Ο Αντώνης Μαυράκης ανήκει στην ομάδα των νέων παιδιών που ανδρώθηκαν στην Δημοτική Φιλαρμονική. Ακολούθησαν σοβαρές μουσικές σπουδές και με το ταλέντο και το ήθος που τους διακρίνει επιβεβαιώνουν σήμερα το «Άμμες δε γ’ εσσόμεθα πολλώ κάρρονες» που δικαιούνται να λένε στους κορυφαίους του μουσικού αυτού φυτώριου με την πολύχρονη ιστορία.
Ιδιαίτερα ο Αντώνης έδειξε από νωρίς κι ένα πάθος να συμβάλει στην πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου του.
Από βασικό στέλεχος της Δημοτικής Φιλαρμονικής έγινε και από τους πρώτους μουσικούς – σολίστ, της Πειραματικής Συμφωνικής Ορχήστρας Ρεθύμνου. Τελειοποίησε την τεχνική του στο όργανο που σπούδασε πλάι σε σπουδαίους καλλιτέχνες και κοντά στ’ άλλα ασχολήθηκε με τα κοινά αποκτώντας θεσμικές ιδιότητες στον δήμο.
Η πλήρης αδυναμία του να χρησιμοποιεί διπλωματικές μεθόδους, του στοίχισε αρκετές δοκιμασίες και απογοητεύσεις, μόνο που δεν κράτησαν για πολύ. Εξαντλώντας όλα τα περιθώρια της νομοθεσίας και του δικαίου κατάφερε να δικαιωθεί στις προσδοκίες του. Και σήμερα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αξίες στο πολιτιστικό μας γίγνεσθαι.
Από τον Αντώνη Μαυράκη θα μας απασχολήσει στο σημερινό μας αφιέρωμα μόνο μια πτυχή της πολύπτυχης πολιτιστικής του δράσης. Η μεγάλη του προσφορά στον τόπο που είναι η μαθητική χορωδία «Μουσικός Καρπός». Γιατί δείχνει και αυτή η πρωτοβουλία πόσα μπορεί να πετύχει ένας δάσκαλος και εκτός έδρας.
Μόλις είχε διοριστεί στην Α’βάθμια εκπαίδευση ο Αντώνης και έβαλε σε εφαρμογή τα σχέδιά του. Θα καλούσε τους μαθητές του σε κύκλους σεμιναρίων και θα οργάνωνε χορωδία!
Ούτε λόγος να περιοριστεί στο σχολικό πρόγραμμα. Έσβησε τα απογεύματα Σαββάτου από την προσωπική του ζωή και την αφιέρωσε στους μαθητές του αξιοποιώντας την ευκαιρία που ζήτησε από τον διευθυντή του σχολείου και του δόθηκε. Για τον «Μουσικό Καρπό» όμως είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε περισσότερο με τον κ. Αντώνη Μαυράκη στη διάρκεια μιας ενδιαφέρουσας συνέντευξης που μας παραχώρησε.
- Ενώ θα μπορούσατε να περιοριστείτε στα διδακτικά σας καθήκοντα στο σχολείο μας δώσατε εκτός των άλλων κι έναν εύγεστο και εύχυμο «Μουσικό Καρπό». Τι σας ώθησε για το μεγαλούργημα αυτό;
«Η αγάπη μου για τη μουσική και το όραμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας ήταν αυτά που με ώθησαν στη δημιουργία του «Μουσικού Καρπού». Ήταν ένα όνειρο ζωής μαζί με τόσα άλλα, η δημιουργία ενός σύγχρονου πυρήνα πολιτισμού, ως τρόπου έκφρασης και επικοινωνίας. Άξονες αυτού του εγχειρήματος ήταν η διάδοση της μουσικής, η μεταλαμπάδευση των γνώσεών μου και των εμπειριών μου σε μαθητές και νέους καλλιτέχνες και κατ’ επέκταση η προσφορά και η παρέμβαση στην πολιτιστική και εκπαιδευτική ζωή της πόλης μας.
Μεγάλωσα ακούγοντας Β. Τσιτσάνη, Μ. Βαμβακάρη, Γ. Μητσάκη, Χρ. Νικολόπουλο κ.ά. Στην ηλικία των 13 ετών ξεκίνησα τα πρώτα μουσικά βήματα στη Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνης. Είχα επιρροές από τους: Μ. Χατζιδάκι, τον Μ. Θεοδωράκη, τον Μ. Λοΐζο κ.ά. Αργότερα η συμμετοχή μου στη Πειραματική Ορχήστρα Ρεθύμνου ήταν καθοριστική για τη μελέτη κλασσικών συνθετών όπως οι: W. A. Mozart, L. V. Beethoven, J. S. Bach, F. J. Haydn, P. I. Tchaikovsky κ.ά.
Σπουδές στην Αθήνα και στην Ιταλία, προσωπικά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις εξέλιξαν το γνωστικό και καλλιτεχνικό μου δυναμικό.
Αυτή την παρακαταθήκη, αυτές τις μουσικές γνώσεις, έκρινα σκόπιμο να δώσω στο μουσικό αυτό εργαστήρι. Μια μουσική κυψέλη που αγκαλιάζει με αγάπη τους μαθητές και συμβάλλει στη διαμόρφωση των χαρακτήρων τους μέσω της συνεργασίας, της πειθαρχίας και της ομαδικότητας, σε έναν κοινό στόχο, αξίες που συνδέονται με την απόκτηση της μουσικής παιδείας.
Απώτεροι στόχοι μας είναι η θετική ενεργοποίηση των παιδιών, η επαφή τους με την ποιοτική μουσική διαφόρων εποχών και πολιτισμικών ιδιωμάτων, η γνωριμία με μουσικά όργανα και η διοργάνωση μουσικών παραστάσεων που στοχεύουν να δώσουν την ευκαιρία συμμετοχής στους μαθητές μας και στο κοινό της πόλης μας τη δυνατότητα να γνωρίσει ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, ανθρώπους που έχουν το όραμα της δημιουργίας καθώς και αξιόλογους ερμηνευτές. Υπό αυτό το πρίσμα, το 2009, γεννήθηκε η μη κερδοσκοπική εταιρεία «Μουσικός Καρπός».
- Πόσο σημαντική είναι η έναρξη μουσικής παιδείας σε μικρές ηλικίες;
«Η έναρξη της μουσικής εκπαίδευσης σε μικρή ηλικία είναι ιδιαιτέρως εποικοδομητική, όχι μόνο για τις μουσικές ικανότητες αλλά και για τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών. Η μουσική στο παιδί είναι μια ενέργεια, μια δράση, ένα εργαλείο, μια έκφραση που λειτουργεί ως όχημα για γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη.
Σύμφωνα με διεθνή ερευνητικά δεδομένα τα μουσικά ερεθίσματα και η μουσική εκπαίδευση σε μικρές ηλικίες παίζουν καθοριστικό ρόλο, καθώς εξοπλίζουν την προσωπικότητά των παιδιών με χαρακτηριστικά όπως ο ρυθμός, η αρμονία, η ελευθερία έκφρασης, η δημιουργικότητα, η φαντασία και η συναισθηματική νοημοσύνη.
Παιδιά που παίρνουν μέρος από νωρίς σε ένα μουσικό σύνολο αναπτύσσουν υψηλότερες ικανότητες αντίληψης και αυξάνουσα επιδεξιότητα στο να αναλύουν και να αξιολογούν σωστά τις προσλαμβάνουσες πληροφορίες. Μαθαίνουν την ομαδική δουλειά, ενισχύεται η κοινωνικότητά τους, κινούνται ευέλικτα και με την αποφασιστικότητα που χρειάζεται η επιτυχία του συνόλου. Η μουσική εκπαίδευση αναπτύσσει τις ικανότητες του εγκεφάλου και ολόκληρου του νευρομυϊκού μας συστήματος (University of Medicine, San Francisco).
Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως επιστήμονες και ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η μουσική του Μότσαρτ από την εμβρυική ηλικία και μετά κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα. Το σημαντικότερο μήνυμα για μένα είναι ότι η μουσική είναι η χαρά της ζωής, διασκεδάζει, δίνει νόημα και ωριμάζει τα παιδιά».
- Από τις μεγάλες σας καινοτομίες η γνωριμία των μαθητών με τους μεγαλύτερους συνθέτες της εποχής μας; Ποια τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας;
«Η καινοτομία αυτή είχε ως στόχο να δώσει την ευκαιρία στους μαθητές μας να γνωρίσουν ανθρώπους των τεχνών, αξιόλογους ερμηνευτές και να συνυπάρξουν μοναδικά μαζί τους στις μουσικές μας εκδηλώσεις. Κάθε χρονιά και ένα νέο project, ένα μοναδικό αφιέρωμα. Τι να πρωτοθυμηθώ: «Το αφιέρωμα στο Βασίλη Τσιτσάνη και Απόστολο Καλδάρα», «Το ρομαντικό… Μίμη Πλέσσα», «Σταύρο Ξαρχάκο… Να με θυμάσαι και να μ’ αγαπάς», «Χάρτινο Καράβι και Νότης Μαυρουδής», «Αν ζούσε… ο Μάνος Χατζιδάκις», «Ο δικός μας… Διονύσης Σαββόπουλος», κ.ά. με αποκορύφωμα το «Αφιέρωμα στο Χρήστο Νικολόπουλο», όπου οι μαθητές μας είχαν τη χαρά και την τιμή να συνυπάρξουν μουσικά μαζί με το σπουδαίο αυτό άνθρωπο και συνθέτη. Εκλεκτοί συνθέτες και ερμηνευτές, ο καθένας μοναδικός στο είδος του. Εξαιρετικές μελωδίες που αναδεικνύουν το εύρος αυτών των καλλιτεχνών.
Αυτή η κίνηση ήταν και μια επιθυμία της κοινωνίας, δηλαδή να δημιουργήσουμε τις ιδανικές συνθήκες, στο πλαίσιο των οποίων θα πραγματοποιούσαμε διάφορες μουσικές παραστάσεις, απαντώντας στις ανάγκες της πόλης μας.
Τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας ήταν εξαιρετικά. Η ανταπόκριση των μαθητών, των γονέων τους και του φιλόμουσου κοινού της πόλης μας ήταν εντυπωσιακή.
Άνθρωποι κάθε ηλικίας που μεγάλωσαν και ενηλικιώθηκαν με τα τραγούδια αυτά, νέοι που τους αρέσει η καλή μουσική και μικρά παιδιά απολαμβάνουν τις μουσικές μας παραστάσεις.
Αξιοσημείωτη είναι η στήριξη και οι θετικές κριτικές όλης αυτής της προσπάθειας από τους εκλεκτούς αυτούς συνθέτες (όσοι είναι εν ζωή) που αποτελούν παρακαταθήκη για τον πολιτισμό μας.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο Χρήστο Νικολόπουλο που με τιμά όχι μόνο καλλιτεχνικά αλλά πλέον έχει δημιουργηθεί ανάμεσά μας και μια δυνατή οικογενειακή φιλία.
Επιπροσθέτως, η πρωτοτυπία αυτής της προσπάθειας άπτεται στο γεγονός ότι για 1η φορά, πανελληνίως, παιδική-νεανική χορωδία, με τη συνοδεία πνευστών μουσικών οργάνων και με τις αντίστοιχες διασκευές, ερμηνεύει έργα καταξιωμένων συνθετών».
- Πόσο σας βοήθησε η θητεία σας στη Φιλαρμονική όπου ανδρωθήκατε στη μετέπειτα πορεία σας στην εκπαίδευση;
«Το ξεκίνημα και η θητεία μου στη Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνης ήταν ένα πρώτο κίνητρο για να εξελίξω το πάθος και την αγάπη μου για τη μουσική, τόσο εκπαιδευτικά όσο και ερμηνευτικά. Ήταν και παραμένει το 2ο μου σπίτι. Ο χώρος που μελετώ καθημερινά ατελείωτες ώρες, ο χώρος που οραματίζομαι και σχεδιάζω με μεθοδικότητα και συνέπεια την αποτελεσματική ανέλιξη των μαθητών-σπουδαστών μας αλλά και τη συνολική αναβάθμιση των μουσικών συνόλων και δομών».
- Μιλήστε μας για τη φιλοσοφία των Φεστιβάλ που καθιερώσατε.
«Ο θεσμός αυτός έλειπε από την τοπική κοινωνία. Αυτό το κενό ήρθαμε να καλύψουμε. Η φιλοσοφία των 3 Διεθνών Φεστιβάλ Φιλαρμονικών-Χορωδιών και Ορχηστρών ήταν, και ευελπιστούμε μελλοντικά να συνεχίσει να είναι, ένα μοναδικό εγχείρημα που έκανε πράξη τη σύζευξη πολιτισμού και μουσικής παιδείας. Δώσαμε Μουσικό Αναλόγιο σε δεκάδες Φιλαρμονικές-Ορχήστρες-Χορωδίες αλλά και σε εκατοντάδες μαθητές-σπουδαστές και επαγγελματίες μουσικούς από την Κρήτη, την υπόλοιπη Ελλάδα και την Κύπρο.
Τα Φεστιβάλ αποτέλεσαν μια μεγάλη διοργάνωση που κατάφεραν να ενεργοποιήσουν νέους και παλαιούς καλλιτέχνες, προκειμένου να χαρίσουν ανεπανάληπτες στιγμές καλλιτεχνικής αξίας στο κοινό τους. Ενώσαμε τις δυνάμεις μας για να αναδείξουμε την κοινωνική αξία του πολιτισμού. Παράλληλα αναδείχθηκε και η πόλη μας.
Ιδιαίτερη σημασία είχε ο συνδυασμός καλλιτεχνικών και επιστημονικών μουσικών δράσεων καθώς κατά τη διάρκεια των Φεστιβάλ υλοποιούνταν και Master Classes – Δωρεάν Σεμινάρια που διεξήχθησαν από καταξιωμένους Ξένους και Έλληνες καθηγητές, με στόχο οι συμμετέχοντες να ακούσουν, να διδαχθούν και να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους με νέες τεχνικές διδασκαλίας και προσέγγισης των πνευστών μουσικών οργάνων.
Ο κύκλος των σεμιναρίων αυτών εντάσσονταν στις Ημέρες Μουσικής Δημιουργίας. Στόχος των επιμορφωτικών αυτών μουσικών προγραμμάτων ήταν αφενός να αναδείξουν τη δημιουργικότητα, τη μουσική εκφραστικότητα, την καλλιέργεια του μουσικού ταλέντου των συμμετεχόντων και των ιδιαίτερων μουσικών τους κλίσεων, αφετέρου να εμπλουτίσουν την αισθητική και πολιτισμική εμπειρία που απορρέει από την αλληλεπίδραση τους με καταξιωμένους καλλιτέχνες».
- Μετά τη δικαίωση και την ανάληψη των νέων σας καθηκόντων θα θέλατε να μας μιλήσετε για τα μελλοντικά σας σχέδια;
«Έχω επαναλάβει αρκετές φορές ότι η Μουσική είναι δικαίωμα όλων και όχι προνόμιο. Η τέχνη μπορεί να γίνει πρώτο μέλημα όλων. Ως εκ τούτου, έχω θέσει ως προτεραιότητα τη δυνατότητα πρόσβασης όλων των μαθητών στις μουσικές μας δομές. Ήδη, φέτος, στο Δημοτικό Ωδείο Ρεθύμνου φάνηκε η αλλαγή νοοτροπίας και ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίζει ο συγκεκριμένος φορέας στη πόλη μας, πάντα με τη συνεργασία τόσο των συναδέλφων μουσικών όσο και του Δ.Σ. του Ν.Π.Δ.Δ.
Βραχυπρόθεσμοι στόχοι μου είναι να εξελίξω τα εκπαιδευτικά προγράμματα καθώς και το πρόγραμμα υποτροφιών για παιδιά των οποίων οι οικογένειες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το κόστος των ήδη χαμηλών διδάκτρων.
Η χρονιά που τελείωσε ήταν δύσκολη, μας έδωσε αρκετές χαρές και ικανοποίηση, γιατί αρκετές προσπάθειες μας μπήκαν επιτέλους σε ένα δρόμο και αποφέρουν ήδη καρπούς.
Αξίζει να πω ότι μας γεμίζει ικανοποίηση που ολοένα και συχνότερα ακούμε πολλά καλά και ενθαρρυντικά σχόλια από πολλούς εμπλεκόμενους (μαθητές-γονείς-κοινωνία), που σημαίνει ότι η όλη μας προσπάθεια, γνωστή ή άγνωστη, αναγνωρίζεται και το Δημοτικό Ωδείο Ρεθύμνου ξαναβρίσκει σταδιακά τη θέση που του αξίζει στον εκπαιδευτικό-καλλιτεχνικό χάρτη της πόλης.
Όσον αφορά το Δημοτικό Ωδείου Ρεθύμνου μελλοντικά μου σχέδια είναι η αναβάθμιση των μουσικών προγραμμάτων, η συμμετοχή των μαθητών-σπουδαστών μας σε μουσικά σύνολα, συναυλίες, σεμινάρια, μαθητικούς διαγωνισμούς, η εξασφάλιση πτυχιακών και διπλωματικών τίτλων σπουδών, αναγνωρισμένων από το Υπουργείο Πολιτισμού και η εισαγωγή των μαθητών μας σε τμήματα Μουσικών Σπουδών.
Όσον αφορά τη Δημοτική Φιλαρμονική όραμά μου είναι η «εξωστρέφεια» δείχνοντας τις δράσεις μας στον κόσμο του Ρεθύμνου, οι οποίες δεν είναι λίγες αλλά σίγουρα δεν είναι και αυτές που θέλουμε και μπορούμε. Επιθυμία μου να φέρω κοντά στη μουσική νέες και νέους αλλά και ανθρώπους όλων των ηλικιών, είτε μαθαίνοντας ένα μουσικό όργανο, είτε ακολουθώντας τις δράσεις της ορχήστρας σαν ακροατές, είτε συμμετέχοντας στα μουσικά σύνολα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί και στην υλοποίηση εκπαιδευτικών μουσικών προγραμμάτων, projects, στις σχολικές μονάδες του Νομού μας και όχι μόνο».
- Ποιο θα είναι το μέλλον του «Μουσικού Καρπού»;
«Ο Μουσικός Καρπός, μελλοντικά, ελπίζω να εντυπωσιάσει και να εκπλήξει θετικότερα το κοινό του. Όραμά μου είναι η εξέλιξή του σε Ινστιτούτο καλλιτεχνικών, πολιτιστικών, επιστημονικών και μορφωτικών εκδηλώσεων, προγραμμάτων, εκθέσεων, συνεδρίων, συναντήσεων καλλιτεχνών, επιστημόνων και ανθρώπων των τεχνών και των γραμμάτων.
Διαρκείς στόχοι μας θα είναι η προώθηση, μελέτη και ανάπτυξη των τεχνών, των επιστημών και των γραμμάτων, καθώς και η ανάπτυξη και διάδοση του πολιτισμού και των πολιτιστικών αξιών στον ελληνικό χώρο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο εξωτερικό.
Επίσης η υποστήριξη με κάθε δυνατό μέσο της δημιουργίας καλλιτεχνικού έργου, η προβολή της ελληνικής πολιτιστικής δημιουργίας και κληρονομιάς, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση δράσεων και ερευνών, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, που στοχεύουν στην ανάπτυξη των τομέων του Πολιτισμού, της Παιδείας, της Επιστήμης, και της Νεολαίας».
- Ποιοι σας έχουν στηρίξει στις προσπάθειές σας μέχρι σήμερα;
«Θερμές ευχαριστίες για την ουσιαστική και έμπρακτη στήριξη της όλης προσπάθειας οφείλω στον περιφερειάρχη Κρήτης κ. Στ. Αρναουτάκη. Ειδική αναφορά οφείλω για τη στήριξή της στην αντιπεριφερειάρχη Ρεθύμνου κα. Μαρία Λιονή που στέκεται αρωγός και συνοδοιπόρος του Μουσικού Καρπού όλα αυτά τα χρόνια. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιο για την συμπαράστασή του. Εγκάρδιες ευχαριστίες στους εκλεκτούς μουσικούς του εξωτερικού, της ΕΡΤ, της Λυρικής, της Κρατικής Ορχήστρας και στους ακαδημαϊκούς που πάντα αγκαλιάζουν τις δράσεις μου και με τιμούν με τη συμμετοχή τους και την παρουσία τους.
Επίσης, ένα μεγάλο ευχαριστώ στους συμπολίτες μου και σε όλους όσους έχουν θέσει ένα λιθαράκι για να είναι αδιάλειπτη και αδιατάρακτη η λειτουργία του «Μουσικού Καρπού» στο χρόνο και στον τόπο.
Τέλος, το μεγαλύτερο ευχαριστώ το οφείλω στους 100δες μαθητές που συμμετείχαν όλα αυτά τα χρόνια στο Μουσικό Καρπό και συγκινούμαι κάθε φορά που μου αναφέρουν το κενό του Μουσικού Καρπού, λόγω της πανδημίας. Ευελπιστώ ότι μελλοντικά θα προχωρήσουμε εκ νέου δυναμικά μαζί».
