Ένα ακόμα ιδιαίτερης κατηγορίας βιβλίο, μονογραφία για μια συγκεκριμένη Κοινότητα, έρχεται να συμπληρώσει τη σχετική συλλογή που υπάρχει στη βιβλιοθήκη της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας. Τις εκπονούσαν, και εξακολουθούν να τις εκπονούν ευτυχώς ακόμα, εκτός από ειδικούς λαογράφους, εκπαιδευτικοί και της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αλλά και δικηγόροι, γιατροί και τοπικοί λόγιοι, που γεννήθηκαν στη μικρή τους πατρίδα ή καταγόταν από αυτή. Διασώζεται με αυτά τα έργα πολύτιμο υλικό, που η αξία του γίνεται τόσο πιο σημαντική, όσο τα στοιχεία που καταγράφηκαν υποχώρησαν ή υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου. Με τα στοιχεία αυτά αναστηλώνονται πληρέστερα παρελθούσες φάσεις της ιστορίας και του πολιτισμού τόπων και λαών. Ας σημειωθεί ότι τέτοιες συλλεκτικές προσπάθειες άρχισαν να δημοσιοποιούνται από τον ύστερο 19ον αιώνα με την παρώθηση κυρίως του Νικολάου Πολίτη, που υπήρξε ο ιδρυτής της επιστημονικής λαογραφίας.
Στην προκειμένη περίπτωση ο λόγος είναι για το (εκδιδόμενο με τη χορηγία του Προέδρου της Aegean κ. Δημητρίου Μελισσανίδη) έργο 450 σελίδων μεγάλου μεγέθους που συνέγραψε ο Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. κ. Γεώργιος Περπιράκης: ΑΤΣΙΠΟΠΟΥΛΟ, Ιστορία, Οικονομία, Πολιτισμός. Το αφιερώνει στη μνήμη των γονέων του, Μανόλη και Ελένης, των θείων του Μάρκου και Ελισάβετ και όλων των Ατσιπουλιανών που έδωσαν τη ζωή τους στους αγώνες της πατρίδας. Η έμφαση που δίνεται, ήδη στην αφιέρωση, στη μνήμη των αγωνιστών της πατρίδας είναι ευεξήγητη δεδομένου ότι, όπως γράφει ο Ατσιπουλιανός διδάκτωρ των οικονομικών κ. Ελευθέριος Σκανδάλης «το Ατσιπόπουλο αναγνωρίστηκε ως το δεύτερο, μετά το Θέρισο, επαναστατικό κέντρο της Κρήτης». Γράφει προσφυώς ο ίδιος «όπως στην εποχή των επαναστάσεων (της Κρήτης) δεν μπορούσες να βρεις ένα σπίτι χωρίς τουλάχιστον έναν επαναστάτη ή σκοτωμένο, τώρα δεν μπορείς να βρεις ένα σπίτι χωρίς να έχει έναν επιστήμονα ή φοιτητή».
Σύντονη επιτόπια έρευνα παλαιό ως επί το πλείστον φωτογραφικό υλικό, υλικό εφημερίδων, πίνακες κ.ά. τεκμηριώνουν τα γραφόμενα. Χαρακτηριστικό είναι π.χ. αυτό που παρατηρεί ο κ. Νικόλαος Παπαδάκης, Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»: «μας εντυπωσιάζει ο κατάλογος που ο ίδιος ο συγγραφέας συνέταξε και περιλαμβάνει 277 τοπωνύμια περιοχών, οικισμών, δρόμων, σπηλαίων κ.λπ.».
Πράγματι αρκεί μια ματιά στον πίνακα περιεχομένων για να αντιληφθεί κανείς την περιεκτικότητα των θεμάτων. Ως λαογράφος μάλιστα πρόσεξα ότι, όσον αφορά τον πολιτισμό, ο κ. Περπιράκης συμπεριέλαβε με σύγχρονη ματιά και δεδομένα, τα οποία η παλαιότερη λαογραφία δεν πρόσεχε ιδιαιτέρως. Στο βιβλίο δίνεται ξεχωριστή έκταση και έμφαση στην οικονομία, γίνεται αναφορά στην παρουσία και λειτουργία αστικών συλλόγων, όχι μόνο του Πολιτιστικού Συλλόγου Ατσιποπούλου, αλλά και του σκοπευτικού, καθώς και του ποδοσφαιρικού και αθλητικού, ή τον απασχόλησε το εξαιρετικά ενδιαφέρον (και από λαογραφική άποψη) ζήτημα των σχέσεων του χωριού με τις πόλεις, όχι μόνο με τη γειτνιάζουσα πόλη του Ρεθύμνου (το Ατσιπόπουλο ήταν πάντα ο μεγαλύτερος οικισμός του Νομού Ρεθύμνου), αλλά και με τα Χανιά και το Ηράκλειο, ενώ μετανάστες του χωριού έφτασαν ως την Αθήνα, ακόμα, στο παρελθόν, και στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, αλλά και στις Η.Π.Α., όπου εργάστηκαν ευδοκίμως, χωρίς όμως ούτε για μια στιγμή να ξεχάσουν τη γενέθλια γη, το Ατσιπόπουλο.
Υ.Γ. Ο καθηγητής Μιχαήλ Μερακλής είναι διακεκριμένος επιστήμονας στον τομέα των κοινωνικών επιστημών και ιδιαίτερα στον τομέα της λαογραφίας. Έχει διατελέσει πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, πρόεδρος του τμήματος λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος και μέλος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων επί σειρά ετών και είναι πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας που αριθμεί βίο άνω των 100 ετών. Έχει συγγράψει πλήθος επιστημονικών βιβλίων στον τομέα των κοινωνικών επιστημών και της λαογραφίας.
