• Μ. Χριστοδουλάκη: «Προσπαθούμε συνεχώς να προλάβουμε την τεχνολογία η οποία τρέχει ραγδαία»
Μια μακρά πορεία, από το 2003, έχει καταγράψει η Ανοιχτή Γραμμή για το παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο «SafeLine», η οποία αποτελεί μια από τις τρείς δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου και ένα εργαλείο προστασίας των ανηλίκων χρηστών για όσο το δυνατόν πιο ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο.
Στην ιστοσελίδα safeline.gr μπορούν να απευθυνθούν οι χρήστες του διαδικτύου που «πέφτουν» πάνω σε κακόβουλο και παράνομο περιεχόμενο, όπου μπορούν να υποβάλλουν καταγγελία ανώνυμα και να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες.
Για το έργο της Γραμμής, τις νομοθετικές εξελίξεις και τη σημασία της πρόληψης για ένα ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον μίλησε η υπεύθυνη επικοινωνίας της «SafeLine», Μελτίνη Χριστοδουλάκη σε συνέντευξή της στο Ραδιόφωνο ΣΚΑΪ Κρήτης 92,1 και με τη Σώτια Πεντεδήμου.
«Ο χώρος του διαδικτύου είναι χαοτικός και χρόνια τώρα προσπαθούμε να τον ρυθμίσουμε, να τον οριοθετήσουμε, να δούμε πως μπορούμε να πλοηγούμαστε όλο και περισσότερο με ασφάλεια σε αυτόν. Η «SafeLine» που λειτουργεί από το 2003 είναι μια από τις τρείς δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου και δέχεται καταγγελίες για το παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο. Επικεφαλής του έργου είναι η κ. Παρασκευή Φραγκοπούλου. Στην πορεία των ετών έχουν γίνει πάρα πολλά βήματα ως προς το θέμα της προστασίας των ανηλίκων -κυρίως- χρηστών του διαδικτύου. Παράλληλα και η νομοθεσία μας έχει βοηθήσει στο να επιτύχουμε αυτόν τον σκοπό, καθώς έχει αναγνωριστεί πλέον η Γραμμή μας και επίσημα ως αξιόπιστη πηγή επισήμανσης παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο».
Κανονισμοί και Νομοθεσία
Κρίσιμη και απαραίτητη είναι η προσαρμογή της νομοθεσία όσον αφορά στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες και τους κανονισμούς που θα πρέπει να ακολουθούν, σύμφωνα με την κ. Χριστοδουλάκη, ενώ μίλησε για το νέο εργαλείο Digital Services Act, που τέθηκε σε ισχύ τον περασμένο Φεβρουάριο και έρχεται να ενισχύσει την προστασία κατά την πλοήγηση στο διαδίκτυο.
«Προσπαθούμε συνεχώς να προλάβουμε την τεχνολογία η οποία τρέχει ραγδαία. Ακόμα και η νομοθεσία και οι όποιες δράσεις τρέχουν συνεχώς να προλάβουν αυτήν την τόσο γρήγορη εξέλιξη. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι όσο δύσκολο κι εάν είναι ότι πρέπει να παραδώσουμε τα όπλα. Είμαστε εδώ και θέλουμε να τονίσουμε αυτήν την καινούργια πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, το Digital Services Act, το οποίο ενισχύσει το επίπεδο της ιδιωτικότητας, αλλά και της προστασίας των καταναλωτών του διαδικτύου από τους κινδύνους. Πάντοτε υπήρχαν παρεμφερείς προβλέψεις από τη νομοθεσία, όμως τώρα έρχεται πιο στοχευμένα με την «απειλή» επιβολής προστίμων προς τις μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες (Instagram, Snapchat, Facebook, Tiktok, Youtube κ.λπ.), αλλά και τις πολύ μεγάλες επιγραμμικές μηχανές αναζήτησης (Google, Bing κ.λπ.), τις οποίες υποχρεώνει να ακολουθούν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας, που θα πρέπει να έχουν στις πλατφόρμες τους προκειμένου να είναι πιο προστατευμένοι οι ανήλικοι όταν τις χρησιμοποιούν», τόνισε η κ. Χριστοδουλάκη, ενώ συμπλήρωσε:
«Έρχεται ο νομοθέτης να βάλει αυστηρότερους κανόνες στις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες ως προς τη χρήση του διαδικτύου από του ανηλίκους. Ειδικότερα, θα πρέπει να είναι με τέτοιον τρόπο σχεδιασμένες ώστε οι ανήλικοι να κατανοούν πλήρως τι κάνουν και πως τυγχάνουν επεξεργασίας τα προσωπικά τους δεδομένα. Θα πρέπει να έχουν προβλέψει εάν το περιεχόμενο το οποίο τους παρουσιάζεται είναι κατάλληλο για την ηλικία τους και εάν ενδέχεται να βλάψει την ψυχική ή τη σωματική τους υγεία ή εάν τα θέτει σε κίνδυνο εθισμού. Ο νομοθέτης λέει ότι θα πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος εξακρίβωσης της ηλικίας ούτως ώστε να προσαρμόσει ανάλογα το περιεχόμενο στο οποίο θα εκτεθεί το παιδί. Επίσης θα πρέπει αυτές οι πλατφόρμες να έχουν τη δυνατότητα γονικού ελέγχου για να μπορούν οι γονείς να ελέγξουν τη χρήση τους. Θα πρέπει να υπάρχουν και αντίστοιχα εργαλεία μέσα σε αυτήν την πλατφόρμα τα οποία θα χρησιμοποιεί ο ανήλικος χρήστης για την υποστήριξή του σε περίπτωση που κάτι άσχημο συναντήσει και να μπορεί να το καταγγείλει χωρίς φόβο. Εναλλακτικά μπορεί να υποβάλλει την καταγγελία και στην SafeLine».
Σημαντικός ο ρόλος της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης
Ένας από τους πιο σημαντικούς πυλώνες του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου είναι η ενημέρωση. Σεμινάρια, δράσεις ευαισθητοποίησης και webinars στοχεύουν να εκπαιδεύσουν παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου.
«Το Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου με τη βοήθεια και του υπουργείου Παιδείας πραγματοποιεί έρευνες που θα λέγαμε ότι είναι οι μοναδικές και κατά κάποιον τρόπο χαρτογραφούν κάποια στατιστικά στοιχεία της πραγματικότητας που υπάρχουν στην Ελλάδα, ποιες είναι οι συνήθειες των παιδιών, πόσα από αυτά έχουν πέσει τυχόν θύματα, ενδεχομένως διαδικτυακού εκφοβισμού, γκρούμινγκ, σεξουαλικής αποπλάνησης, τι τα έχει επηρεάσει αρνητικά κατά τη χρήση του διαδικτύου κ.λπ. Υπάρχουν κάποια στατιστικά στοιχεία που δείχνουν την κατάσταση στην Ελλάδα», περιέγραψε η κ. Χριστοδουλάκη.
«Είμαστε υπέρ της ενημέρωσης των παιδιών, όσο πιο νωρίς τόσο το καλύτερο. Πρωτίστως μας ενδιαφέρει η πρόληψη, η σωστή ενημέρωση και το παιδί να γνωρίζει ποιες είναι οι απειλές. Ως Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου κάνουμε ενημερώσεις για όλα τα θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο και στα παιδιά, από το νηπιαγωγείο μέχρι το λύκειο. Είναι μια αδιάκοπη προσπάθεια, μπαίνουμε στις σχολικές τάξεις. Σαν κέντρο πραγματοποιούμε το λιγότερο μια φορά τον μήνα webinar, που στοχεύουμε το κοινό μας να είναι οι εκπαιδευτικοί, κάθε φορά έχουν διαφορετική θεματική ενότητα».
Γονεϊκός έλεγχος και θετικό περιεχόμενο
Οι δυνατότητες γονεϊκού ελέγχου ενισχύονται συνεχώς, δίνοντας τη δυνατότητα στους γονείς να ελέγχουν τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους. Παράλληλα, προωθείται το θετικό περιεχόμενο, με εκπαιδευτικές πλατφόρμες που αναπτύσσουν δεξιότητες και προσφέρουν δημιουργικές εμπειρίες.
Εκπαιδευτικές ιστοσελίδες και δημιουργικές πλατφόρμες προσφέρουν στα παιδιά την ευκαιρία να ανακαλύψουν δεξιότητες και ενδιαφέροντα, κάνοντας το διαδίκτυο ένα μέσο γνώσης και δημιουργικότητας: «Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί πάρα πολύ μεγάλη έμφαση στο θετικό περιεχόμενο. Υπάρχουν πάρα πολλές ιστοσελίδες, εκπαιδευτικές πλατφόρμες, στα οποία μπορούν τα παιδιά να σερφάρουν και να μαθαίνουν και πράγματα, να ανακαλύψουν καινούργιες δεξιότητες. Είναι ένα εργαλείο».
Επιπλέον, τα εργαλεία γονεϊκού ελέγχου δίνουν στους γονείς τη δυνατότητα να παρακολουθούν και να περιορίζουν τη δραστηριότητα των παιδιών τους στο διαδίκτυο: «Στον γονεϊκό έλεγχο ο γονέας έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει τις ώρες που θα σπαταλήσει το παιδί στο διαδίκτυο, όπως και να ειδοποιείται οποτεδήποτε το παιδί του πάει να κατεβάσει μια καινούργια εφαρμογή. Επίσης έχει τη δυνατότητα να απαγορεύσει την είσοδο σε κάποιες ιστοσελίδες που είναι ενηλίκους και με τη χρήση κάποιον keywords να αποτρέψει την προσπέλαση σε αυτές τις ιστοσελίδες».
Γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης “HelpLine”
Η «SafeLine» δεν περιορίζεται στην καταγγελία παράνομου περιεχομένου. Παράλληλα, η γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης «HelpLine» παρέχει συμβουλές και ενδυνάμωση σε εφήβους και γονείς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες: «Μια από τις τρείς δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου είναι η γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης «HelpLine», η οποία λειτουργεί με σκοπό να ενδυναμώσει ψυχολογικά και να συμβουλεύσει τόσο τους γονείς όποτε το χρειάζονται, όσο και τους εφήβους ανώνυμα για το πως θα διαχειριστούν μια κατάσταση».
Επιμέλεια: Μαγδαληνή Κουντουνιώτη
