Αυξητικές τάσεις καταγράφουν τους τελευταίους μήνες τα ποσοστά ανακύκλωσης μαγειρικών ελαίων στην πόλη του Ρεθύμνου, γεγονός που αποδεικνύει πως οι πολίτες συνειδητοποιούν τη σημασία της και επιθυμούν με τον τρόπο αυτό να συμβάλλουν στην προστασία το περιβάλλοντος.
Τον τελευταίο χρόνο σε διάφορα σημεία της πόλης έχουν τοποθετηθεί «έξυπνοι κάδοι ανακύκλωσης» κίτρινου χρώματος για τη συλλογή χρησιμοποιημένων τηγανέλαιων στην πόλη, στους οποίους οι πολίτες τοποθετούν τα μαγειρικά έλαια που συγκεντρώνουν από τα σπίτια τους. Οι τριάντα κάδοι έχουν «έξυπνα συστήματα» και κάθε φορά που γεμίζουν ενημερώνουν για την αναγκαιότητα να αδειάσουν.
Οι κάδοι έχουν τοποθετηθεί σε κοινόχρηστους χώρους και φέρουν ειδικό αισθητήρα (smart sensor), ο οποίος αποστέλλει στοιχεία σχετικά με τη θέση του κάδου (GPS), το ποσοστό πληρότητάς του, τη θερμοκρασία και άλλα χρήσιμα δεδομένα σε διαδικτυακή πλατφόρμα.
Παρά τα προβλήματα που εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στην εναπόθεση του μπουκαλιού με το τηγανόλαδο σε λάθος κάδο ανακύκλωσης ή στον σωστό κάδο αλλά χύμα και όχι σε πλαστική φιάλη όπως προβλέπεται τόσο από πλευράς Δήμου όσο και από πλευράς Πολυτεχνείου Κρήτης που εποπτεύει το πρόγραμμα φαίνεται ότι σταδιακά οι Ρεθεμνιώτες ανταποκρίνονται ολοένα και περισσότερο στο πρόγραμμα και βλέπουν με θετικό μάτι την ανακύκλωση.
Η ανταπόκριση αυξητική, ενώ υπάρχει και ολοκληρωμένη ενημέρωση για τα οφέλη που αποκομίζει κάποιος ατομικά αλλά και συλλογικά από την επαναχρησιμοποίηση των μαγειρικών λαδιών.
Η κίνηση της ανακύκλωσης πλέον, πρέπει να διαποτιστεί στη συνείδηση του πολίτη, ως μια αυτόματη καθημερινή συνήθεια, τονίζει η κα Σταυρούλα Τουρνάκη, χημικός μηχανικός στο Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης.
«Σαφώς και η ανταπόκριση είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι παλιότερα. Μέχρι και τον Μάρτιο συγκεντρώθηκαν συνολικά τέσσερις χιλιάδες λίτρα χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων. Υπάρχει αρκετή προσέλευση, ο όγκος της συλλογής είναι αρκετά μεγαλύτερος και η διαχείριση στα σημεία καλύτερη. Το Ρέθυμνο είναι από τις πόλεις που γενικά έχει μια κουλτούρα ανακύκλωσης λίγο μεγαλύτερη σε σχέση με τον μέσο όρο σε εθνικό επίπεδο. Αυτό είναι διαδεδομένο, όχι μόνο στα λάδια αλλά σε όλα τα υπόλοιπα απορρίμματα.
Όσο πιο κεντρικό είναι το σημείο που βρίσκονται οι κάδοι τόσο περισσότερο απήχηση παρατηρούμε. Από την άλλη μεριά όμως δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει οικισμούς που βρίσκονται πιο μακριά από το κέντρο, θα πρέπει και εκεί να υπάρχει μια πρόβλεψη. Κάποιοι κάδοι μπορεί να μην παράγουν το ίδιο ποσοστό συλλεγμένου τηγανέλαιου αλλά εξυπηρετούν τον στόχο ότι καλύπτουν μια περιοχή σχετικά μεγάλη ενδεχομένως με μικρότερο αριθμό κατοίκων.
Αν μπορέσουμε να κατανοήσουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που μπορούμε να δημιουργήσουμε, απορρίπτοντας στον νεροχύτη ή στο χώμα, λάδι, τότε η κίνηση θα γίνεται πλέον αυτόματα, όπως όλες οι υπόλοιπες συνήθειες, με την ανακύκλωση χαρτιού και πλαστικού. Αν αντιληφθούμε ότι απορρίπτοντας το με λάθος τρόπο, αυτό ζημιώνει και την δημοτική επιχείρηση με ένα τεράστιο κόστος στη διαχείριση των απορριπτόμενων λυμάτων, το οποίο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί προς όφελος των πολιτών, το κίνητρο είναι προφανές. Όσοι σέβονται την ίδια μας την πόλη και το περιβάλλον, ο καθένας από τη δική του πλευρά και από τις δικές του δυνάμεις κάνει το μικρό βήμα και βάζει το μικρό λιθαράκι για να έχουμε μια καλύτερη πόλη εμείς αλλά κυρίως οι επόμενοι μετά από εμάς».
Η υπεύθυνη Διεύθυνσης Καθαριότητας, Διαχείρισης Απορριμμάτων – Αστικού Περιβάλλοντος και Πράσινου – Αγροτικής Ανάπτυξης, κα Νικολέτα Γκολφινοπούλου, έπειτα από συζήτηση που είχε με τον αντιδήμαρχο Καθαριότητας-Περιβάλλοντος ανακύκλωσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Δημήτρη Λελεδάκη, μιλώντας στα «Ρ.Ν», επικεντρώθηκε σε δύο λανθασμένες πρακτικές των πολιτών στον τρόπο απόρριψης του λαδιού και συνέστησε προσοχή και διαφύλαξη.
«Στην πλειοψηφία του ο κόσμος γνωρίζει τον ορθό τρόπο χρήσης, απλά βλέπουμε και περιπτώσεις, στις οποίες είτε αμελούν να βάλουν το λάδι σε πλαστική φιάλη και κατόπιν να το ρίξουν στον κάδο και αντ’ αυτού, το τοποθετούν χύμα, φαινόμενο που ρυπαίνει και δυσκολεύει την μετέπειτα αποκομιδή, είτε συγχέουν τους κάδους ανακύκλωσης γυαλιού, με τους κάδους ανακύκλωσης λαδιού, καθώς και οι δύο έχουν χρώμα κίτρινο. Έχουμε βέβαια εμφανίσει ταμπέλες, απλά ο Ρεθεμνιώτης έχει συνδυάσει το κίτρινο χρώμα με το γυαλί. Αυτά τα δύο στοιχεία θα ήθελα να προσέξουν οι δημότες. Κατά τ’ άλλα, όποιος γνωρίζει να το χρησιμοποιεί, το κάνει σωστά και ανελλιπώς», ενώ εμφανίζεται αισιόδοξη για το οικολογικό αποτύπωμα των πολιτών αλλά και της πόλης συνολικά, το οποίο αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για εφαρμογή και σε άλλες χώρες.
«Υπάρχει αυξητική τάση γενικότερα κατά σημεία, ωστόσο προφανώς και δεν ανταποκρίνονται όλοι οι κάδοι σε ίδιο ποσοστό. Σε απομακρυσμένες περιοχές δεν είναι τόσο συχνή η ανακύκλωση, όσο στο κέντρο. Έχουν ήδη τεθεί αυστηροί περιορισμοί στο ποσοστό ταφής, γιατί επιβαρυνόμαστε οικονομικά, σαν δημότες και σαν χώρα, οπότε πρέπει και εμείς να ενισχύσουμε την ανακύκλωση με όποιον τρόπο. Το πρόγραμμα το παρουσίασα στα πλαίσια ενός ευρωπαϊκού προγράμματος στο Βέλγιο και οι εταίροι ενθουσιάστηκαν. Το θεώρησαν μια πολύ καλή πρακτική, έτυχε ευρείας αποδοχής από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πλέον έχει ενταχθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα Interreg (Europe Policy Learning Platform), την οποία συμβουλεύονται όλοι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην ορθή διαχείριση αποβλήτων σε όλη την Ευρώπη. Θα εφαρμοστεί και σε άλλες χώρες».
Η κα Τουρνάκη, από τη μεριά της, εκφράζει τις ελπίδες της για το μέλλον, αναδεικνύοντας την εκπαίδευση και την συνεχή ενημέρωση ως τους βασικούς παράγοντες προκειμένου να μην ατονήσουν οι προσπάθειες του παρελθόντος.
«Σίγουρα πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει περιθώριο βελτίωσης και η συνεχής υπενθύμιση και εκπαίδευση, είναι σημαντικός παράγοντας. Και εμείς από την πλευρά μας προσπαθούμε και ελπίζουμε να συνεχίσουμε να προσπαθούμε μαζί με το Τμήμα Καθαριότητας, ώστε να βοηθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Το εγχείρημα αυτό, που στην πραγματικότητα ξεκίνησε πιλοτικό και ακόμα και σήμερα γίνονται βελτιώσεις όσον αφορά το τεχνικό του τμήμα, γιατί ήταν κάτι που πρώτη φορά δημιουργήθηκε, έχει πάρει μια διεθνή αναγνώριση. Συμμετείχαμε και εμείς σε εκδηλώσεις μαζί με το τμήμα καθαριότητας όλο το προηγούμενο έτος, ώστε να το παρουσιάσουμε, οπότε αυτό μας δίνει την παραπάνω ώθηση να το εξελίξουμε συνεχώς.
Κίνητρα σε επίπεδο πολιτείας θα μπορούσαν να υπάρχουν αρκετά πάνω στην χρησιμότητα του βιοντίζελ και θα μπορούσε πιστεύω, να βελτιωθεί όλο το κομμάτι της αλυσίδας μικρής ανακύκλωσης και παραγωγής βιοντίζελ και σε τοπικό επίπεδο και σε επίπεδο περιφέρειας, κάτι που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε έλλειψη».
Πρόγραμμα ανακύκλωσης μαγειρικών ελαίων και στα σχολεία
Πρόγραμμα ανακύκλωσης μαγειρικών ελαίων πραγματοποιείται και σε δώδεκα σχολικές μονάδες του Δήμου, ενώ στόχος είναι το πρόγραμμα στα σχολεία να ενισχυθεί και να επεκταθεί σε περισσότερες μονάδες.
«Όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση με τα σχολεία, θα επεκταθεί η δράση και σε ακόμα 20 σχολεία. Θα κάνουμε πρόσκληση ενδιαφέροντος, πάντως προβλέπεται να μπει σε 20 επιπλέον σχολεία την σχολική χρονιά 2020-2021. Η προηγούμενη χρονιά λόγω και της πανδημίας, είχε ως αποτέλεσμα να ατονήσει η δράση αυτή στα σχολεία, αλλά η προσπάθεια θα ανανεωθεί και θα επεκταθεί. Έχουμε σκοπό να το επικοινωνήσουμε ξανά στους διευθυντές των σχολείων, σε επικοινωνία με την αντιδήμαρχο παιδείας, πιθανόν με μια τηλεδιάσκεψη», προβλέπει η κα Νικολέτα Γκολφινοπούλου.
Να σημειωθεί πως στο πρόγραμμα «Rec Oil» από το 2014 συμμετέχουν τα εξής σχολεία: 2o Δηµοτικό, 7o Δηµοτικό, 8o Δηµοτικό, Δηµοτικό Σχολείο Άδελε, 1o Δηµοτικό Σχολείο Ατσιπόπουλου, 1o Γυµνάσιο, 2o Γυµνάσιο, 3o Γυµνάσιο – 3o Λύκειο, 4o Γυµνάσιο, 1o Λύκειο, Πρότυπο Πειραµατικό Γυµνάσιο Πανεπιστηµίου Κρήτης, 1o Επαγγελµατικό Λύκειο (ΕΠΑ.Λ).
Πού βρίσκονται οι τριάντα κάδοι ανακύκλωσης τηγανόλαδου
Στο Ρέθυμνο, οι κάδοι συλλογής χρησιμοποιημένου τηγανόλαδου που μπορούν να χρησιμοποιούν οι δημότες βρίσκονται στις εξής θέσεις:
- Μαρίνα, 2. Κουμπές, 3. Σαρακίνα (τέρμα Αποστολάκη), 4. Κουμουνδούρου, 5. Τρανταλλίδου (νοσοκομείο), 6. Κονδυλάκη (ΙΚΑ), 7. Περιφερειακός (Ηλιοβασιλέματα), 8. Μάχης Ποταμών, 9. Κολοκοτρώνη (τέρμα), 10. Οπλαρχηγού Παχλά, 11. Καστελλάκια, 12. Δασαρχείο (Μισσίρια), 13. Μάχης Κρήτης, 14. Πλατανιάς, 15. Πάργκινκ Συνατσάκη, 16. Καζαντζάκη (Σχολή Αστυφυλάκων), 17. Ατσιπόπουλο, 18. Γάλλου, 19. Άδελε (δημαρχείο), 20. Λούτρα, 21. Κυριάννα, 22. Τσεσμές, 23. Γωνιά (Αθάνατος δημαρχείο), 24. Γεράνι, 25. Επισκοπή, 26. Αργυρούπολη, 27. Αρμένοι, 28. Ρουσσοσπίτι, 29. Χρωμοναστήρι, 30. Πρινές.
Το πρόγραμμα ανακύκλωσης τηγανόλαδων «RecOil»
Δράσεις σαν την παραπάνω εξυπηρετούν μια γενικότερη «πράσινη» πολιτική, την οποία ο Δήμος Ρεθύμνης, έχει ασπαστεί και εφαρμόζει επιτυχώς τα τελευταία χρόνια, με εθνικές και πανευρωπαϊκές διακρίσεις και εντάσσεται στο ολοκληρωμένο πρόγραμμα ανακύκλωσης τηγανέλαιου που πιλοτικά είχε ξεκινήσει το 2014, από τα σχολεία της πόλης.
Πιο συγκεκριμένα, υποστηριζόμενοι από το «RecOil», μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που στόχο έχει την προώθηση της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης χρησιμοποιημένων οικιακών μαγειρικών λαδιών, για τη βιώσιμη παραγωγή βιοντίζελ, Δήμος Ρεθύμνης και Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης, ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν ένα πιλοτικό πρόγραμμα ανακύκλωσης, τοποθετώντας κίτρινους κάδους σε δώδεκα σχολεία της πόλης.
Από το 2019, υπήρξε μια πολύ σημαντική προσθήκη, αυτή των «έξυπνων» κάδων ανακύκλωσης τηγανελαίου και για τους πολίτες. Τριάντα κίτρινοι κάδοι, τοποθετημένοι στρατηγικά σε κοινόχρηστους χώρους της πόλης και σε οικισμούς, εποπτεύουν μέσω των αισθητήρων που διαθέτουν, τη διαδικασία μεταφοράς του λαδιού, τα ποσοστά πληρότητας ανά κάδο σε πραγματικό χρόνο, τυχόν βανδαλισμούς, παρέχοντας μια πιο οργανωμένη και ασφαλή οικολογική πρακτική.
