Ειλικρινά, δεν το περίμενα! Εντυπωσιάστηκα! Με το πέρας της ανάγνωσης, ένιωθα μιαν πρωτοφανή περηφάνια, που δεν έφτανε τα όρια της ύβρεως ή της αλαζονείας, αλλά μετατρεπόταν σε ψυχική ευφορία.
Για να μην κουράζεστε με άσκοπες «καλλιλογίες και φλυαρίες», υπεισέρχομαι, δίχως άλλη χρονοτριβή, στο θέμα μου. Πρόσφατα, δέχτηκα ως δώρο από φίλους μια συλλογή άρθρων για τον Αρχαίο Ελληνικό (πνευματικό και τεχνολογικό) Πολιτισμό. Επρόκειτο για την «Αρχαία Ελληνική Επιστήμη», που κυκλοφορεί από το Γενάρη του 2003 στις εκδόσεις «Αρχέτυπο» (σειρά «Άγνωστη Ιστορία»), υπό τη γενική επιμέλεια του Αντώνη Αντωνιάδη.
Και ο ενθουσιασμός μου προήλθε από την πληθώρα των πλήρως, με αναφορές πότε σε αρχαιοελληνικές πηγές και πότε σε κατοπινή έως και σύγχρονή μας βιβλιογραφία, τεκμηριωμένων άρθρων. Κυρίως, όμως, πήγαζε από το αντικείμενό τους, τα λαμπρά πολυσχιδή επιστημονικά και υλικά επιτεύγματα των Αρχαίων Ελλήνων, που, σε σύλληψη και χρησιμότητα, μοιάζουνε μοναδικά και για την εποχή τους και διαχρονικά!
Ο πρόλογος του βιβλίου, γραμμένος από τον Α. Αντωνιάδη (σελ. 7 – 10), εξηγεί τι θα συναντήσει ο αναγνώστης και γιατί επελέγησαν τα συγκεκριμένα κείμενα. Στα 3, λοιπόν, μέρη της (Α’: σελ. 12 – 164, Β’: σελ. 165 – 218 και Γ’: 219 – 266), η «Αρχαία Ελληνική Επιστήμη» φιλοξενεί 21 άρθρα. Ο Νίκος Ορφανουδάκης έγραψε για την Αρχαία Ελληνική τεχνολογία (σελ. 12 – 26) και τον Τάλω (σελ. 186 – 200), αλλά και για το υγρόν πυρ και την αλχυμεία (σελ. 245 – 254). Ο Σπύρος Μακρής ασχολήθηκε με την αρχιτεκτονική, την οικοδομική και τη ρυμοτομία στις σελ. 27 – 36, «καταπιάστηκε» με την Ιατρική, τη Χειρουργική και τα Ασκληπιεία στις σελ. 50 έως 60 και με τη μυθική τεχνολογία στα Ομηρικά Έπη και στους Ηράκλειους Άθλους στις σελ. 176 – 185.
Ο Χρήστος Ρίζος μας παρουσιάζει τις Αρχαίες τηλεπικοινωνίες (σελ. 37 – 49), ο Χρήστος Κώνστας την πολεμική τεχνολογία στις σελ. 61 – 69 του βιβλίου, τη ναυτική τεχνολογία στις 84 – 94 και τη Ρομποτική – πληροφορική στην ελληνική αρχαιότητα στις σελ. 144 – 152, ενώ ο Δημήτρης Ευαγγελόπουλος αρχικά (σελ. 70 – 83), μας εξηγεί την ελληνική στρατηγική, έπειτα, μας «μυεί» στα αρχαία ελληνικά Μαθηματικά (σελ. 95 – 121) και στις αρχές της ελληνικής μουσικής (σελ. 153 – 164).
Η σειρά των άρθρων του Ν. Κανακάρη (σελ. 122 – 132 για την αστρονομία στην αρχαία Ελλάδα, σελ. 133 – 143 για τον Αρχιμήδη, σελ. 211 – 218 για το όνειρο της πτήσης στους αρχαίους Έλληνες) είναι εντυπωσιακή. Επίσης, οι εργασίες των Γ. Σπυρόπουλου (για τα μυστικά της πανάρχαιας γνώσης, σελ. 166 – 175), Σωκράτη Αικατερινίδη (γράφει για την «Αργώ» των Αργοναυτών, σελ. 201 – 210) και του Θ. Βέμπου (στις σελ. 220 – 232, αναφέρεται στους χαμένους κόσμους της αρχαιοελληνικής τεχνολογίας) διαβάζονται με μεγάλο ενδιαφέρον. Δύο, τέλος, είναι τα άρθρα με τα οποία συμμετέχει ο Αντώνης Αντωνιάδης στην ανά χείρας συλλογή, «Η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας» (σελ. 233 – 244) και «Χρονολογικός Κατάλογος Ελλήνων Επιστημόνων» (σελ. 255 – 266).
Και θα κλείσω, επιτρέψτε μου, με ένα απόσπασμα από το προλογικό σημείωμα του κ. Αντωνιάδη. Στη σελ. 9, διαβάζω και στέκομαι με προσοχή: «Και όταν η Ιστορία μας διηγείται επιστήμες και τεχνολογικά επιτεύγματα, το κάνει όχι για να μείνουμε εκεί (όπως συνηθίζουμε οι Νεοέλληνες), αλλά για να προσπαθήσουμε για κάτι καλύτερο». Ουδέν άλλο, ώρα για δουλειά και να μην τα περιμένουμε όλα από τους θεούς και τους κρατούντες, που, ούτως ή άλλως, αδιαφορούσαν και αδιαφορούν για το λαό ή, όταν εκουσίως παραδίδεται στα χέρια τους, τον έχουν μόνο για «παιχνίδι» και… «αφαίμαξη»!
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Α.Π.Θ.
