Ήταν αφορμή μια πρωτότυπη δωρεά για να ζήσουμε ξεχασμένες στιγμές ενός πολιτιστικού Ρεθύμνου, όταν πρυτάνευε η ποιότητα στις εκδηλώσεις, κυριαρχούσε το πνεύμα στο λόγο και στην έκφραση και οριοθετούσε τα πάντα ο πραγματικός εθελοντισμός.
Όπως είχαμε προαναγγείλει ο γνωστός συγγραφέας και ποιητής, Δημήτρης Αετουδάκης, από τους κορυφαίους των Κρητικών Γραμμάτων, αποφάσισε να παραχωρήσει, μετά θάνατον, στο Δήμο Ρεθύμνου, ένα κτήμα του στο Ατσιπόπουλο, για να δημιουργηθεί το Αετουδάκειο Υπαίθριο Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού.
Η μεγάλη πρωτοτυπία της δωρεάς είναι ότι παραχώρησε από τώρα τα δέντρα, ονομαστικά, σε προσωπικότητες του τόπου και φίλους του, με όλες τις νόμιμες διαδικασίες.
«Παρέλαση» προσωπικοτήτων
Η πρόσκληση για την επίσημη τελετή, που έγινε το πρωί της Κυριακής, καθόριζε πρώτο σταθμό συνάντησης τον ιερό ναό του Αγίου Ελευθερίου, στο Ατσιπόπουλο, όπου εψάλη Αρχιερατική Θεία Λειτουργία χοροστατούντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιου.
Ακολούθησε καφές στο κέντρο ΓΑΖΟΖΑ, που έδωσε την ευκαιρία συνάντησης των καλεσμένων και την ευχάριστη δυνατότητα να βρεθούν συμπολίτες, που ο χρόνος και η απόσταση τους είχαν κρατήσει μακριά για καιρό.
Αναρίθμητες οι προσωπικότητες που άρχισαν να καταφθάνουν, όπως ο πρόεδρος της Παγκρητίου Ενώσεως κ. Γιώργος Μαριδάκης, η πρόεδρος του Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου κ. Φαλή Βογιατζάκη, ο πρόεδρος του Ιδρύματος «Ελευθέριος Βενιζέλος» κ. Νίκος Παπαδάκης, οι καταξιωμένοι μουσικοσυνθέτες κ.κ Μπάμπης Πραματευτάκης και Γιώργος Κουμεντάκης, ο γνωστός καλλιτέχνης κ. Χαράλαμπος Γαργανουράκης, η πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων κ. Φερενίκη Βαλαρή συνοδευόμενη από μέλη του Δ.Σ του ιστορικού σωματείου, η γνωστή ποιήτρια και συγγραφέας κ. Χρυσούλα Δημητρακάκη, ο αντιστράτηγος ε.α της ΕΛ.ΑΣ κ. Βασίλης Αποστολάκης, ο κ. Μανόλης Παττακός με τους Κουρήτες του, και πολλοί άλλοι, που πήραν τις θέσεις τους πλάι στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ.κ. Ευγένιο, την αντιπεριφερειάρχη κυρία Μαρία Λιονή, τον δήμαρχο κ. Γιώργο Μαρινάκη, τον αντιδήμαρχο κ. Βασίλη Θεοδωράκη και λοιπούς εκπροσώπους τοπικών αρχών.
Μετά το παραδοσιακό κέρασμα και τον καφέ, όλοι κατευθύνθηκαν στο κτήμα Αετουδάκη, με τη βοήθεια πινακίδων, δείγμα κι αυτό της άριστης οργάνωσης.
Ένας επίγειος παράδεισος, πέντε στρεμμάτων, στη θέση Χαλκιά, υποδέχτηκε τους εκλεκτούς καλεσμένους, με ποικιλία δέντρων Έβλεπες βελανιδιές, ελιές, χαρουπιές, σε εξαιρετικά καλαίσθητο διαμορφωμένο χώρο, που κυριαρχούσε η πέτρα, σε καλλιτεχνικές συνθέσεις.
Είχες ήδη την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε πάρκο πολιτιστικής πρωτεύουσας, με την πρωτοτυπία κάθε δέντρο να έχει μια επιγραφή με το όνομα του νέου ιδιοκτήτη.
Πρώτο στη σειρά αυτό που δωρίθηκε στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ.κ Ευγένιο, αμέσως μετά εκείνο που ανήκει πλέον στον κ. Πραματευτάκη με τον οποίο ο κ Αετουδάκης έχει μοιραστεί αρκετές επιτυχημένες δημιουργίες με κορυφαία το κλασικό πλέον συμφωνικό έργο «Ωδή στη Μάχη της Κρήτης».
Πιο πέρα και η δωρεά μιας βελανιδιάς, στον εκδότη μας και διευθυντή κ. Μανόλη Χαλκιαδάκη. Κάθε βήμα και μια ευχάριστη έκπληξη.
Μικρά επιφωνήματα χαράς συνόδευαν την ανακάλυψη κάθε δωρεάς από τον νέο δικαιούχο. Κι η ατμόσφαιρα δεν άργησε να πάρει γιορταστικό χρώμα, όπως ήταν και η πρόθεση του φιλόξενου οικοδεσπότη.
Παραδοσιακή φιλοξενία
Σ’ ένα πλάτωμα είχαν ετοιμαστεί τραπέζια για τη φιλοξενία των επισκεπτών, η οποία, χωρίς υπερβολή, ήταν αβραμιαία, με όλα τα παραδοσιακά στοιχεία της κρητικής κουζίνας (πιλάφι, βραστό, αντικριστό, κ.λπ.) Το σέρβις άψογο και οι γεύσεις μοναδικές.
Κι άρχισαν οι εκπλήξεις. Κάποια στιγμή το μονοπάτι γέμισε γεωργαλίδικα άλογα που εντυπωσίασαν με τους ντυμένους παραδοσιακά αναβάτες και το υπέροχο βηματισμό τους.
Μέχρι να σβήσει από το οπτικό μας πεδίο η μοναδική αυτή εικόνα, η ορχήστρα αποτελούμενη από γνωστούς και εξαιρετικούς μουσικούς μας προδιάθεσε, ανάλογα, για να υποδεχτούμε τη λεβεντιά της Κρήτης, που εκπροσωπούσαν αυτή τη φορά οι Κουρήτες.
Πανέμορφες οι κοπέλες, λεβεντόκορμοι οι άνδρες με επικεφαλής τον Μανόλη Παττακό πήραν τη θέση τους κοντά στην ορχήστρα.
Οι κρητικές φορεσιές, όπως πάντα αποσπούσαν την προσοχή, γιατί καθεμία ήταν κι ένα έργο τέχνης. Αυτό άλλωστε χαρακτηρίζει τους Κουρήτες, που δεν σταματούν να ανιχνεύουν στα άδυτα της παράδοσης, για να δίνουν συνέχεια στον λαϊκό μας πολιτισμό, αναβιώνοντας ξεχασμένα στο χρόνο, ιδιαίτερα στοιχεία του.
Αυτό που χαιρετίσαμε με ικανοποίηση ήταν ο τρόπος που στάθηκαν μπροστά στον κόσμο. Ψηλά τα λάβαρα, σε μια θαυμάσια εικόνα και όλοι τους σε ομάδες και θέσεις, που αναδείκνυαν μέλη ισότιμα.
Καλωσόρισμα με περιουσία γνώσεων
Οκ. Δημήτρης Αετουδάκης, παίρνοντας το λόγο, για να καλωσορίσει τους καλεσμένους του, εντυπωσίασε ακόμα μια φορά με τη μεστή ομιλία από στήθους, όπως πάντα, γεμάτη στοιχεία που πλουτίζουν τις γνώσεις του ακροατή.
Αιτιολογώντας την επιλογή των δέντρων, που δώρισε, μίλησε και για τη σημασία και τη χρησιμότητά τους. Ακούσαμε από το χαρισματικό ομιλητή, για τις βελανιδιές ένα δέντρο ανθεκτικό και σταθερό. από τα μακροβιότερα, που αναπτύσσονται από γενιά σε γενιά. Για αυτόν τον λόγο, οι παλαιές βελανιδιές είχαν χρησιμοποιηθεί από διάφορες θρησκείες, για τις σημαντικές συνεδριάσεις και τις τελετές. Φυτεύτηκαν για να οριοθετήσουν σύνορα, εξαιτίας της μακροβιότητας και της ανθεκτικότητάς τους στο πέρασμα των χρόνων. Η βελανιδιά ήταν πηγή τροφής για τους πληθυσμούς της Ευρώπης. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι την σέβονταν από τα βάθη της ιστορίας θεωρώντας ότι συμβολίζει προστασία, υγεία, πλούτο, θεραπεία, δύναμη, γονιμότητα, τύχη.
Είπε και για τις ελιές το γνωστό μύθο που αναφέρεται στο διαγωνισμό που έδωσε όνομα στην Αθήνα, με τη γνωστή αναμέτρηση Ποσειδώνα και Αθηνάς Ο ένας έδωσε σαν δώρο νερό, η άλλη την ελιά Δέντρο ιερό. Ο κ. Αετουδάκης αναφέρθηκε και στο συμβολισμό όταν μετά τον βιβλικό κατακλυσμό το περιστέρι που έστειλε ο Νώε, για να υπολογίσει το ύψος της στάθμης του νερού, επέστρεψε με ένα κλαδί ελιάς στο ράμφος του.
Για τη χαρουπιά που χαρακτηρίζεται «μαύρος χρυσός» για τις πολλές της ευεργετικές ιδιότητες, θύμισε πόσο πολύτιμη στάθηκε για τον άνθρωπο και τις βιοτικές ανάγκες του. Το καρδιόξυλό της χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία, την ξυλογλυπτική, την τορνευτική και τη βαρελοποιία ενώ ο φλοιός και τα φύλλα της στη βυρσοδεψία και τη βαφική. Τα χαρούπια χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή και στη παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών. Από τα σπόρια τους εξάγεται μία κολλώδης ουσία (κόμμι) χρήσιμη στη χαρτοβιομηχανία καθώς και ως στερεωτικό σε διάφορα τρόφιμα. Το ξύλο της χαρουπιάς χρησιμοποιείται σε ξύλινες διακοσμήσεις. Στην αρχαιότητα είχε άμεση σχέση με τη μαντική Ο κ. Αετουδάκης θύμισε μέσα από την παραβολή του Ασώτου και το βαθμό της ηθικής κατάπτωσης, όταν ο νέος αναγκάστηκε να φάει τα βελανίδια που είχαν ρίξει στα ζώα, αφού είχε κατασπαταλήσει όλη του την περιουσία.
Ο εκλεκτός ομιλητής ευχήθηκε να εκπληρωθεί το όνειρο και να γίνει κάποτε ο χώρος το κέντρο ιστορίας και πολιτισμού, που οραματίστηκε και για το λόγο αυτό παραχωρεί μετά θάνατον το κτήμα στον Δήμο Ρεθύμνου.
Οι ευχαριστίες των αρχών
Ο δήμαρχος κ. Γιώργος Μαρινάκης, παίρνοντας το λόγο, ευχαρίστησε τον κ. Αετουδάκη για την πρωτοβουλία του αυτή και εξέφρασε τη μεγάλη του ικανοποίηση, για τη σύμπτωση, να είναι ο χώρος πλάι σε ένα έργο πνοής, που εξελίσσεται στην περιοχή και αφορά ένα πρότυπο εκπαιδευτήριο, ικανό να καλύψει τις ανάγκες ενός προαστίου, που αναπτύσσεται με γεωμετρική πρόοδο. Ήταν κι αυτό, όπως είπε, μέσα στις προτεραιότητες της δημοτικής αρχής όσο κι αν οι συγκυρίες είναι απαγορευτικές για τις δράσεις αυτές.
Εξήρε επίσης την δωρεά αυτή του κ. Αετουδάκη, που αποτελεί έκφραση ανιδιοτελούς εθελοντικής προσφοράς και ευχήθηκε να υπάρξουν και άλλες πρωτοβουλίες στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, για να δίνουν όραμα και προοπτική στις καλύτερες μέρες που θα έρθουν.
Η αντιπεριφερεάρχης κ. Μαρία Λιονή αναφέρθηκε με συγκίνηση στους ιδιαίτερους δεσμούς, που έχει με την περιοχή από τον πεθερό της, που υπήρξε μια μεγάλη μορφή και την ικανοποίησή της, γιατί συνεχίζονται οι δεσμοί φιλίας με τους κατοίκους μέσα από κοινές δράσεις. Η ανάγκη για περικοπές μπορεί, είπε, να ανακόπτει μια αναπτυξιακή πορεία, αλλά όσο υπάρχει ιδιωτική πρωτοβουλία, αγάπη για τον τόπο και θέληση για αγώνα, όσο οι δυνάμεις ενώνονται για ένα καλύτερο μέλλον, τίποτα δεν χάνεται και μπορούμε να κρατήσουμε ζωντανή την ελπίδα. Όσο για το ενδιαφέρον της Περιφέρειας δεν χρειάζεται να αναφερθεί με λόγια όταν μιλούν απτά παραδείγματα, για την ειλικρίνειά του και την αδιάπτωτη εκδήλωσή του σε κάθε περίπτωση στο μέτρο, βέβαια, των δυνατοτήτων που υπάρχουν.
Συνέχεια στο έργο Βογιατζάκη
Τέλος ο Σεβασμιόματος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιος, αφού ευχαρίστησε για τη δωρεά αυτή που γίνεται στην Εκκλησία, όπως διευκρίνισε και όχι στο πρόσωπό του, με την ευκαιρία της παρουσίας στο χώρο της κυρίας Φαλής Βογιατζάκη, αναφέρθηκε στον αείμνηστο πατέρα της. Θύμισε τις γενναιόδωρες πράξεις του στον τόπο και ιδιαίτερα το κτίριο στον Τίμιο Σταυρό. Κι, όπως είπε, εύχεται τώρα, με τη δωρεά Τσικόγια, να ολοκληρώσει το σκοπό της αρχικής δωρεάς με τη δημιουργία ενός πρότυπου συγκροτήματος, που θα καλύπτει τις αναρίθμητες ανάγκες του τόπου, στον τομέα της πρόνοιας. Αυτό που θα ήθελε και η ψυχή του Γιώργη Βογιατζάκη, αυτού που έβαλε την αρχή για τη στήριξη και την προστασία της σπουδάζουσας νεότητας και όχι μόνο. Για τους Κουρήτες είπε ότι εδώ και μερικούς μήνες έχει αρχίσει με αυτούς, μια θεάρεστη συνεργασία, για να δοθεί σε περισσότερα σημεία της Ελλάδας η ευλογία των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων. Αναφέρθηκε στις εξαιρετικές εντυπώσεις που έχει μέχρι τώρα από τα Μετέωρα και τη Νότια Πελοπόννησο και ευχήθηκε να υπάρξει συνέχεια.
Πανταχού παρόντες οι Κουρήτες
Αμέσως μετά, ο κ. Αετουδάκης αναφέρθηκε στους Κουρήτες και στο ακούραστο ενδιαφέρον τους για τον τόπο και τον πολιτισμό του, για την εξαιρετική και πάντα αφιλοκερδή συμμετοχή του συγκροτήματος σε εκδηλώσεις εντός και εκτός Ελλάδος προάγοντας τις παραδόσεις της Κρήτης και δεν παρέλειψε να αναφέρει και την ενεργό συμμετοχή του Μανόλη Παττακού σε κάθε κίνηση για την στήριξη της Κρητικής Εστίας ενισχύοντας, σε καθημερινή σχεδόν βάση για τη σίτιση των σπουδαστών. Κάτι που παραμένει στη σκιά της δημοσιότητας, επειδή ο λαμπρός αυτός Ρεθεμνιώτης δεν επιδιώκει τιμές και αξιώματα για τη δράση του αυτή.
Ο κ. Μανόλης Παττακός, απάντησε συγκινημένος και ανέφερε την ευτυχή συγκυρία, να δημιουργείται τώρα και στην Κρήτη παράρτημα του συγκροτήματος, 28 ακριβώς χρόνια μετά την ίδρυση του πρώτου, με την επωνυμία ΜΙΝΩΙΤΕΣ, για μια πιο ενεργό συμμετοχή στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου.
Ακολούθησε προσφορά δώρων από πλευράς του στον κ. Αετουδάκη και φυσικά το συγκρότημα έδωσε στη συνέχεια τον καλύτερο εαυτό του στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα που ακολούθησε.
Είδαμε χορούς ξεχασμένους, απολαύσαμε αυθεντικό κρητικό χορό, χορευτές που θύμιζαν μύστες της παράδοσης στην έξοχη εκτέλεση του προγράμματος που παρουσίασαν.
Και μόνο το γεγονός ότι οι καλεσμένοι άρχισαν να αποχωρούν αργά το απόγευμα, δείχνει πόσο δύσκολο ήταν να απομακρυνθείς από το δροσόλουστο αυτό χώρο, που ένιωθες έντονα τον παλμό του Ρεθύμνου, έτσι όπως ήταν παλιά. Τότε που έδινε ανάσα μεγαλείου στον πολιτισμό μας με αφοσίωση και ανιδιοτέλεια, χωρίς προσδοκίες χρηματοδοτήσεων, χωρίς περίεργες συναλλαγές.
Σ’ εκείνο τον μαγευτικό χώρο νιώσαμε και πάλι την ελπίδα για το πολιτιστικό μέλλον του Ρεθύμνου να μας γνέφει παρήγορα. Και οφείλουμε θερμές ευχαριστίες στον κ. Δημήτρη Αετουδάκη, για την πρωτοβουλία του αυτή, που ήταν τελικά και χωρίς καμιά αμφισβήτηση, ένα σοβαρό πολιτιστικό γεγονός που θα συζητείται για καιρό ακόμα.
