Αύξηση των ψυχικών και ψυχιατρικών νοσημάτων κυρίως στις παραγωγικές ηλικίες 26 έως 46 ετών καθώς και των αυτοάνοσων σε ηλικίες ως 25 καταγράφεται στον νομό Ρεθύμνου την τετραετία 2015-2018. Το ποσοστό αύξησης σε ψυχικά και ψυχιατρικά νοσήματα είναι της τάξης του 4%, ενώ στα αυτοάνοσα νοσήματα καταγράφεται αύξηση του 5,6%.
Τα παραπάνω αποτελούν συμπεράσματα έρευνας που πραγματοποίησε η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, στην οποία μελετήθηκαν 869 άτομα απ’ όλο τον νομό, δικαιούχοι μειωμένου εισιτηρίου για τα αστικά και υπεραστικά μέσα μετακίνησης (κάρτες αναπηρίας).
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της παραπάνω έρευνας, τα ψυχικά & ψυχιατρικά νοσήματα αυξάνονται κατά 4% στην διάρκεια της τετραετίας 2015-2018. Πλήττουν με σειρά βαρύτητας κυρίως τις ηλικίες 26 έως 46 ετών και ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 19 έως 25 ετών αντίστοιχα. Ακολούθως τα αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζονται με συχνότητα 21,4% σε μικρές ηλικίες ήτοι, 19 έως 25 ετών ενώ συνεχίζουν να εμφανίζονται με μικρότερα ποσοστά στις ηλικίες από 26 έως 46 ετών. Είναι άξιο επισήμανσης ότι αυτές οι δυο κατηγορίες νοσημάτων που εμφανίζουν και τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης δεν είναι ασύνδετες μεταξύ τους, καθώς ένας πολύ σημαντικός παράγοντας της εμφάνισης των αυτοάνοσων είναι το άγχος και η κακή ψυχολογία του ασθενούς. Για τον λόγο αυτό η θεραπεία ενός αυτοάνοσου νοσήματος απαιτεί πέρα των ιατρικών θεραπειών και συμπεριφορικές παρεμβάσεις, προκειμένου για τη διαχείριση του άγχους, ώστε με αυτό τον τρόπο να υπάρχει μια ολιστική προσέγγιση επί του θέματος τονίζεται στην έρευνα. Μια συγκριτική ματιά των τωρινών ευρημάτων με εκείνα αντίστοιχης έρευνας για την τετραετία 2010 με 2014, που ολοκληρώθηκε από την ίδια υπηρεσία της διεύθυνσης δημόσιας υγείας το 2014, φέρουν στο προσκήνιο αξιοσημείωτες συγκλίσεις.
Αναλυτικότερα, όπως τονίζεται, παρατηρείται ότι και για την προηγούμενη τετραετία μελέτης παρουσιάζεται σταδιακή αύξηση των δικαιούχων καρτών αναπηρίας, αύξηση του αριθμού των ατόμων που ανήκουν στην κλίμακα 80% έως 90% αναπηρία, αυξητική τάση νοσηρότητας στις μικρές ηλικιακές ομάδες αλλά και στην πλέον παραγωγική ομάδα των ατόμων 46-64 ετών. Αυξητική τάση εμφάνιζαν επίσης και τα ψυχικά και νευρολογικά προβλήματα κυρίως στις ηλικίες 46 ετών μέχρι 64. Τα ευρήματα αυτά έρχονται όχι μόνο να επιβεβαιωθούν αλλά να κάνουν εντονότερη την παρουσία τους και την επόμενη τετραετία μελέτης.
Όπως αναφέρεται στην έρευνα, εξαιτίας του εισοδηματικού περιορισμού που θέτει η νομοθεσία, οι κάτοχοι δικαιώματος απαλλαγής κομίστρου των αστικών συγκοινωνιών ανήκουν στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα κάτι που συμβάλλει στη διαμόρφωση του προφίλ των ατόμων με αναπηρία.
Αύξηση κατά 33,2% στις κάρτες μετακίνησης ΑΜΕΑ το 2018
Ενώ για το έτος 2015 οι εκδόσεις νέων περιστατικών καταλαμβάνουν μόνο το 10% των παρεχόμενων δελτίων μετακίνησης το 2018 αγγίζουν το 33,2%. Με άλλα λόγια παρατηρείται μια αύξηση της τάξης του 22,9% σε νέα περιστατικά που οδηγούν σε αναπηρία. Όσον αφορά τις ανανεώσεις, παρατηρούμε μια σταθερή παρουσία, που σημαίνει ότι τα παλιά περιστατικά παραμένουν για πάνω από μια πενταετία ή ακόμα και εφόρου ζωής. Είναι αξιοσημείωτο επίσης το γεγονός ότι οι δικαιούχοι καρτών από το 2015 μέχρι το 2018 αυξήθηκαν κατά 100 άτομα. Από τους πολίτες το 2015 μέχρι και το 2017 το μεγαλύτερο ποσοστό εμφανίζεται στους άνδρες. Το 2018 παρουσιάστηκε μια μικρή ανατροπή αυτών των ποσοστών με το 49,1% τώρα να είναι άνδρες και το 50,9% γυναίκες.
Οι περισσότερες περιπτώσεις αναπηρίας ανδρών και γυναικών συγκεντρώνονται στα ποσοστά αναπηρίας 67% έως 79% με την ηλικιακή ομάδα 65 ετών & άνω να έχει τη μεγαλύτερη συμμετοχή σε αυτά τα ποσοστά (68,4%). Το αξιοσημείωτο σε αυτό το σημείο είναι ότι κατά την τετραετία 2015-2018 υπήρξε σημαντική διαφοροποίηση στα ποσοστά αναπηρίας των ατόμων (ανδρών και γυναικών), που ανήκουν στην κλίμακα 80% με 90 % αναπηρία. Η αύξηση αυτή αναφέρεται στο 3,2% σε σχέση με το 2015. Τα περιστατικά που αναφέρονται στην κλίμακα 67-79% αναπηρία στον υπό μελέτη πληθυσμό μειώθηκαν κατά 4,3%. Οριακή επίσης υπήρξε η αύξηση στην κλίμακα αναπηρίας 91-100% αναπηρία η οποία μείωση αγγίζει μόλις το 0,6%.
Η αύξηση όμως των ατόμων που εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά αναπηρίας αντικατοπτρίζει την ραγδαία αύξηση της πολυπλοκότητας του ζητήματος της αναπηρίας καθώς και του κόστους θεραπείας που απαιτείται. Με άλλα λόγια το θεραπευτικό βάρος της πολυνοσηρότητας αυξάνεται όπως και η αύξηση του κόστους φροντίδας υγείας. Πηγή: Eurostat, 2013 (20), «Δαπάνες υγείας ανά κάτοικο της Ε.Ε.-15».
Όπως προκύπτει από τα υπό μελέτη στοιχεία, από το 2015 μέχρι το 2018 υπήρξε σταδιακή άνοδος των ποσοστών των νεότερων ηλικιών που χρήζουν δελτίων μετακίνησης ΑμεΑ. Αυξητική τάση νοσηρότητας εμφανίζουν και οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες με την πιο μεγάλη τάση να συγκεντρώνει η ηλικιακή ομάδα των 46-64. Μόνο στις ηλικίες 65 ετών και άνω εμφανίστηκε σημαντική μείωση των ποσοστών αυτών (12,6%) και έπεται σε σημαντικότητα μια μικρή μείωση (4,5%) της αναπηρίας στην ηλικιακή ομάδα 26-45 ετών. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην έρευνα, όσον αφορά τα αυτοάνοσα νοσήματα:
Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι παθολογικές καταστάσεις, που αναπτύσσονται λόγω του ότι το αμυντικό σύστημα του οργανισμού μας δεν αναγνωρίζει τα κύτταρά του και στρέφεται εναντίον του ίδιου του οργανισμού και βλάπτει τα όργανα του σώματός μας. Έχουν περιγραφεί πάνω από 200 αυτοάνοσα νοσήματα.
Τα αυτοάνοσα νοσήματα θεωρούνται μια πολυπαραγοντική νόσος και για την αιτιοπαθογένειά τους έχουν προταθεί και μελετηθεί γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ορμονικοί και ανοσολογικοί παράγοντες. Τόσο το εξωγενές στρες, όσο και το ενδογενές άγχος ενός ατόμου σχετίζεται με την εμφάνιση αυτών των νοσημάτων. Η επίδραση του στρες στην νοσηρότητα του πληθυσμού δεν αμφισβητείται. Έχει τεκμηριωμένα ενοχοποιηθεί, στην εμφάνιση υπέρτασης, θρομβώσεων, καρδιαγγειακών παθήσεων, νευροψυχιατρικών διαταραχών όπως άγχος, κατάθλιψη, έκπτωση της γνωσιακής λειτουργίας, ακόμη και νεοπλασιών. Τα ποσοστά αυτών των νοσηρών καταστάσεων τα τελευταία χρόνια αυξάνονται δραματικά.
Όσο αφορά τα ψυχικά νοσήματα: Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η εμφάνιση ψυχικών νόσων συναρτάται με ένα αριθμό κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και συμπεριφορικών παραγόντων, οι οποίοι επιδρούν στην ψυχοσύνθεση του ατόμου (WHO, 2011). Η ψυχική υγεία προσλαμβάνει ιδιαίτερες διαστάσεις στην δημόσια υγεία γιατί σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες καταλαμβάνει τις πρώτες θέσεις στην κατάταξη όσο αφορά τις αιτίες που προκαλούν ανικανότητα συμμετοχής στην παραγωγική διαδικασία.
Στην Ελλάδα από το 2010 και μετά η εμφάνιση της οικονομικής κρίσης ήταν η αιτία να ενταθούν προβλήματα όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες, η αβεβαιότητα για το μέλλον, η ανεργία, και η επαγγελματική ανασφάλεια. Τα παραπάνω είναι παράγοντες που οδήγησαν την πλειοψηφία των Ελλήνων σε μια κατάσταση ψυχολογικής δυσφορίας (επιστημονική μελέτη με τίτλο «Effects of Economic Crisis on Health and Health care In Greece», που δημοσιεύτηκε στο Health Policy. Vol.3, 2014 p.9).
Ταυτότητα έρευνας
Περιφέρεια Κρήτης, περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνης, Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας.
Σκοπός της έρευνας:
Η χρήση μειωμένου εισιτηρίου για τα αστικά και υπεραστικά μέσα μετακίνησης είναι μια κοινωνική παροχή του κράτους που απευθύνεται σε ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού με προβλήματα υγείας (αναπηρία >67%).
Η παρούσα έρευνα αναφέρεται στη μελέτη των ποιοτικών χαρακτηριστικών των δικαιούχων Δελτίου μετακίνησης Ατόμων με αναπηρία της περιφερειακής ενότητας Ρεθύμνης.
Μέθοδος: Συνολικά μελετήθηκαν 869 άτομα δικαιούχοι δελτίου μετακίνησης ηλικίας 2 έως 100 ετών.
Έγινε αναδρομική μελέτη για τα έτη 2015-2019 του αριθμού των δικαιούχων.
Μελετήθηκαν ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως φύλο, ηλικία, είδος αναπηρίας και πραγματοποιήθηκε συσχέτιση των μεταβλητών αυτών καθώς και ακολούθησε η ποιοτική ανάλυση.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος:
Δελτίο μετακίνησης σε αστικά και υπεραστικά μέσα δικαιούνται άτομα με αναπηρία άνω του 67/%, μόνιμοι κάτοικοι Ρεθύμνης οι οποίοι είναι: Ελληνικής υπηκοότητας, υπήκοοι κρατών-μελών της Ε.Ε., υπήκοοι κρατών-μελών ενιαίου ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου, υπήκοοι κρατών που περιλαμβάνονται στην ευρωπαϊκή σύμβαση (Ν. 4017/59 ΦΕΚ246/Α), υπήκοοι των κρατών εκτός Ε.Ε. που έχουν καταστεί ανίκανοι για εργασία μετά από εργατικό ατύχημα σε ελληνικό έδαφος ,αναγνωρισμένοι πρόσφυγες εφόσον διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα (Ν. 3989/59 ΦΕΚ201/Α) και έχουν παθολογοανατομικό πρόβλημα αναπηρίας τουλάχιστον 67%.
Συνολικά μελετήθηκαν 163 άτομα για το 2015, 216 άτομα για το 2016, 218 για το 2017 και 272 για το 2018 (σύνολο 869 άτομα). Οι ηλικιακές ομάδες ήταν «18 ετών, 19-25 έτη, 26-45 έτη, 46-64 έτη και >65 ετών. Οι κατηγορίες των νοσημάτων ήταν ψυχικά νοσήματα, νοητική στέρηση, σακχαρώδης διαβήτης, κοινή νόσος, καρδιολογικά νοσήματα, ορθοπεδικά, βαριά αναπηρία, νευρολογικά, πνευμονολογικά, αιματολογικά, αυτοάνοσα, γαστρεντορολογικά και λοιπά νοσήματα καθώς και αναπηρία από ατυχήματα. Οι κλίμακες των ποσοστών αναπηρίας : 67%-79%, 80% – 90% και 91% έως 100%.
Γεωγραφική κάλυψη: Η περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνης με όλους τους δήμους της Π. Ε., ήτοι Αγίου Βασιλείου, Ανωγείων, Αμαρίου, Μυλοποτάμου και Ρεθύμνου.
