Όσα διαδραματίζονται στο χώρο της εκπαιδευτικής κοινότητας, «δείγματα» βαθιάς αναταραχής και απειλής γενικότερα στο ήδη τοξικό κλίμα προκαλούν ανησυχία και φόβο.
Όσοι εργάζονται ή εργάστηκαν σ’ αυτό το χώρο και ανάπνευσαν για πολλά χρόνια… κιμωλία, αλλά και βίωσαν τι σημαίνει να αγαπάς αυτό που κάνεις, είναι φυσικό και νιώθουν πόνο και οργή. Οργή, όχι κατά διαχειριστών της εξουσίας ακριβώς, αλλά για πράξεις και παραλείψεις εγκληματικές, συχνά δόλιες, που απεργάστηκαν το σημερινό, τραγικό, αδιέξοδο. Τονίζεται εξ’ αρχής ότι οι «ένοικοι» του «ασύλου» όπως και οι εισβολείς στα πανεπιστήμια, μέλη του αποκαλούμενου «Ρουβίκωνα», δεν έχουν, στο βάθος, ενοχή! Ευθύνονται για την παραβίαση εσωτερικών κανονισμών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Οι πραγματικοί αυτουργοί, άμεσοι και έμμεσοι, ανιχνεύονται και εντοπίζονται, βήμα – βήμα, στην πρόσφατη ιστορία, στα θεσμικά όργανα και τα πρόσωπα γενικής και ειδικής ευθύνης! Ευθύνη που επιμερίζεται ανάλογα, στο δάσκαλο κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας και εξίσου στον γονέα κάθε κοινωνικής τάξης.
Ευθύνη και μαζί ενοχή, πάνω απ’ όλα, καταλογίζεται σε όσους, αποφασίζουν, απλά με το «ραβδί» της εξουσίας. Αν ποτέ αναμετρήθηκαν με την… τύχη των αποφάσεών τους! Εκείνων που… «ανεπαισθήτως» οδήγησαν στην τραγωδία του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι. Εκεί όπου η αθωότητα των παιδιών και των εγγονιών μας έχει, «άνευ όρων», παραδοθεί! Προστίθεται εδώ η ευθύνη της Εκκλησίας, στο «μέτρο» όπου το Μήνυμα της Αγάπης δεν έφτασε ή δεν εχώρεσε ακόμα στις καρδιές! Το κορυφαίο αίτημα δηλ. του… «προκείμενου ημίν αγώνα» (Εβρ. 12,1) αλλά και ο υπέρτατος και αμετάθετος στόχος.
Επιστρέφοντας στην πραγματικότητα που διαμορφώθηκε, όχι με τη θέσπιση του Νόμου αλλά παρεκκλίνοντας απ’ αυτόν «κατά το δοκούν» του εκάστοτε Υπουργού, οι παρακάτω απλές σκέψεις, ίσως επιβάλλεται να απεγκλωβιστούν! Ως δάσκαλος -τάχα και παιδαγωγός- θα σταθώ, κατ’ αρχή, στην εποχή όπου εργάστηκα και μάλιστα κινούμενος στο πνεύμα του Νόμου (πλαισίου) 1566/85. Παρά το γεγονός ότι, πολλά άρθρα αγνοήθηκαν σκόπιμα και περιφρονήθηκαν.
Από το άρθρο 1, υπογραμμίζονται εδώ καίρια μόνο σημεία: «Σκοπός της παιδείας τίθεται η συμβολή στην ισόρροπη ανάπτυξη του νέου ανθρώπου ώστε να εξελιχτεί σε ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Να εμπνέεται από αγάπη στον συνάνθρωπο, την πατρίδα, την εθνική ανεξαρτησία και τα γνήσια στοιχεία της Ορθόδοξης Χριστιανικής παράδοσης». Τα παραπάνω ισχύουν ως θεωρία ενώ παραμένουν νεκρό γράμμα και τύπος χωρίς ουσία. Τα αναφερόμενα στην Ορθόδοξη πίστη ακόμα και στην πατρίδα, σήμερα όχι μόνο υπονομεύονται αλλά διώκονται και κάποια στιγμή αντιμετωπίζονται ως «βδέλυγμα»! Η ισόρροπη ανάπτυξη στη βάση ισοτιμίας των αξιών ανατρέπεται πλέον από τα «νέα» και εξωσχολικά είδωλα, στη θεωρία και τη διδακτική πράξη. Ο Νόμος της παγκοσμιοποίησης σημαίνει, ως γνωστό, αποχρωματισμό, κυρίως αφομοίωση, στη χοάνη της νέας «απρόσωπης» εποχής, αξιών και θεσμών, όπως π.χ. η παιδεία. Ανακύπτει το δραματικό ερώτημα: ποιες δυνάμεις θα «γεφυρώσουν» άραγε, το χάος που αφήνει τελειώνοντας ένας πολιτισμός μερικών χιλιάδων χρόνων. Ωστόσο παρακολουθούμε το «χορό», καταλήψεων, βιαιοπραγίας και κατοχής εκπαιδευτικών ιδρυμάτων! Μειοψηφίες οργανωμένων δραστών να καταλύουν τα πάντα, χωρίς έλεος, χωρίς αντίσταση, χωρίς μια ρωμαλέα φωνή διαμαρτυρίας!
Ποια παιδεία, λοιπόν, ποια δημοκρατία, ποια ελευθερία, πρεσβεύουν και οραματίζονται οι «κατά τεκμήριον» εντολοδόχοι του λαού, να υλοποιήσουν; Επιτέλους, ας λάβουν το θάρρος να ομολογήσουν. Βλέποντας ότι το «σύστημα εξουσίας» και η θεωρία της εγκαθίδρυσης γκρεμίζονται από την «επελαύνουσα» βία, τι έχουν να αντιπροτείνουν;
Ένα παράδειγμα. Όταν, πασίγνωστος πρώην πρύτανις του Ε.Κ.Π.Α. εισηγήθηκε το κλείσιμο, για σύντομο χρόνο των Α.Ε.Ι., ως ένδειξη διαμαρτυρίας, αντιμετωπίστηκε σαν πράκτορας αθέμιτων συμφερόντων κομματικής πρωτοβουλίας! Δεν λησμονείται ακόμα η «ιδέα» να υποτιμάται η αριστεία στο Σχολείο και κατά συνέπεια η άμιλλα. Μήπως στο «δίδυμο» αυτό δεν οφείλεται άραγε, όποια πρόοδος και διάκριση των Ελλήνων, στην επιστήμη και τις τέχνες; Η προκήρυξη του ήθους της παιδείας στην ανέλιξη και ολοκλήρωση του ανθρώπου, σύμφωνα με την κλασική και την χριστιανική αξιολογική έννοια και θέση;
Επιστρέφοντας στον Νόμο και τις «διδακτέες» αρετές όπου θεσπίζονται: η «ανάπτυξη κριτικής σκέψης, ο σεβασμός της ανθρώπινης αξίας, η απόκτηση κοινωνικής συνείδησης και πνεύματος φιλίας, καθώς και η ισοτιμία της πνευματικής και της χειρωνακτικής εργασίας. Στην τελευταία θα πρέπει να αναγνωριστεί σαφής βελτίωση, σε σχέση με το παρελθόν θεωρούμενη πάντως, συγκυριακό γεγονός, παρά «κατόρθωμα» σχολικής αγωγής και παιδείας. Αντίθετα, η βία τείνει να εξελιχτεί σε δικαίωμα και καθεστώς, πρωτόγνωρης στα χρονικά εξουσίας.
Οι αιτίες του βιούμενου σήμερα εκπαιδευτικού δράματος ανάγονται και αναπαράγονται σε επίπεδο κυβέρνησης και κράτους. Οι εκάστοτε «εντεταλμένοι» όχι αρμόδιοι, υποκύπτοντας διαρκώς σε έτερους «δυνάστες» (κομμάτων και παραγόντων δήθεν συνδικαλιστικών κ.ο.κ.), προφανώς από αδυναμία, ιδιοτέλεια και σκοπιμότητα, συνέβη να αμαυρώσουν το τοπίο και να «θολώσουν» τα «νερά» της παιδείας!
Από την άλλη πλευρά, η απουσία στρατηγικής, σταθερών προγραμμάτων και οργάνωσης, προκαλούν σύγχυση των διδασκόντων και διδασκομένων. Πιο συγκεκριμένα, η ατέρμονη εναλλαγή διδακτικών και εξεταστικών προγραμμάτων, εδώ και χρόνια, έχουν «σκορπίσει» το ενδιαφέρον «δολοφονώντας» τη χαρά της μάθησης! Παράδειγμα, η «ζημιά» του κινητού, «εν προκειμένω» και το διαδίκτυο που όμως δεν εξετάζεται, εδώ, ούτε προσμετράται. Αναφερόμενοι, ωστόσο, σε πρόσφατη έρευνα ειδικής επιστροπής της Ε.Ε. για την παιδεία όπου, και κατά τη γνώμη μας, οι «στρεβλώσεις» για μεγάλο διάστημα, της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην Ελλάδα οδηγούν, δημοσκοπικά, στο εξής: «Οι Έλληνες μαθητές άνω των 15 ετών, υστερούν, γενικώς, απέναντι στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης!» («Καθημ. Κυριακής, 28 Οκτωβρ. 2018).
Η υπεροχή του Έλληνα μαθητή και η υπερηφάνεια μας αποδεικνύονται λόγος κενός, κάποτε επικίνδυνος! Θα πρέπει ιδιαίτερα να τονιστεί η εξοργιστική «μονοτροπία» Υπουργών παιδείας, στη μακροπερίοδη αντιπολίτευση, να καταργεί, χωρίς οίκτο, χωρίς δεύτερη σκέψη, οτιδήποτε ο άμεσος προκάτοχός του προσπάθησε να δημιουργήσει.
Η συνέχιση του θλιβερού φαινομένου εδράζεται αποκλειστικά στις: «ορμέφυτες, ενστικτώδεις εγωκεντρικές προτεραιότητες», σημειώνει ο Χρ. Γιανναράς. Η κατατρόπωση όλων αυτών συνιστά πράγματι άθλημα και κατόρθωμα υπέρβασης της μετριότητας και του σύγχρονου ξεπεσμού.
Η παράμετρος, «κρίση αξιών» και ο λεγόμενος κλονισμός ηθικών δυνάμεων του «θυμικού», δεν σημαίνουν αποδοχή, ήττα ή εγκατάλειψη του αγώνα, μάλιστα, για την παιδεία! Σημαίνουν, έφοδο ειρήνης προς ανάδειξη, κατά το δυνατόν, της ανθρώπινης αξίας, ισορροπώντας ανάμεσα στη δίνη και την οδύνη του κόσμου! Προπαντός, «άντληση» δυνάμεων από το βάθος του ανεξάντλητου οντολογικού μας «κοιτάσματος»!
