Του ΜΗΝΑ Ι. ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗ
Με αφορμή την εκδήλωση με θέμα «Μια χαρισματική προσωπικότητα του Αμαρίου: Γεώργιος Ανδρεδάκης. Ο Αλτρουιστής Γιατρός, ο Ιδεαλιστής Πολιτικός, ο Φλογερός Επαναστάτης» που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 12 Αυγούστου 2018 στον Φουρφουρά, στην αίθουσα που στεγάζεται το Πολιτιστικό – Κοινωνικό Κέντρο Αμαρίου «Ο Άγιος Νεκτάριος» δημοσιεύω την παρακάτω επιστολή δημοσίευση επιστολή του ιατρού και πολιτικού Γεωργίου Εμ. Ανδρεδάκη, προς τους κατοίκους του Φουρφουρά, τον Νοέμβριο του 1930, που αφορά οδηγίες για την πρόληψη της φυματίωσης.
Ευχαριστώ τον επί πολλά χρόνια Γραμματέα της Κοινότητας Φουρφουρά κ. Ιωάννη Ν. Αντωνάκη που μου έδωσε την επιστολή αυτή.
Η επιστολή
Πρός τούς κατοίκους τοῦ χωρίου Φουρφουρᾶ
Κύριοι,
Πρό 40 καί πλέον ἐτῶν ὑπηρετῶ, ὑμᾶς ὡς Ἰατρός. Διά τήν θυσίαν δέ ταύτην τοῦ βίου μου καί μετά τοιαῦτα δυστυχήματά μου οὐδόλως μεταμέλομαι, καθόσον ὁ σκοπός μου τόσον ὁ γενικός τῆς Πατρίδος, ὅσον καί ὁ ἰδιαίτερος μου ὁ ἐπαρχιακός, σύν θεῷ ἐξεπληρώθη, ἐνεκατεστάθησαν δέ πολλοί τῶν νέων ἐπιστημόνων Ἰατρῶν μεταξύ τοῦ ταλαιπώρου λαοῦ τῆς Ἐπαρχίας Ἀμαρίου. Ἐκπληρῶν ἤδη ἱερόν καθῆκον Σᾶς συνιστῶ τά ἑπόμενα ὡς πρός τήν ὑγείαν τῶν παιδιῶν Σας ἀποτελοῦντα τήν βάσιν τῆς ἀρξαμένης ἐν τῇ Ἐλευθέρα Δημοκρατία προόδου Σας.
Γνωρίζετε βεβαίως ὅτι ἡ συχνή ἐπικοινωνία ἀλλαχόθεν κατά τούς τελευταίους χρόνους ἐπηρέασεν ἐπί τε τῶν ἐθίμων καί τῆς ὑγιεινῆς καταστάσεως τοῦ τόπου.
Ἀσφαλῶς ἐκ Φουρφουρᾶ ἐλονοσία δέν ὑπάρχει. Ἄν δέ παρετηρήθη τοιοῦτος ἀσθενής εἶναι ἐξηκριβωμένον ὅτι μετέφερε τήν ἐλονοσίαν ἄλλοθεν. Τό χωρίον Σας εὑρίσκεται ἐπί ὑψηλοῦ βράχου (500 μ.) ἀποσπασθέντος ἐκ τοῦ Ψηλορείτου ὡς μᾶς βεβαιοῦσιν ἐπιστήμονες γεωλόγοι. Εἶναι δέ ξηρόν ἐστερημένον ὑδάτων. Μόνο εἰς θέσιν Λειβάδα ὑπάρχουσιν κατά φθινόπωρον στάσιμα ὕδατα. Ἀλλά καίτοι διημερεύουσιν και διανυκτερεύουσιν ἐκεῖσε πολλοί, ὅμως δέν ὑπάρχει παράδειγμα οὐδενός ἀπολύτως νοσήσαντος ἐκεῖθεν ἐξ ἐλονοσίας.
Τό κλῖμα τοῦ Φουρφουρᾶ εἶναι ὑγιεινότατον. Ὡς δέ πλεῖστοι εἶναι ὀρεσίβιοι καί διάγουσιν ἐν ὑπαίθρῳ ἐργαζόμενοι θά ἦσαν ρωμαλεώτεροι, ὡς οἱ φημιζόμενοι πρόγονοι, ἄν ἔδιδον περισσοτέραν προσοχήν εἰς τήν δίαιταν καί τάς κατοικίας των τινές τοὐλάχιστον κατεσκεύαζον ὑγιεινοτέρας.
Ἐν τούτοις παρουσιάσθησαν ἐσχάτως θύματα δυστυχῶς τῆς ἐπαράτου νόσου τῆς φυματιώσεως εἰς οἰκογενείας. Εἰς μίαν δέ μόνον οἰκογένειαν εἴχομεν πέντε θανάτους τοῦ Διδασκάλου δυστυχῶς, δύο συζύγων καί τριῶν τέκνων ἐκ τῆς φυματιώσεως. Μαθηταί δέ τοῦ Σχολείου ἀπέθανον ἐκ ταύτης δύο τοῦ Ν. Μ. ασφαλῶς καί τοῦ Μ. Τ. μετά τινων ἀμφιβολιῶν, ἐνῷ ὅλα τά λοιπά μέλη τῆς οἰκογενείας δέν εἶναι ὑγιᾶ. Ἀντιλαμβάνεσθε βεβαίως ότι δέν μᾶς εἶναι ευπρόσιτα τά μέσα τά ὁποῖα ἡ ἐν τῇ σημερινῇ προόδῳ της ἐπιστήμη παρέχει διά τε τήν προφύλαξιν καί τήν θεραπείαν τῆς φυματιώδους μολύνσεως. Διά τοῦτο ὀφείλει ἕκαστος νά προφυλάσσεται κατά τό δυνατόν μόνος του. Βεβαίως κάθε χωριανός θλίβεται διά τά συμβάντα φρικτά ταῦτα δυστυχήματα, ὁμως οὐδέν προφυλακτικόν μέσον ἐφρόντισε κανείς νά λάβῃ. Ἡ τοιαύτη ὃμως ἀδιαφορία ἀποτελεῖ έγκλημα κατά τῆς ὑγείας Σας. Τί κάμνουν ἄλλοι δέν ἐξετάζομεν. Πρέπει νά περιμένετε νά πάθουν καί ἄλλοι ἤ νά πάθητε οἱ ἴδιοι διά νά προφυλαχθῆτε; Πάντες πρόκριτοι καί μή καί Διδάσκαλοι ὀφείλετε νά λάβητε πᾶσαν δυνατήν σωτήριον φροντίδα καί νά μή περιμένετε ἀπό κανέναν ἄλλον νά Σᾶς προφυλάξῃ ἀλλά μόνοι Σας. Οἱ Διδάσκαλοι ἰδίᾳ πρώτιστον ἔχουν καθῆκον νά φροντίζουν δραστηρίως. Ἤ μήπως εἰνε οἱ ἴδιοι φορεῖς τῆς τοιαύτης ἀσθενείας χωρίς νά τό γνωρίζουν;
Διά τήν ἀπολύμασιν νά μή νομίζῃ κανείς ὅτι μέ τό νά ἀσβεστώσῃ τούς τοίχους καί νά ραντίζῃ δι΄ἀντισηπτικῶν τινῶν φαρμάκων ἐξετέλεσε τό καθῆκον του. Διά νά γίνῃ ἀπολύμανσις ἀπαιτεῖται: Πρῶτον ὅλα τά δωμάτια τοῦ ἀσθενοῦς νά ἀπολυμαίνωνται διά φαρμάκου παγκοίνως γνωστοῦ σήμερον ὡς ἡ φορμόλη καί δι΄ἐργαλείου εἰδικοῦ, τό ὁποῖον νά προμηθευθῇ ἡ Κοινότης διά νά γίνεται χρῆσις αὐτοῦ ὅταν ὑπάρχει ἀνάγκη. Δεύτερον. Τά ἐν τῇ οἰκίᾳ μεταχειρισθέντα ἔπιπλα, ροῦχα, οἱαδήποτε κ.τ.λ. μόνον εἰς κατάλληλον κλίβανον δυνατόν ν΄ἀπολυμαίνωνται ἤ δ΄ἄλλως νά καίωνται.
Δέν δύναμαι ὃμως νά παραδεχθῷ ὅτι Διδάσκαλος ἐκτελεῖ τό καθῆκον του ὅταν ἐπιτρέπῃ εἰς τούς μαθητάς νά πίνωσι νερόν ἐκ τοῦ αὐτοῦ κυπέλου, ὅταν τοῦ ἑνός πονῇ ὁ λαιμός, τοῦ ἄλλου τό στόμα καί τοῦ ἄλλου οἱ ὁδόντες κ.τ.τ. Ὡς ἐπίσης ὅταν ἐπιτρέπει εἰς τούς μικρούς νά κυλίωνται εἰς τά ἐκτός τοῦ σχολείου ἀκάθαρτα ὕδατα, Τότε ἤ ἀγνοεῖ τά στοιχεῖα ὑγιεινῆς ἤ στερεῖται τοῦ ἀπαιτουμένου ἱεροῦ φίλτρου διά τήν ὑγείαν τῶν μαθητῶν.
Ἀλλ’ εἰς τήν σύγχρονον ἐποχήν, καθ’ ἥν μέγας καταβάλλεται ἀγών κατά τῆς ἐπαράτου νόσου πανταχόθεν καί παρά τῆς Κυβερνήσεως ἐπιτρέπεται τόση ἀδιαφορία, ὥστε νά ἀφήνεται ἡ ὕπουλος ἀλλά φοβερά αὐτή νόσος νά προξενῇ θύματα εἰς Φουρφουρᾶν;
Εἰς Φουρφουρᾶν δέν ἔπρεπε νά ὑπάρχῃ οὐδέν κροῦσμα φθίσεως. Μέχρις ὅτου δέ οἱ ἀρμόδιοι Ἐπιθεωρηταί ἤ μή δυνηθῶσι νά τό ἀντιληφθῶσι καί λάβωσι τά προσήκοντα μέτρα ὀφείλετε μόνοι Σας νά φροντίσητε μέ κάθε προσπάθειαν νά ἀπαλλαγῇ τό χωρίον ἐκ τοῦ ἐπικειμένου ὀλέθρου. Ὁ ἐκ τῆς φυματιώδους μολύνσεως προσβληθείς καί ἄν δέν ἀποθάνῃ γίνεται καχεκτικός, ἄχρηστος.
Μετά σέν μάκαρ ὑγεία τέθασι πάντα
καί λάμπες χαρίτων ἔαρ
Σέθεν δέ χωρίς οὔτις εὐδαίμων.
Αὐτά ἔχετε ὑπ΄ὄψει σας καί νά ἐνθυμεῖσθε καί μένα μιά μέρα.
Φουρφουρᾶ 1 Νοεμβρίου 1930
Ὁ χωριανός Σας
Γεώργ. Ε. Ἀνδρεδάκης