Στο αφιέρωμά μας για την συμμετοχή του Ρεθύμνου στον πόλεμο Κορέας, είχαμε τη μεγάλη τύχη να ανταποκριθούν έγκριτοι λόγιοι του τόπου μας και να προσθέσουν στοιχεία.
Ένας εξ αυτών ο Αντιστράτηγος ε.α κ. Νίκος Σαμψών μας γνώρισε ένα βετεράνο συγχωριανό του, τον Γεώργιο Ιωάννου Λιανδρή από το Ατσιπόπουλο. Αυτός υπηρέτησε ως εθελοντής Σμηνίτης με την ειδικότητα του Μηχανικού Αεροσκαφών Τζετ. Με την ιδιότητα αυτή έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις της Ν. Κορέας από 12 Οκτωβρίου 1951 μέχρι 8 Αυγούστου 1952.
Ο Γεώργιος Λιανδρής υπηρέτησε στο προωθημένο αεροδρόμιο Κίμπο της Νοτίου Κορέας και έλαβε μέρος ως ιπτάμενος μηχανικός σε αερομεταφορές πολεμικών υλικών στα πρόσω και αεροδιακομιδές τραυματιών στα Νοσοκομεία μετόπισθεν.
Οι αποστολές αυτές ήταν εξαιρετικά επικίνδυνες, αφού γινόταν μέσα στην εμπόλεμη ζώνη και τα αεροσκάφη συχνά αντιμετώπιζαν την αεροπορία και τα αντιαεροπορικά πυρά των Βορειοκορεατών.
Τους κινδύνους αυτούς, προσθέτει στην αφήγησή του ο κ. Σαμψών, γνώριζε πολύ καλά η μητέρα του Γεωργίου Λιανδρή, Ευαγγελία, που με δάκρυα στα μάτια και πόνο ψυχής παρακαλούσε καθημερινά τον Άγιο Ελευθέριο του Ατσιποπούλου να βοηθήσει να επιστρέψει σώος ο μοναχογιός της από το μέτωπο.
Οι προσευχές της μάνας εισακούστηκαν και ο Γιώργος επέστρεψε θριαμβευτής τον Αύγουστο του 1952 έχοντας επιτελέσει το χρέος του στο ακέραιο και τιμώντας τα διακριτικά του και τη χώρα του.
Στις αρχές του 1953 απολύθηκε από την Πολεμική Αεροπορία και αργότερα ανακατατάχθηκε με τον βαθμό του Σμηνία και υπηρέτησε μέχρι τον Ιανουάριο του 1955, οπότε και απολύθηκε οριστικά.
Ο Λιαντρογιώργης ή «Κορεάτης» όπως έχει επικρατήσει να τον αποκαλούν οι Ατσιπουλιανοί, έχει τιμηθεί με μετάλλιο Ηνωμένων Εθνών, Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων του ΓΕΑ, Μετάλλιο του ΓΕΑ για την υπηρεσία του στην Κορέα, Εύφημο μνεία του Προέδρου της Δημοκρατίας Νοτίου Κορέας.
Μια ακόμα διάκριση έλαβε τον Οκτώβρη του 2006, σε ειδική τελετή που έγινε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων παρουσία της ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την απονομή αναμνηστικών μεταλλίων της Εκστρατείας της Κορέας σε βετεράνους Στρατιωτικούς που έλαβαν μέρος στο Εκστρατευτικό Σώμα κατά τα έτη 1950-1958.
Ο Γεώργιος Λιανδρής αποφεύγει πάντα να μιλά για τη δράση του αυτή. Θεωρεί ότι έκανε απλά το καθήκον του και αποδεικνύει ακόμα μια φορά με τη στάση του αυτή, το ήθος που χαρακτήριζε τους στρατιωτικούς της γενιάς του.
Ο συγγραφέας των γεγονότων
Για τον Παντελή Σαββάκη έχουμε κάνει αρκετά αφιερώματα με τις αφορμές που μας δίνει η πολυτάραχη ζωή του. Από ένα ημερολόγιό του όμως που είχε την καλοσύνη να μας παραχωρήσει η οικογένειά του ανακαλύπτουμε και μια ακόμα ιδιότητά του εντελώς άγνωστη που έχει όμως άμεση σχέση με το αφιέρωμά μας αυτό.
Ήταν πλέον ταγματάρχης, όταν ένα πρωινό τον κάλεσε επειγόντως ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
Ο γενναίος αξιωματικός που είχε τόσες φορές ξεγελάσει το θάνατο, δεν ήξερε που να αποδώσει το κάλεσμα αυτό.
Έσπευσε όμως να ανταποκριθεί άμεσα. Ένας αρχηγός ΓΕΣ δεν έπρεπε να περιμένει.
Δεν πρόλαβε να χαιρετίσει κατά το τυπικό όταν παρουσιάστηκε μπροστά στον ανώτερό του και τον άκουσε να του λέει χωρίς περιστροφές:
«Έδωσα εντολή στο αρμόδιο επιτελικό γραφείο να μου βρουν τον πλέον ικανό, τώρα που έγινε ανακωχή στην Κορέα να πάει εκεί για να γράψει την Ιστορία του Εκστρατευτικού Σώματος της Ελλάδος. Μου πρότειναν προς τιμήν σου εσένα ταγματάρχη Σαββάκη. Τους ρώτησα τι προσόντα διαθέτεις και μου είπαν:
- Ξέρει την Αγγλική γλώσσα. Την έμαθε μαζί με τα Ιταλικά κι έτσι κατόρθωσε να δραπετεύσει από τους Γερμανούς.
- Έχει τη μεγαλύτερη πολεμική δράση στον Ελληνικό Στρατό. Δηλαδή ξέρει τον πόλεμο στην πράξη όσο κανένας άλλος.
- Επροτάθη ως καθηγητής στη Σχολή Πεζικού Χαλκίδος επομένως ξέρει τον πόλεμο του Λόχου και του Τάγματος και θεωρητικά.
- Όλες οι προαγωγές του είναι «κατ’ εκλογήν».
- Σε όλες τις μάχες ήταν νικητής.
- Έχει τραυματιστεί με πέντε τραύματα.
- Έχει τα περισσότερα παράσημα.
Καλύτερος για να γράψει την Ιστορία του Εκ.Σ Ε δεν υπάρχει με τη σειρά μου κι εγώ προτού σου δώσω τη διαταγή έχω να σου δώσω τα θερμότατά μου συγχαρητήρια για όλα τα παραπάνω επιτεύγματά σου.
Ο Σαββάκης τον άκουγε έκπληκτος Βέβαια για μια ακόμα φορά ευχαρίστησε μέσα του το Θεό που είχε μάθει τις ξένες γλώσσες. Εκείνη την εποχή που κανένας αξιωματικός δεν ήξερε ξένες γλώσσες, εκείνος είχε πάντα προτεραιότητα σε σημαντικές αποστολές. Αλλά για τα άλλα που ανέφερε ο Αρχηγός, εκείνος μόνο ήξερε πως τα είχε καταφέρει να σωθεί από του χάρου τα δόντια.
Είχε όμως καθήκον και απέναντι στον αξιωματικό του ελληνικού στρατού πατέρα του να διακρίνεται και να τιμά το όνομα και τη γενιά του.
Ενώ ο Αρχηγός του έσφιγγε το χέρι συγχαίροντάς τον, εξέφραζε παράλληλα το θαυμασμό του για τα επιτεύγματα που είχε ακούσει, ανδραγαθήματα που του φαινόταν απίστευτα.
– Μα είναι αλήθεια όλα αυτά; Ρώτησε στο τέλος Μήπως έκαναν λάθος οι επιτελείς σου;
– Είναι αλήθεια κ. Αρχηγέ αποκρίθηκε σεμνά ο Σαββάκης.
– Ευκαιρία τότε να γίνεις και ιστορικός του είπε ο Αρχηγός χαμογελώντας.
Λοιπόν, κατέληξε, θα πας με το Ελληνικό Τάγμα που φεύγει εντός του μηνός, στην Κορέα, θα μείνεις εκεί ένα χρόνο και θα γράψεις την Ιστορία του Εκστρατευτικού Σώματος της Ελλάδος στην Κορέα. Θα την υποβάλεις στη Διεύθυνση Ιστορίας του ΓΕΣ και βάσει αυτής τους διέταξα ότι θα γράψουν την ίδια ιστορία αλλά επίσημα ως Ιστορία γραμμένη από το Γ.Ε.Σ.
– Μα κ. Αρχηγέ, τόλμησε ο Σαββάκης, αισθάνομαι ένα τεράστιο βάρος εις τους ώμους μου, γιατί δεν έχω ασχοληθεί ποτέ με τη συγγραφή Ιστορίας. Δεν ξέρω αν θα ανταποκριθώ στις προσδοκίες σας. Γι’ αυτό ίσως ήταν καλύτερος ένας όχι πολεμιστής αλλά ένας αξιωματικός συγγραφέας.
Ο Αρχηγός στα λόγια αυτά χαμογέλασε πιο πλατειά.
– Αυτό που μου αναφέρεις, του είπε, με πείθει ότι είσαι ο καταλληλότερος γιατί έχεις σε μεγάλο βαθμό το αίσθημα της ευθύνης για το τόσο μεγάλο έργο που σου αναθέτω να κάμνεις. Ακόμα να πας στη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού να τους πεις ότι διέταξα να σε κατατοπίσουν πλήρως για το πώς θα γράψεις την Ιστορία.
Πάει λοιπόν ο Σαββάκης στη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού αλλά με απορία ακούει το Διευθυντή που μόλις είχε αναλάβει καθήκοντα να ομολογεί την πλήρη άγνοιά του.
- Ό,τι ξέρεις εσύ ξέρω κι εγώ του είπε με ειλικρίνεια.
Ο Σαββάκης βρέθηκε προ διλήμματος. Αν ανέφερε στον Αρχηγό την απάντηση του Διευθυντή Ιστορίας Στρατού τον έδινε στεγνά. Δεν θα γλίτωνε την τιμωρία.
Κι αυτό δεν τον ήθελε για κανένα λόγο.
«Θα πάω στην Κορέα είπε στον εαυτό του και θα γράψω την Ιστορία. Και ο Θεός βοηθός!».
Το ταξίδι στην Κορέα
Μια ολιγοήμερη άδεια που του δόθηκε να έρθει στο Ρέθυμνο και να αποχαιρετήσει τους δικούς του αναπτέρωσε το ηθικό του. Μα πιο πολύ τον γέμισε θετική ενέργεια η γνωριμία με μια θελκτικότατη νέα την Ελένη Χριστοφοράκη την οποία και μετά την επιστροφή του από την Κορέα την παντρεύτηκε.
Οι μέρες της αδείας του κύλησαν σαν νερό. Μόλις τέλειωσε το διάλειμμα αυτό επέστρεψε στο Χαϊδάρι που ήταν το Τάγμα που θα πήγαινε στην Κορέα.
Εκεί έμαθε από το διοικητή του Αντισυνταγματάρχη Παναγιωτάκο Γρηγόριο ότι θα ήταν ο Υποδιοικητής του Τάγματος. Έκανε και μια ενδιαφέρουσα γνωριμία. Ήταν ένας αξιωματικός με βαθμό υπολοχαγού που έγραφε σε στρατιωτικά περιοδικά.
Ο Σαββάκης του πρότεινε να αγοράσει βιβλία, περιοδικά και χάρτες με χρήσιμες πληροφορίες για τα μέρη που θα περνούσαν μέχρι να φθάσουν στον προορισμό τους. Με τα στοιχεία αυτά θα έβγαζαν ένα έντυπο, σαν εφημερίδα που θα βοηθούσε αξιωματικούς και οπλίτες του Τάγματος να γνωρίζουν που βρίσκονται στη διάρκεια του ταξιδιού τους. Έτσι θα ένοιωθαν λιγότερο χαμένοι στο άγνωστο. Γιατί εκείνη την εποχή οι άνθρωποι δεν είχαν την ευχέρεια που έχουμε σήμερα να γνωρίζουμε από το διαδίκτυο χώρες μακρινές και άγνωστες. Με την ενημέρωση αυτή όμως θα έσπαζαν και τη μονοτονία του ταξιδιού που θα κρατούσε ένα μήνα.
Κι η μεγάλη μέρα έφθασε. Εκπρόσωποι των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών μαζί με μεγάλο πλήθος συγγενών των οπλιτών είχαν συγκεντρωθεί να τους αποχαιρετήσουν.
Το καράβι ήταν ένα τεράστιο. Αμερικανικό οπλιταγωγό. Οι Αμερικανοί έκαναν το παν να δείξουν καλό πρόσωπο στους Έλληνες συναδέλφους τους. Το δρομολόγιο ήταν Πειραιάς- Σουέζ-Τσιμπουτί-Άντεν, Αραβική Θάλασσα-Κευλάνη-Σινική Θάλασσα-Κίτρινη θάλασσα- Κορέα.
Στη διάρκεια του ταξιδιού δεν έλειψαν και τα απρόοπτα άλλα για γέλια και άλλα για κλάματα.
Μια μέρα για παράδειγμα οι άνδρες του Σώματος της Αιθιοπίας, έπαθαν τροφική δηλητηρίαση με όλα τα επακόλουθα. Και η κατάσταση γινόταν όλο και πιο τραγική όσο δεν μπορούσαν οι καημένοι οι στρατιώτες να βρουν τουαλέτα ελεύθερη όταν την είχαν απόλυτη ανάγκη.
Ένας από αυτούς δεν άντεξε και αποφάσισε να ρισκάρει χρησιμοποιώντας για την ανακούφισή του μια νάιλον σακούλα, την οποία αμέσως μετά πέταξε στη θάλασσα. Κάποιος δικός μας στρατιώτης είχε την ατυχή ιδέα χάριν αστειότητας να τον φωτογραφήσει. Όταν το νέο κυκλοφόρησε ο Σαββάκης δέχτηκε την παράκληση του επικεφαλής αξιωματικού των Αιθιόπων να του δοθεί η φωτογραφία για να την καταστρέψει. Η ιδέα και μόνο ότι η κυκλοφορία της θα έδινε αφορμή για κακόβουλα σχόλια και θα έπληττε το γόητρο του πολιτιστικού επιπέδου της χώρας του τον τρέλαινε.
Αμέσως ο Σαββάκης επιλήφθηκε του θέματος αλλά κανένας φαντάρος δεν αναλάμβανε την ευθύνη. Ο Αιθίοπας τότε επανήλθε πιο αυστηρός και ούτε λίγο ούτε πολύ απειλούσε με σύρραξη αν δεν έληγε το θέμα όπως είχε ζητήσει.
Ο καημένος ο Σαββάκης που σημειωτέον λάτρευε τους άνδρες του δεν ήξερε πώς να διαχειριστεί το θέμα. Και τότε ένας από τους φαντάρους που θαύμαζε ιδιαίτερα τον υποδιοικητή του παρουσιάστηκε και του ζήτησε να του επιτρέψει να αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη προκειμένου να σωθεί το γόητρο του τάγματος.
– Κύριε Ταγματάρχα, του είπε, αναλαμβάνω να δηλώσω ότι εγώ φωτογράφησα τον Αιθίοπα. Εσείς μπορείτε να δείξετε και θυμό και να με τιμωρήσετε ακόμα. Όλα θα τα δεχθώ προκειμένου να λήξει το επεισόδιο αυτό.
Ο Σαββάκης που δεν είχε κι άλλη λύση δέχτηκε κι έτσι απετράπη το χειρότερο μεταξύ των στρατιωτών στη διάρκεια του ταξιδιού.
Εκεί όμως που όλοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση ήταν φθάνοντας στην Κορέα και αντιμετωπίζοντας μύριους κινδύνους.
Μια μέρα ένας στρατιώτης αρρώστησε και μέχρι να τον μεταφέρουν στο νοσοκομείο ξεψύχησε.
Όταν ο Σαββάκης έμαθε την αιτία θανάτου ένοιωσε να πέφτει ο ουρανός στο κεφάλι του.Αρουραίος ήταν ο δράστης και συγκεκριμένα ένα άκαρι που έφερε στο τρίχωμά του. Αυτό ερχόμενο σε επαφή με ανθρώπινο δέρμα προκαλούσε μόλυνση με μοιραίο αποτέλεσμα.
Ο Σαββάκης με το πρακτικό νου που διέθετε άρχισε να αναζητά λύσεις. Και δεν άργησε να αναλάβει δράση γιατί η κάλυψη κάθε σημείου του σώματος μέχρι και του προσώπου για την αποφυγή μόλυνσης δεν θα μπορούσε να διαρκέσει για πολύ. Ζήτησε μια μπουλντόζα και διέταξε τους στρατιώτες να ακολουθούν με φτυάρια στα χέρια.
Το έδαφος του Στρατοπέδου και όσοι αρουραίοι ήσαν εντός του εδάφους έβγαιναν έξω και έτρεχαν. Ξοπίσω οι στρατιώτες τους αφάνιζαν. Έτσι σε λίγο στο στρατόπεδο του τάγματος μου δεν υπήρχε ούτε ένας αρουραίος. Και το σπουδαιότερο ότι δεν χάθηκε τόσο άδοξα άλλος στρατιώτης.
Αναφέρει σχετικά με άλλες παρόμοιες δυσκολίες στο ημερολόγιό του ο σπουδαίος αυτός στρατιωτικός.
«Μια άλλη θανατηφόρος ασθένεια ήταν ο λεγόμενος αιμορραγικός πυρετός. Αυτή είχε τα ίδια συμπτώματα με το απλό κρυολόγημα. Αν όμως είχες τα συμπτώματα του κρυολογήματος και δεν πας αμέσως στο Νοσοκομείο πεθαίνεις! Πεθαίνεις σε τρεις ημέρες. Γι αυτό ένα Νοσοκομείο Αμερικάνικο που ήταν λίγο κοντά μας, μας είχαν πει, ότι μόλις ένας στρατιώτης έχει συμπτώματα κρυολογήματος να ειδοποιήσει το νοσοκομείο να στέλνει ελικόπτερο να παίρνει τον ασθενή στρατιώτη και αν έχει κρυολόγημα θα το δίδει τα απαραίτητα φάρμακα και τον στρατιώτη θα τον επιστρέφει στη Μονάδα. Αν έχει αιμορραγικό πυρετό θα τον κρατάνε μέχρι να τον κάνουν καλά. Ο αιμορραγικός πυρετός μετά την Τρίτη ημέρα ουρεί αίμα μέχρι που δεν έχει πλέον αίμα και πεθαίνει. Μετά την Τρίτη ημέρα ούτε οι γιατροί δεν μπορούν να κάνουν τίποτα.
Ευτυχώς στο δεύτερο τάγμα που ήμουν Υποδιοικητής και μετά όταν αρρώστησε ο Διοικητής της Αντ/ρχης Παναγιωτάκης Γρηγόριος και είχε επαναπατριστεί, ανέλαβα την διοίκηση του συντάγματος, δεν είχα κανένα πεθαμένο Στρατιώτη, Υπαξιωματικό ή Αξιωματικό.
Όπως είναι περίοδος των βροχών και του κρύου έτσι είναι και η περίοδος της ζέστης. Όταν λέμε ζέστη εννοούμε αφόρητη ζέστη! Μια μέρα λοιπόν ένας στρατιώτης για να δροσιστεί λίγο πήγε και κολύμπησε σε μια λακκούβα που είχε το ποτάμι που περνούσε δίπλα απ’ όλες τις Μονάδες του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος. Στη λακκούβα αυτή πνίγηκε! Ήταν στρατιώτης του επιτελείου του Συντάγματος ΕΚ.ΣΕ.
Όταν το έμαθα πήγα στο ποτάμι που πέρναγε δίπλα από το τάγμα μου και πήραμε ένα σωλήνα νερό και τροφοδοτούσα καμιά δεκαριά ποτιστήρια και όταν οι στρατιώτες πήγαιναν και έκαναν το λουτρό τους κάτω από το νερό που έβρεχε από κάθε ποτιστήρι δεν είχαν πια ανάγκη να μπουν στο ποτάμι και να κινδυνεύσουν.
Έτσι και δρόσιζαν το κορμί τους από την αφόρητη ζέστη και δεν υπήρχε ο κίνδυνος να πνιγούν.
Μια χαρά πολύ ωραία εποχή είναι η εποχή της Ανοίξεως.
Ευτυχώς και υπήρχε αυτή η εποχή για να θυμόμαστε τα ωραία της Κορέας.
Μέχρι τώρα έγραψα τα άσχημα της Κορέας.
Έχω όμως και τα πάρα πολύ ωραία της».
Γι’ αυτά όμως που αναφέρει ο Παντελής Σαββάκης θα συνεχίσουμε αύριο.
