Μια συνάντηση σε πολύ θετικό κλίμα είχαν τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2016 μια αντιπροσωπεία μαθητών της Γ’ Τάξης του Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Κρήτης με τον δήμαρχο Ρεθύμνου κ. Γιώργη Μαρινάκη. Στη συνάντηση αυτή ήταν επίσης παρόντες ο διευθυντής του Γυμνασίου κ. Γιάννης Μαρκαντές, η καθηγήτρια του μαθήματος της Ιστορίας και Τοπικής Ιστορίας Γ’ Γυμνασίου κ. Αθηνά Δρανδάκη, όπως επίσης ο πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου και πρόεδρος της Επιτροπής Ονοματοθεσίας Οδών κ. Γεώργιος Σκορδίλης.
Ο λόγος της επίσκεψης των παιδιών ήταν η υποβολή αιτήματος με θέμα: «Ονοματοθεσία οδού εντός της πόλης του Ρεθύμνου προς τιμήν του μεγάλου Ανθρωπιστή και Φιλέλληνα με τα έντονα φιλοκρητικά αισθήματα, του αμερικανού Σάμουελ Γκρίντλει Χάου».
Οι μαθήτριες που βρέθηκαν στο γραφείο του δημάρχου εξήγησαν πως αφορμή της ενασχόλησής τους με τους αγνούς και άδολους φιλέλληνες που συνέδραμαν ηθικά και εμπράκτως τους Κρήτες Επαναστάτες κατά τη Μεγάλη Κρητική Επανάσταση 1866-1869 στάθηκε μια ερευνητική εργασία (Project) που εκπόνησαν στο πλαίσιο του μαθήματος της τοπικής ιστορίας σχετικά με τη σημασία και τη διεθνή απήχηση της εθελοθυσίας των μαρτύρων του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου.
Στη συνέχεια, παίρνοντας διαδοχικά τον λόγο παρουσίασαν συνοπτικά τη ζωή και τη δράση του Σάμουελ Χάου, εστιάζοντας κυρίως στην ανιδιοτελή προσφορά του απέναντι στους Κρητικούς: στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη τραυματιών στο οχυρό της Γραμβούσας, στους εράνους και τη συγκέντρωση μεγάλων χρηματικών ποσών στην Αμερική υπέρ των Κρητών, στη συγγραφή επιστολών προς Ευρωπαίους Φιλέλληνες, προκειμένου να κινητοποιηθούν και να βοηθήσουν τους καταπιεσμένους και βασανισμένους χριστιανούς του νησιού, στη διανομή -από τον ίδιο προσωπικά και την οικογένειά του- της οικονομικής βοήθειας προς τα γυναικόπαιδα της Κρήτης και τα προσφυγόπουλα που κατέφυγαν από την Κρήτη στην Αθήνα και σε νησιά του Αιγαίου για να αποφύγουν τις τουρκικές θηριωδίες.
Ακολούθως οι μαθήτριες προέβαλαν και την ιδιαίτερη σχέση που ανέπτυξε ο Σάμουελ Χάου με το Ρέθυμνο. Έτσι επικαλέστηκαν ένα πολύτιμο άρθρο που είχε δημοσιεύσει το 2012 στο «Ρέθεμνος» ο Γεώργιος Π. Εκκεκάκης, σύμφωνα με το οποίο ο Χάου είχε αποστείλει από τη Βοστόνη μια επιστολή στα ελληνικά προς τον Ρεθύμνιο προξενικό πράκτορα των Η.Π.Α. στο Ρέθυμνο το 1868. Στην επιστολή αυτή γινόταν λόγος για την κυκλοφορία εφημερίδας στη Βοστόνη με τίτλο: «The Cretan» και εζητείτο η συνεχής διοχέτευση πληροφοριών σχετικά με την πορεία των επαναστατικών επιχειρήσεων και τη σχέση μουσουλμανικού και χριστιανικού στοιχείου στο Ρέθυμνο, με σκοπό τη δημοσίευσή τους στην εν λόγω εφημερίδα.
Ακολούθησε η ανάπτυξη της επιχειρηματολογίας των μαθητριών υπέρ της ονοματοθεσίας Οδού Σάμουελ Χάου μέσα στην πόλη του Ρεθύμνου: θεωρούν πως είναι ανεπίτρεπτο να παραδοθεί στη λήθη η μεγάλη προσφορά του σπουδαίου Φιλέλληνα που τόσο βοήθησε την Κρήτη και να μην του αποδοθεί η οφειλόμενη ευγνωμοσύνη, τη στιγμή μάλιστα που σε όλες τις άλλες μεγάλες πόλεις της Κρήτης υπάρχουν οδοί προς τιμήν του, όπως εξάλλου υπάρχουν και στην Αθήνα και στο Άργος και στο Μεσολόγγι, ακόμα και στην Κύπρο. Εξάλλου πιστεύουν πως είναι «άδικο» απέναντι στη μνήμη του Χάου να έχει τιμηθεί στο Ρέθυμνο με οδό ο άλλος μεγάλος Φιλέλλην και Φιλοκρής , ο Γάλλος Victor Hugo.
Τέλος η αντιπροσωπία των μαθητών κατέθεσε και γραπτή πρόταση για συγκεκριμένη οδό που θα μπορούσε να μετονομασθεί σε οδό Σάμουελ Χάου: πρόκειται για την 1η πάροδο της οδού Ιωάννη Κονδυλάκη στον Μασταμπά, τη μεγάλη κατηφόρα στα δεξιά, όπως κατεβαίνει κάποιος από το Ι.Κ.Α. προς το Παλαιοντολογικό Μουσείο. Τα παιδιά συνέδεσαν εύστοχα τη λειτουργία του κρατικού παιδικού σταθμού και την καθημερινή διέλευση τόσων μικρών παιδιών σε αυτό τον πολυσύχναστο δρόμο με την αγάπη και φροντίδα του Σάμουελ Χάου απέναντι σε μικρά παιδιά με προβλήματα όρασης, ομιλίας και ακοής, ένα ενδιαφέρον που αποτυπώθηκε στην ίδρυση και λειτουργία σχολών στην Αμερική για τυφλοκωφάλαλα μικρά παιδιά και για παιδιά με διανοητικές διαταραχές.
Ο δήμαρχος και ο κ. Σκορδίλης συνεχάρησαν τις μαθήτριες για την πρωτοβουλία τους, χαρακτήρισαν την παρουσίασή τους ολοκληρωμένη και τα επιχειρήματά τους πειστικά και, τέλος, τις διαβεβαίωσαν πως το αίτημά τους θα συζητηθεί κατά την προσεχή συνεδρίαση της Επιτροπής Ονοματοθεσίας Οδών του Δήμου Ρεθύμνου.
Για το Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Κρήτης
Η φιλόλογος Αθηνά Δρανδάκη