην επαφίεται στη δυναμική των ευαισθητοποιημένων φορέων μόνο.

Αν και ο στόχος που τίθεται για πράσινο νησί φαίνεται ελκυστικός,
δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε να μετατραπεί το νησί σε βαριά βιομηχανία
ΑΠΕ, χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος στην τοπική οικονομία, αντίθετα θα
λειτουργήσει σε βάρος της κύριας οικονομικής δραστηριότητας του
τουρισμού. Όλες οι αδειοδοτήσεις αιολικών πάρκων (ΒΑΠΕ) θα μας βρουν
ριζικά αντίθετους.

Να αξιοποιηθούν στο μέγιστο βαθμό οι ΑΠΕ για την ηλεκτροπαραγωγή
-πέραν του τεχνικού ορίου του 35% της εγκατεστημένης ισχύος των σταθμών
βάσης- με έργα που δίνουν εγγυημένη ισχύ και περιορίζουν τη λειτουργία
μονάδων με συμβατικά καύσιμα. Η ανάπτυξη των υβριδικών έργων ΑΠΕ
(αντλισιοταμίευση) μπορεί να γίνεται μόνον όταν είναι εξασφαλισμένη η
περίσσια υδατικών πόρων και των μονάδων ΗΘΗ σε ακαλλιέργητες εκτάσεις με
αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια.

Εις το εξής, στις νέες αδειοδοτήσεις πρέπει να βελτιωθεί το
ενεργειακό μίγμα ΑΠΕ και η προτεραιότητα να δοθεί στα μικρά συστήματα
-Φ/Β και αιολικά- εις βάρος των ΒΑΠΕ.

Επίσης πρέπει να δοθεί βάρος στις επενδύσεις ΑΠΕ με τη δημιουργία
τοπικών συνεταιριστικών επιχειρηματικών δομών από ιδιώτες και τοπικούς
φορείς (ΟΤΑ κ.τλ.), ώστε να ανακυκλώνονται άμεσα τα οικονομικά οφέλη στη
βάση της κοινωνίας.

Εφαρμογή τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια και στη
βιομηχανία, και εφαρμογή συστημάτων ΑΠΕ για την κάλυψη, των ενεργειακών
τους αναγκών.

– Οδικό δίκτυο:

Η ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ σαν στόχος παραμένει, ωστόσο άμεσα
επιβάλλεται η σύνδεσή του με το Αεροδρόμιο Χανίων μέσω Σούδας και
παρεμβάσεις βελτίωσης της οδικής ασφάλειας.

Ο ΝΟΑΚ στον Νομό μας αλλά και οι κάθετοι συνδετήριοι άξονες που
συνδέουν Βορά με Νότο και τμήματα του ΝΟΑΚ με περιοχές της ακτογραμμής
στα νότια του Νομού αποτελούν βασική επιλογή ανάπτυξης.

– Λιμάνια:

Αναβάθμιση της σπουδαιότητας του λιμανιού του Ρεθύμνου και
εξασφάλιση της ακτοπλοϊκής σύνδεσης με Πειραιά. Υποχρέωση όλων μας είναι
να διεκδικήσουμε το δημόσιο χαρακτήρα του λιμανιού, που ξέρουμε ότι
βρίσκεται προς εκποίηση, μαζί με τα άλλα λιμάνια της Κρήτης.

Όσον αφορά τη πύλη του νότου, είμαστε αντίθετοι σε δημιουργία
διαμετακομιστικού σταθμού στο Νότο, που θα ανατρέψει τον περιβαλλοντικό
και τουριστικό χαρακτήρα της περιοχής.

Προτείνουμε ένα μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων σύγχρονο και φιλικό στο περιβάλλον, με:

– Την ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής για τη διαλογή στην πηγή, ελαχιστοποίηση, ανακύκλωση.

– Την επιλογή λύσεων που να μη κοστίζουν ακριβά για τον πολίτη και να δημιουργούν θέσεις εργασίας.

– Τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα σε όλο το φάσμα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Οι μεγάλες επεκτάσεις των στάσιμων οικισμών στο όριο των 800 μ.
έχουν προκαλέσει προβλήματα σε άλλες χρήσεις, όπως είναι η δημιουργία
κτηνοτροφικών μονάδων αλλά και στους ίδιους τους ιδιοκτήτες γης σε
πολλές περιπτώσεις, όπου εκτάσεις που είναι καθαρά αγροτικές και δεν
πρόκειται ποτέ να οικοδομηθούν θεωρούνται οικόπεδα φιλέτα με
δυσβάσταχτους φόρους ιδιοκτησίας αλλά και μεταβίβασης.

Στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Ρεθύμνου, ο σχεδιασμός δεν
επεμβαίνει στη σημερινή πόλη, αδιαφορώντας για χρόνια προβλήματα που
παραμένουν άλυτα όπως: η θεσμοθέτηση χρήσεων στη παλιά πόλη με μικτό
σύστημα και όχι με ζώνες, η ανάγκη για αύξηση των ελεύθερων χώρων, η
ουσιαστική ανάπλαση όλων των υποβαθμισμένων συνοικιών της πόλης.

Τα ΣΧΟΑΠ πρέπει να ολοκληρωθούν με κοινωνική διαβούλευση και συμμετοχή.

Όσο αναγκαίο είναι το εναλλακτικό αναπτυξιακό σχέδιο το ίδιο
αναγκαίο και επείγον είναι και η συγκρότηση μιας νέας κοινωνικής
συμμαχίας ικανής να αντικαταστήσει τη συμμαχία που κυβερνά και
διαχειρίζεται σήμερα την κρίση.

Η Ριζοσπαστική Συνεργασία Κρήτης θα διαμορφώνει και θα
πραγματοποιήσει αυτό το σχέδιο ανοιχτά στην κοινωνία, μαζί με την
κοινωνία.