Η μνήμη του Γιώργη Γεωρβασάκη τιμήθηκε όπως του άξιζε με την βιβλιοπαρουσίαση της συλλογής ποιημάτων του ΜΙΑ ΖΩΗ που έγινε στο Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου το βράδυ της Κυριακής.
Οι αντίξοες καιρικές συνθήκες και οι παράλληλες εκδηλώσεις δεν επηρέασαν τη διάθεση της τοπικής κοινωνίας να παραστεί, ιδιαίτερα των εκπροσώπων της πνευματικής ζωής του τόπου. Ισχυρό κίνητρο η παρουσία της κ. Ζαχαρένιας Σημαντηράκη κορυφαίας του πολιτισμού στο νησί μας.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την θερμή προσλαλιά της προέδρου του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνου κ. Φερενίκης Βαλαρή, η οποία εξέφρασε τη χαρά της για την ποιητική βραδιά που θα ξυπνούσε νοσταλγικές μνήμες φέροντας στην επικαιρότητα ένα τόσο αισθαντικό ποιητή όπως ο Γιώργης Γεωρβασάκης.
Την κεντρική ομιλήτρια παρουσίασε η κ. Μαριέτα Εκκεκάκη που διαχειρίστηκε με μεγάλη άνεση το πλούσιο βιογραφικό της κας Ζαχαρένιας Σημαντηράκη κάνοντας μια ιδανική παρουσίαση.
Στη συνέχεια η κ. Σημαντηράκη μίλησε για τον ποιητή με το γνωστό της γλαφυρό τρόπο αρχίζοντας από το βιογραφικό του. Μας θύμισε λοιπόν ότι ο Γεωρβασάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ρέθυμνο από πατέρα Σφακιανό από τους Κομητάδες και μητέρα Μανιάτισσα με κρητική καταγωγή. Παντρεύτηκε τη Σοφία Γιουλούντα και απέκτησε δυο γιους, τον Βαγγέλη και τον Μιχάλη.
Το πηγαίο ποιητικό του ταλέντο εκδηλώθηκε σε νεαρότατη ηλικία κι έτσι άρχισε να γράφει ποιήματα από μαθητής Γυμνασίου. Θα μπορούσε να είχε κάνει ζηλευτές σπουδές, αλλά δεν το επέτρεψαν οι σκληρές συνθήκες της εποχής. Γι’ αυτό και διάλεξε μια επαγγελματική κατεύθυνση πιο κοντά στα πνευματικά του ενδιαφέροντα.
Το 1923 άνοιξε στο Ρέθυμνο, στην οδό Αρκαδίου, δικό του Τυπογραφείο και Βιβλιοπωλείο, όπου πολλοί Ρεθεμνιώτες το είχαν σαν φιλολογικό στέκι.
Παράλληλα με το επάγγελμά του ασχολήθηκε και με τη δημοσιογραφία και την ποίηση και εξέδιδε τις εφημερίδες «Έρευνα» και «Νέα Κρήτη», όπου ήταν διευθυντής και ιδιοκτήτης.
Μια γερή «αρματωσιά»
Αναφερόμενη στην ποιητική συλλογή είπε μεταξύ άλλων:
Η έκδοση ενός βιβλίου ποίησης νομίζω ότι πάντοτε είναι ένα πολυσήμαντο γεγονός. Αφενός γιατί η τέχνη της ποίησης προϋποθέτει γερή «αρματωσά» και από τον ποιητή αλλά και από τον αναγνώστη και αφετέρου γιατί η ποίηση ο πρώτος τρόπος έντεχνης γλωσσικής έκφρασης αποτελεί ένα ανθρώπινο πηγαίο και αυθεντικό δημιούργημα που στοχεύει τόσο στη συναισθηματική και αισθητική επιρροή, όσο και στη στοχαστική και διεισδυτική προσέγγιση της ζωής και του «σύμπαντος» στο οποίο γεννιέται, αναπτύσσεται, ωριμάζει και πεθαίνει ο άνθρωπος. Η ποίηση είναι ένας αρχανθρωπικός αλλά ταυτόχρονα και μοντέρνος τρόπος γλωσσικής, πνευματικής αισθητικής και συναισθηματικής έκφρασης.
Όμως πριν αρχίσω την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «Μια ζωή» οφείλω να σημειώσω τη συγκίνησή μου, τόσο γιατί βρίσκομαι στο αγαπημένο για πολλούς λόγους Ρέθυμνο, τόπο καταγωγής του πατέρα μου, που κι εκείνος συνέχισε τη ζωή του στα Χανιά, όσο και γιατί πρόκειται να μιλήσω για τον πνευματικό μου πατέρα το Γεώργιο Γεωρβασάκη, τον νονό μου, που ως μικρό παιδί θυμάμαι κι εντυπωσιάζομαι από το αρχοντικό του παράστημα και τη ματιά του τη στοχαστική.
«Δίνει χαρμόσυνο μήνυμα»
Αναφερόμενη στην ποιητική συλλογή η κα Σημαντηράκη είπε:
Με μια ματιά αυθεντική κι αθώα αλλά ταυτόχρονα πολυκεντρική και διηθητική με λόγο στέρεο και λυρικό και με ιδιαίτερη γλωσσοπλαστική ικανότητα μέσα σε μια κοινωνία ανταγωνιστική και τυποποιημένη, δίνει το χαρμόσυνο μήνυμα πως η ζωή είναι ωραία με όλες τις δυσκολίες της. Ταυτόχρονα η καθημερινότητα, η φιλοσοφία για τις μικρές καθημερινές πράξεις αλλά και ο σκληρός αγώνας της επιβίωσης τον καθοδηγούν να βλέπει την ομορφιά, να στοχάζεται τα προβλήματα, να φιλοσοφεί για την αξία της ζωής, και να προσπαθεί να ισορροπήσει σ’ αυτό τον κόσμο της αμφιβολίας και της αγωνίας, της χαράς και της αισιοδοξίας, αλλά και της απελπισίας και του θανάτου.
Η επιλογή της ομοιοκαταληξίας και του μέτρου, ως εργαλεία της ποιητικής τέχνης αντί να φαντάζουν παράκαιρα στην εποχή μας, μεταμορφώνονται σε μηχανές ποιητικής δύναμης. Αυτή η ποιητική μαγεία συμπληρώνεται και επεκτείνεται από τη γοητευτική γλωσσοπλαστική δύναμη του Γιώργη Γεωρβασάκη και την επιδέξια πλαστική και συμβολική χρήση των λέξεων. Κυρίως η δημιουργία σύνθετων λέξεων επεκτείνει και διευρύνει το νόημά τους με πρωτόγνωρες ακουστικές και νοηματικές εικόνες. Η λιτότητα και η καθαρότητα της έκφρασης και της σκέψης, η εμπειρική φιλοσοφική ενατένιση της ζωής και της κοινωνίας, η αγάπη για τους ανθρώπους, τον τόπο, τη φύση, και τη ζωή, η απλότητα της προσέγγισης των θεμάτων μαζί με τη θαυμάσια εικονοπλασία αποτελούν τους ιδεολογικούς και λογοτεχνικούς άξονες της ποιητικής προσφοράς του Γιώργου Γεωρβασάκη. Ο διαβατάρης-αναγνώστης αποζημιώνεται και χαροποιείται στο πέρασμα από τα μονοπάτια αυτής της αξιόλογης και στοχαστικής ποιητικής συλλογής.
Μια πυκνογραφημένη ποίηση
Στα δυο μεγάλα κεφάλαια της συλλογής, το Ρέθυμνο και τα Χανιά, καταχωρούνται αντίστοιχα 88 και 81 ποιήματα που αναφέρονται σε πεδία όπως η πατρίδα και οι ηρωισμοί, η οικογένεια, η καθημερινότητα, ερωτικά, κοινωνικά κ.ά.
Πρόκειται για πυκνογραφημένη ποίηση, καθαρμένη από το ρηχό λυρισμό, την πεζολογία, τον βερμπαλισμό. Κι οι στίχοι δουλεμένοι, συντεταγμένοι στην υψηλή λειτουργία που τους έχει τάξει ο ποιητής. Η ποίηση είναι η απόσταξη της ζωής. Κι είναι πράγματι η ποίησή του τα αιθέρια έλαια από την απόσταξη ρόσων. Μένει στην ευαισθησία του αναγνώστη να νιώσει το άρωμα, να πιάσει το σφυγμό των στίχων. Κι αν κατορθώσει την ευτυχισμένη στιγμή της ώσμωσης με την ποιητική λειτουργία θα ακούσει τον ποιητή, καθώς θα του μιλά, ανεβάζοντας τον στη μεταρσίωση της έκστασης.
Η εσωτερικότητα στην ποίηση του Γεωρβασάκη που τη νοιώθεις σαν ξύσεις τη φλούδα των στίχων, διατρέχει ολόκληρη τη συλλογή και δένει όλα τα επιμέρους στοιχεία της, σε μια αδιαίρετη ποιητική δημιουργία που λέει λίγα και αφήνει να φανούν, κάτω από τη φλούδα, πολλά περισσότερα. Που μιλά σιγανά, που στήνεις το αυτί σου να την ακούσεις, μέσα από σιωπηλά τοπία. Το υποκειμενικό στοιχείο με την ευαισθησία και το ευγενικό πάθος, πλάθει κι εκφράζει εικόνες και συναισθηματικές καταστάσεις του αντικειμενικού κόσμου. Αυτά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ταλέντου του. Πολλά ποιήματά του αναβρύζουν μια δραματική συγκίνηση ατομικής και κοινωνικής αλήθειας. Οι εικόνες του ποικίλες, γαλαρές, πολλές αστράφτουν σαν να θέλουν να πλάσουν ή να φωτίσουν έναν καινούργιο κόσμο ιδανικό χαριτωμένο. Κι άλλες υποβάλουν σα μια τραγική έκθεση ανθρώπινου πόνου …Παλεύει με την εικόνα, τα γεγονότα και το συναίσθημα.
Μια θέση στο πάνθεον των Κρητών λογίων
Και η κ. Σημαντηράκη κατέληξε:
Όπως γράφει και το εισαγωγικό του σημείωμα ο γιος του Βαγγέλης έχοντας πάντα νωπή τη μνήμη του και ακέραια την αγάπη στην καρδιά μας και την ευγνωμοσύνη μας σ’ αυτόν παρουσιάζουμε το βιβλίο του με υπέρμετρη συναισθηματική φόρτιση. Συμμετέχω από την πλευρά μου στα συναισθήματα αυτά μα και γιατί άσχετα αν υπήρξε ο πνευματικός μου πατέρας θεωρώ ότι, ένας ποιητής τέτοιου βεληνεκούς και άρτιας ποιητικής τέχνης, δεν μπορεί να μένει στη λήθη ή στη μνήμη μόνο όσων τον γνώρισαν. Πρέπει να λάβει τη θέση που του αξίζει, στο πάνθεον των Κρητών λογίων, ώστε να γίνει και στην εποχή μας ευρύτερα γνωστή η εξαίσια γραφή του και να αποτελέσει παράδειγμα για τους σύγχρονους λογοτέχνες.
Στην οικογένεια Γεωρβασάκη πολλά συγχαρητήρια για την προσεγμένη και με τόσο σεβασμό έκδοση αντάξια του εξαιρετικού ποιητή γεννήτορά τους.
Μουσικός επίλογος
Την ομιλία της κας Σημαντηράκη που καθήλωσε το ακροατήριο συμπλήρωνε η ιδιαίτερα αισθαντική απαγγελία της κας Φερενίκης Βαλαρή που αναδείκνυε με το χάρισμά της αυτό την ποίηση του Γεωργίου Γεωρβασάκη. Το ίδιο άξια κάθε επαίνου και η απαγγελία της ομιλήτριας που ενίσχυε και η συναισθηματική της φόρτιση, αφού αναφερόταν στον πνευματικό της πατέρα.
Αμέσως μετά ο νέος αλλά τόσο ταλαντούχος καλλιτέχνης Αριστείδης Μιχελουδάκης ερμήνευσε ένα από τα ποιήματα του Γιώργου Γεωρβασάκη που μελοποίησε ο Μπάμπης Πραματευτάκης. Ήταν ένα θεσπέσιο άκουσμα τραγουδιού σε λαϊκές φόρμες που όλοι ευχήθηκαν, να το έχουν σύντομα σε ένα από τα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας, για να το απολαμβάνουν περισσότερο.
Ιδιαίτερα συγκινητικός ήταν ο επίλογος από το γιο του τιμωμένου κ. Βαγγέλη Γεωρβασάκη που ξεκίνησε με ένα υπέροχο ποίημα που έγραψε για τον πατέρα του με τίτλο «Παράπονο» και κατέληξε με ευχαριστίες για τους συντελεστές της υπέροχης βραδιάς.
Μια βραδιά στην οποία έδωσε το στίγμα του και ο Κωστής Καλλέργης με το δικό του έμμετρο λόγο που αποτύπωνε τα συναισθήματά του για την πνευματική αυτή πανδαισία:
Στον ποιητή ήλθα κι εγώ με ανοικτό δισάκι!
να πάρω γνώσης δύναμη απ’ τον Γεωρβασάκη!
Με πέννα ολοπόρφυρη
που δεν υπήρχε άλλη!
Έγραφε με τους στίχους του
σε Ποίηση μεγάλη!!
Και ο Καλομενόπουλος
που ήτανε μεγάλος!!
Σαν ποιητή διέκρινε
πώς δεν υπήρξε άλλος
πηγαίος και αυθεντικός
με πλήθος αισθημάτων
στοχαστικός δημιουργός
των γλυκολαλημάτων!
Σαν πίνακας ζωγραφικής
το κάθε ποίημά του
Δύσκολα άλλος ποιητής
Θε να σταθεί σιμά του!!
Πήραμε απόψε νάματα
της όμορφης γραφής του.
που ήταν σκιαγράφημα
και της σεμνής μορφής του.
Πραγματικά εξαίσια!
ποιητική βραδιά!
με τους δυο γιους του Ποιητή,
με την ματιά να λάμπει!
και με την επιμέλεια της Εύας της Λαδιά!!
Σαν μελωδία Θεϊκή κι η μουσική του Μπάμπη
των Ρεθυμνίων μελωδός!
Ακούραστος! Εκεί…
Τους στίχους μελοποίησε
και του Γεωρβασάκη
Κι η πανδαισία έγινε,
Ουράνια Μουσική !!
Με την εξαίσια φωνή και του Μιχελουδάκη.
Ακολούθησε πλούσιο μπουφέ για τους καλεσμένους αλλά το σημαντικότερο δώρημα, από τους τόσο γενναιόδωρους οργανωτές της βραδιάς τους γιους του ποιητή Βαγγέλη και Μιχάλη Γεωρβασάκη, ήταν η ποιητική συλλογή του πατέρα τους που έδωσαν σε όλους να κοσμεί τη βιβλιοθήκη τους.
