Από το 2010 στην Ελλάδα και την Ευρώπη επιχειρείται ένα πρωτοφανές πείραμα, επεξεργασμένο στα εργαστήρια του νεοφιλελεύθερου Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ένα πείραμα που αρχικά εφαρμόστηκε στις χώρες της Αφρικής και κατόπιν της Λατινικής Αμερικής. Στο πρώτο του στάδιο το νεοφιλελεύθερο πείραμα οδήγησε πολλές χώρες του πλανήτη στον υπερδανεισμό. Η συσσώρευση του χρέους υποχρέωσε τις υπερδανεισμένες χώρες να καταφύγουν στο Διεθνές νομισματικό Ταμείο, το οποίο προσέτρεξε να τις «διασώσει» με αντίτιμο σκληρές πολιτικές λιτότητας και ψευδώνυμα προγράμματα «μεταρρυθμίσεων». Τα προγράμματα που εφαρμόστηκαν, με πρόσχημα τη μείωση του κράτους και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, προέβλεπαν την παράδοση του δημόσιου πλούτου στις πολυεθνικές επιχειρήσεις, τη λεηλασία του περιβάλλοντος, την αφαίρεση των στοιχειωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων, την κατεδάφιση κάθε ίχνους κράτους πρόνοιας και δικαίου. Όσες χώρες, στηριγμένες στα λαϊκά κινήματα, δεν χάραξαν μιαν άλλη πολιτική βρέθηκαν βυθισμένες στη φτώχεια και την ανέχεια, παράγοντας στρατιές υποσιτισμένων, ανέργων και μεταναστών. Στο όνομα του περιορισμού του κράτους, του ελεύθερου εμπορίου και της απελευθέρωσης των αγορών, διαμορφώθηκαν οι όροι για την έναρξη μια νέας περιόδου ωμής αποικιοκρατίας. Αυτό το καθεστώς της αποικίας χρέους προσπαθούν τα τέσσερα τελευταία χρόνια να επιβάλλουν στην Ελλάδα και στο Νότο της Ευρώπης.
Στην Ελλάδα, οι τότε κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, το ΠΑΣΟΚ αρχικά και η Ν.Δ. μεταγενέστερα, υιοθέτησαν πλήρως τα νεοφιλελεύθερα προγράμματα και πολιτικές. Δίχως ίχνος αυτοκριτικής, και εντέλει ντροπής, ομολόγησαν το διαρκές τους έγκλημα. Παραβιάζοντας κατάφωρα τις δημοκρατικές αξίες και κανόνες οικοδόμησαν ένα κομματοκρατούμενο πελατειακό κράτος. Ένα κράτος στο οποίο κάθε υπουργείο αποτιμώταν με δεκάδες εκατομμύρια μιζών. Αντιμετώπισαν τους πολίτες της χώρας ως πελάτες, εκμαυλίζοντας και διαφθείροντας συνειδήσεις, με μοναδικό στόχο την πολιτική ισχύ. Ταυτόχρονα, άφησαν τη χώρα χωρίς αναπτυξιακό σχέδιο και προσανατολισμό. Μοναδικό τους μέλημα η προικοδότηση των λίγων πλούσιων οικογενειών και των επιχειρηματικών τους ομίλων με δημόσιο ελληνικό και ευρωπαϊκό χρήμα, για την ανάπτυξη πολυδιαφημισμένων υποδομών και υπηρεσιών. Τα σκάνδαλα της Siemens, των υποβρυχίων που γέρνουν, του Βατοπεδίου και των μονοπωλιακών προνομίων αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου και αποκαλύπτουν τον δίχως μόχθο πλουτισμό των εγχώριων οικονομικών ελίτ. Η λίστα Λαγκάρντ και άλλες ομοειδείς σε «τραπεζικούς παραδείσους», οι χιλιάδες off-shore αποτυπώνουν με οδυνηρό τρόπο τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου, αλλά κυρίως την ενίσχυση και τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Οι Έλληνες πλουτοκράτες, οι μεγαλοεφοπλιστές, οι τραπεζίτες, οι μεγαλοκαναλάρχες αφέθηκαν ασύδοτοι. Παρά την εξασφαλισμένη από το κράτος κερδοφορία τους, απαίτησαν από το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. τη νομιμοποίηση της φοροδιαφυγής τους. Οι κυβερνήσεις Σημίτη και Καραμανλή, με πρόσχημα την Ολυμπιάδα και αργότερα την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, διαμόρφωσαν ένα πλαίσιο φοροαπαλλαγών και κυρίως φορο-αποφυγής που οδήγησε στην κάμψη των δημοσίων εσόδων και στον αλόγιστο δανεισμό της χώρας. Ένα παράδειγμα μόνο: στις αρχές της κρίσης, έγκυροι οικονομολόγοι είχαν υπολογίσει, ότι τα τελευταία δέκα χρόνια οι μεγάλες τράπεζες εξασφάλισαν την αποφυγή πληρωμής φόρων ύψους 100 δισεκατομμυρίων, που θα αναλογούσαν ως φόρος σε άλλες επιχειρήσεις με αντίστοιχη περιουσία και κερδοφορία. Την ευθύνη για όλα τα παραπάνω ουδείς μέχρι σήμερα έχει αναλάβει. Όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις προσπάθησαν και προσπαθούν να μας πείσουν ότι ακόμα κι αν δεν υπήρχαν τα μνημόνια θα οφείλαμε να τα έχουμε εφεύρει οι ίδιοι. Να μας πείσουν ότι για την κρίση ευθύνονται οι μισθωτοί, τα μεσαία και τα λαϊκά στρώματα, οι δημόσιοι υπάλληλοι, τα συνδικάτα, οι μετανάστες και τελικά η υποτιθέμενη ιδεολογική κυριαρχία της μεταπολιτευτικής αριστεράς. Ίσως γι’ αυτόν τον λόγο μείωσαν τους μισθούς στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, μείωσαν τις συντάξεις των απόμαχων της εργασίας, προχώρησαν στην κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και της διαιτησίας.
Για την ανεργία που υπερβαίνει το 25% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού δείχνουν να μην ενδιαφέρονται. Παρά τις συνηθισμένες κορώνες για τη νέα γενιά, τίποτα δεν έχουν να επιδείξουν ως μέτρο για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων που κατά εκατοντάδες υποχρεώνονται να μεταναστεύσουν, αναζητώντας σε άλλους τόπους την τύχη τους. Στους μισθωτούς το μόνο που υπόσχονται είναι η ανέχεια, η αβεβαιότητα, η πειθάρχηση και η υποταγή στις δίχως ηθικό περιεχόμενο προσταγές της ανεξέλεγκτης αγοράς.
Σύμφωνα με τη δέσμευση του Γκίκα Χαρδούβελη προς την τρόικα, για τους συνταξιούχους προβλέπεται να υπάρξουν νέες περικοπές στις ήδη αναιμικές συντάξεις ενώ για όλους τους ασφαλισμένους προδιαγράφεται η παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κατ’ αναλογίαν προς τις εισφορές τους. Επιπλέον προβλέπεται νέα μείωση των μισθών και αφαίρεση επιπλέον εργασιακών δικαιωμάτων. Η αύξηση του ΦΠΑ στον τουρισμό και τα φάρμακα θα επιδεινώσουν επιπλέον τους όρους λειτουργίας των επιχειρήσεων και διαβίωσης των πολιτών. Ακόμα και οι ψηφισμένες από τη Βουλή διευκολύνσεις για τους δανειολήπτες δεν αρέσουν στην τρόικα που επίμονα ζητά την άρση τους και το άμεσο άνοιγμα των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας. Αυτό είναι το προεκλογικό πρόγραμμα όσων εμμένουν στις λογικές του μονόδρομου των μνημονίων: πιο πολλά και πιο σκληρά μέτρα για τις πλέον αδύναμες και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Ένα πρόγραμμα που προωθείται με συνεχή εγχειρήματα επικοινωνιακού τρόμου και απίστευτης παραπληροφόρησης.
Όμως, στις 25 του Γενάρη, με την ψήφο μας έχουμε την ευκαιρία να πούμε ως λαός ότι επιλέγουμε αντί της βαρβαρότητας την ελπίδα, ότι δεν τρομοκρατούμαστε, ότι δεν φοβόμαστε, ότι δεν σκύβουμε το κεφάλι. Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ συμπυκνώνει τα αιτήματα όσων αγωνιστήκαμε ενάντια στην εσωτερική υποτίμηση και τις ακραίες πολιτικές λιτότητας. Πέρα από τα κοστολογημένα μέτρα που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, την παραγωγική ανασυγκρότηση, την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη διοικητική μεταρρύθμιση, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ένα δυναμικό κάλεσμα προς τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου.
Καλούμε τους ανθρώπους του μόχθου, τους εργαζόμενους, τους ανέργους, τους αγρότες, τις γυναίκες, τους νέους να ανασυστήσουν και να ενδυναμώσουν τις συλλογικότητές τους και να δράσουν, αναδεικνύοντας τα δικά τους αξιακά πρότυπα, το δικό τους όραμα για το μέλλον της Ελλάδας.
Για την έξοδο από την κρίση δεν αρκεί η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, ως κοινωνία οφείλουμε να διαμορφώσουμε τους όρους ενός ριζικού επανορισμού των αναγκών μας και των προτεραιοτήτων μας. Σε τούτη την προσπάθεια οφείλουμε να ανατιμήσουμε τις φθαρμένες, από τις δυνάμεις του κατεστημένου, αξίες της δημοκρατίας, της ισονομίας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης, να τους προσδώσουμε περιεχόμενο και ουσία.
Διεκδικούμε ένα δημοκρατικό σύστημα που συνδυάζει άμεσες και έμμεσες μορφές πολιτικής συμμετοχής και πρωτίστως ένα σύστημα ικανό να άρει τα εμπόδια που οι άρχουσες ελίτ παρεμβάλλουν ανάμεσα στους πολίτες και τα κέντρα λήψης των αποφάσεων, καθιστώντας τις κοινωνικές ομάδες ισότιμους συμμέτοχους στις διαδικασίες των αποφάσεων που αφορούν στην κατανομή του πλούτου, τα κοινωνικά και τα πολιτικά δικαιώματα, το αναπτυξιακό μοντέλο, τη διαφύλαξη και την προαγωγή των δημόσιων αγαθών.
Διεκδικούμε τη διαμόρφωση μιας Πολιτείας, στην οποία οι πολίτες συνυπάρχουν σε ένα περιβάλλον πραγματικής ισονομίας. Ισονομία σημαίνει η δυνατότητα των μελών ενός πληθυσμού να διατηρούν ισότιμες σχέσεις με τους φορείς της εξουσίας, να ασκούν συλλογικό έλεγχο στο κυβερνητικό προσωπικό και να απολαμβάνουν προστασίας από άδικες ενέργειες κυβερνητικών αξιωματούχων. Προς αυτήν την κατεύθυνση, διαχρονικά, τα δείγματα της θητείας των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στο ελληνικό κοινοβούλιο αποτελούν απτό δείγμα μιας άλλης αντίληψης για τους κατόχους κοινωνικών θέσεων κύρους και πολιτικής ισχύος. Αποκρούοντας σθεναρά τις προσωποπαγείς πελατειακές σχέσεις και κάθε μορφή αυταρχισμού και αλαζονείας, ανέδειξαν ένα κοινωνικό και πολιτικό ήθος που σήμερα έχει ανάγκη ολόκληρη η κοινωνία, σε όλα τα επίπεδά της.
Διεκδικούμε την ενδυνάμωση της κοινωνικής αλληλεγγύης και την ανεμπόδιστη, από τις όποιες παρεμβάσεις, λειτουργία της δικαιοσύνης. Κοινωνική αλληλεγγύη και δικαιοσύνη για τους περιθωριοποιημένους από τη διαρκή λιτότητα, για εκείνους που υποφέρουν από την άδικη κατανομή του πλούτου, μέσα από την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για μια αξιοπρεπή και δημιουργική ζωή, χωρίς διακρίσεις, δίχως μισαλλοδοξία.
Λίγες είναι οι φορές που οι άνθρωποι στη διάρκεια του βίου μας έχουμε πραγματικά τη δυνατότητα να αλλάξουμε τη ροή της ιστορίας: με τη δράση μας να επιδιώξουμε και να πετύχουμε ριζικές τομές στην πολιτική, την οικονομία και την κουλτούρα μας. Πράγματι, τα πέντε τελευταία χρόνια, οι κάτοικοι της Ελλάδας παρήγαμε γεγονότα με πυκνό δυναμικό μετασχηματισμού των αντιλήψεων και των καθημερινών μας πρακτικών. Ήρθε η ώρα όλα αυτά τα γεγονότα να συνοψιστούν και να αποτυπωθούν στο νέο μας κοινωνικό συμβόλαιο. Με τούτη τη γνώση ας επιλέξουμε την προοπτική του τόπου μας.
*Ο Νίκος Σερντεδάκις είναι συντονιστής Νομαρχιακής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ Ρεθύμνου
