O Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) είναι ο πλέον υποβαθμισμένος δρόμος του πρωτεύοντος οδικού δικτύου της Ελλάδας και καμιά σχέση δεν έχει με τις προδιαγραφές για εθνικές οδούς. Στη καλύτερη περίπτωση μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας πεπαλαιωμένος δρόμος, επιπέδου επαρχιακού οδικού δικτύου, με μια λωρίδα ανά κατεύθυνση, χωρίς διαχωριστική νησίδα, παλιά χάραξη και πολλές ελλείψεις. Στο Β.Ο.Α.Κ. έχουν καταγραφεί πολλά ατυχήματα με πλήθος νεκρών και τραυματιών. Συχνά αρκεί μια μπόρα για να μετατραπεί ο δρόμος σε καρμανιόλα. Ο σημερινός ΒΟΑΚ είναι ίσως ο πιο θανατηφόρος άξονας όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάθε χρόνο ο φόρος αίματος είναι δυσβάσταχτος.
Στην υπόλοιπη Ελλάδα όμως τα πράγματα προχωρούν. Νέοι οδοί υλοποιούνται-προγραμματίζονται π.χ. Εγνατία, Ιόνιος κλπ. με εξολοκλήρου νέα χάραξη και συχνά επιτυχημένη αντιμετώπιση δύσκολων τεχνικών προκλήσεων. Χαρακτηριστικά στην Εγνατία οδό συνεχώς οι σήραγγες διαδέχονται τις γέφυρες και το αντίθετο. Όμως και δρόμοι μικρότερης σημασίας που δεν εντάσσονται στα ευρωπαϊκά δίκτυα προχωρούν και ολοκληρώνονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο δρόμος Τρίπολη-Καλαμάτα και Τρίπολη (Λεύκτρο)-Σπάρτη. Αυτοκινητόδρομοι σύγχρονοι, με εξολοκλήρου νέα χάραξη με διαχωριστική νησίδα στη μέση, με δυο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με περιορισμένο αριθμό εισόδων- εξόδων, με πλήρες δίκτυο παράλληλων δρόμων, με διόδια κλπ. Ειδικά το θέμα των διοδίων έπαψε να αποτελεί θέμα ταμπού για τη ριζοσπαστική αριστερά και πλέον, στην παρούσα οικονομική κατάσταση, είναι θέμα όρων και συμβάσεων. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, όταν επισκέφτηκαν τον κ. Χατζηδάκη ως Υπουργό Ανάπτυξης υπέρ των συμβάσεων ΣΔΙΤ για την ολοκλήρωση οδικών αξόνων και των συνακόλουθων διοδίων με τον όρο να μην υπάρχουν ληστρικές συμβάσεις και όροι.
Στη Κρήτη, μέχρι και πρόσφατα, όλοι διαπιστώνουν το πρόβλημα, αλλά μέχρι εκεί. Δεν υπάρχει συνισταμένη και κοινή πλεύση. Η αριστερά δε ήθελε διόδια και ΣΔΙΤ, άλλοι δε θέλουν νέα χάραξη, άλλοι προτείνουν λύσεις πρόχειρες κλπ. Δεν έχουμε, δηλαδή, αποφασίσει τι θέλουμε, με ποιες προϋποθέσεις είναι εφικτό και δεν έχουμε θέσει ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα-δέσμευση για την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου. Θεωρώ ότι η μόνη ρεαλιστική λύση σήμερα είναι η εξολοκλήρου νέα χάραξη ενός κλειστού, συγχρόνου αυτοκινητόδρομου που θα συνδέει τη Κίσσαμο τα Χανιά και το Ρέθυμνο με το Ηράκλειο τον Άγιο Νικόλαο και την Νεάπολη με λογικά διόδια μετά την ολοκλήρωση του έργου. Το έργο θεωρώ ότι είναι τεχνικοοικονομικά υλοποιήσιμο με δεδομένη την άνθηση του τουρισμού στην Κρήτη. Για περίπου 6-7 μήνες τον χρόνο προστίθενται χιλιάδες μετακινήσεις μισθωμένων οχημάτων, λεωφορείων και αυτοκινήτων από κάθε περιοχή της Ελλάδας. Έτσι από τις 622.000, επίσημη απογραφή 2011, ο αριθμός αυτός τους καλοκαιρινούς μήνες μεγαλώνει κατά πολύ με τις μετακινήσεις να διπλασιάζονται ή και να τριπλασιάζονται.
Η κρατική συμμετοχή στο έργο μπορεί να αναζητηθεί σε δανεισμό, ευρωπαϊκούς πόρους κλπ. εφόσον θεωρηθεί έργο μέγιστης σημασίας και πρώτης προτεραιότητας για το νησί, από τους αρμόδιους. Κάτι τέτοιο όμως φαίνεται ότι δεν συμβαίνει. Δυστυχώς οι πόροι είναι περιορισμένοι και οι μνηστήρες πολλοί. Ίσως δεν έχει γίνει από όλους κατανοητό ότι τα πιο πολλά χρήματα από το επόμενο ΕΣΠΑ για την Κρήτη θα διατεθούν, με μονομερή απόφαση Μανιάτη, ερήμην της Κρήτης, για την αμφιλεγόμενης χρησιμότητας, άμεση ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το Ηπειρωτικό σύστημα. Κανένας πολιτικός η/και φορέας δεν διαμαρτυρήθηκε για αυτό. Φαίνεται λοιπόν ξεκάθαρα ότι κυρίαρχη πολιτική επιλογή σήμερα είναι η διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης με μικροβελτιώσεις που απλά ρίχνουν στάχτη στα μάτια.
Πιστεύω, ότι, πρέπει να γίνουν για το νέο Β.Ο.Α.Κ., έργο απόλυτα αναγκαίο για την ανάπτυξη του νησιού, τα παρακάτω:
1. Να γίνει κοινή θέση όλων των φορέων του νησιού ότι ο (νέος) Β.Ο.Α.Κ. είναι το βασικότερο έργο υποδομής για την Κρήτη,
2. Να εκπονηθεί τεχνικοοικονομική μελέτη για τις δυνατότητες και τους τρόπους χρηματοδότησης του έργου,
3. Να διασφαλιστεί η εθνική και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση του έργου,
4. Να εκπονηθούν οι απαιτούμενες μελέτες και να αντιμετωπιστούν οι τεράστιες σχετικές καθυστερήσεις.
* Ο Μανόλης Ντουντουνάκης είναι M.Sc. ηλεκτρολόγος μηχανικός Ε.Μ.Π., Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό Εργαστήριο Αυτοματισμού Πολυτεχνείο Κρήτηςmdoudounakis@isc.tuc.gr
