Μια άλλη μορφή κοινωνικής κρίσης που μπροστά της η παρούσα ωχριά μπορούν να περιγράψουν μόνο όσοι έζησαν την κατοχική και τη μετακατοχική περίοδο. Στo διάστημα αυτό η στέρηση είχε την πραγματική της μορφή μόνο που οι άνθρωποι ήξεραν όχι απλά να τη διαχειριστούν με αξιοπρέπεια, αλλά να επιβάλουν και ηθικές αξίες που δεν μπόρεσαν να ανθίσουν σε καμιά περίοδο ευημερίας.
Με ιδιαίτερα χαρισματικό τρόπο παρουσιάζει την περίοδο αυτή ο κ. Γιάννης Τσακπίνης στο βιβλίο του «Βιώματα της Κατοχής. Οδοιπορικό βιωμάτων ενός ηλικιωμένου 80 ετών».
Ο Γιάννης Τσακπίνης, απόστρατος αξιωματικός, χρόνια τώρα δημοσιεύει στον τοπικό Τύπο τις αναμνήσεις των παιδικών του χρόνων από τα πέτρινα χρόνια της γερμανικής Κατοχής όπως ο ίδιος τα βίωσε στο χωριό του Καπεδιανά Ρεθύμνου.
Κι ευτυχώς αποφάσισε τις μνήμες αυτές να τις προσφέρει κυρίως στους νέους που έχουν σε πολλά να ωφεληθούν. Το σύνολο των αναμνήσεών του, 32 συνολικά αυτοτελή κείμενα, εκδόθηκαν πρόσφατα σε ένα καλαίσθητο τόμο 200 σελίδων.
Ο συγγραφέας μιλάει για τη δύσκολη αγροτική και ποιμενική ζωή της δεκαετίας του 1940, για τις παραδόσεις και τα πανηγύρια με αφορμή τις θρησκευτικές γιορτές, για την άρρηκτη σχέση των ανθρώπων της εποχής με τη φύση, περιστατικά της καθημερινότητας που τον στιγμάτισαν, καθώς και για τα δύσκολα μαθητικά χρόνια που έζησε.
Ο Γιάννης Τσακπίνης, με την ευαισθησία που τον διακατέχει δεν αρκείται στην περιγραφή και την καταγραφή, αλλά μέσα από τα κείμενά του εκφράζει την αγωνία του για τις νέες γενιές και την Ελλάδα του σήμερα νουθετώντας τους Νεοέλληνες, ώστε να μην ξαναζήσουμε εποχές όπως αυτή της γερμανοκατοχής.
Η βιβλιοπαρουσίαση έγινε το βράδυ της Τετάρτης στη φιλόξενη αίθουσα των Αγίων 4ων Μαρτύρων με τον άξιο κάθε επαίνου συντονισμό του κ. Νίκου Φωτάκη, διευθυντή του 5ου Δημοτικού Σχολείου που μας έδειξε ακόμα μια πτυχή της πολυτάλαντης φύσης του.
Την εκδήλωση ευλόγησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας κ.κ. Ευγένιος και μετά ο εκλεκτός δάσκαλος και συγγραφέας κ. Νίκος Δερεδάκης, παρουσιάζοντας με υποδειγματικό τρόπο το βιβλίο του κ. Τσακπίνη είπε μεταξύ άλλων: «Με πολλή χαρά, αλλά και τεράστια αίσθηση ευθύνης, δέχτηκα να αναλάβω την επιμέλεια έκδοσης του παρόντος βιβλίου. Γνώριζα εκ των προτέρων ότι δεν ήταν ένα ακόμα βιβλίο, αλλά μια πραγματική κατάθεση ψυχής, ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, από έναν άνθρωπο, που δεν είναι ούτε λογοτέχνης, ούτε ποιητής, ούτε λαογράφος».
Κι όμως, ο κ. Γιάννης διαθέτει έναν μοναδικό τρόπο, ένα μοναδικό ύφος να προσεγγίζει το παρελθόν, να βουτά μέσα σε αυτό και να το παρουσιάζει στις πραγματικές του διαστάσεις αλλά με μεγάλη αξιοπρέπεια για τους ανθρώπους και τον τόπο.
Ο συγγραφέας είναι μια έντονα θρησκευόμενη προσωπικότητα. Είναι λογικό λοιπόν στο βιβλίο η θρησκευτική ζωή να κατέχει περίοπτη θέση. Σε τέσσερα διηγήματα ο Γιάννης Τσακπίνης παρουσιάζει τα προσωπικά του βιώματα από τις πανηγυρικές λειτουργίες αλλά και τα γλέντια που ακολουθούν αυτές, στις εκκλησίες του χωριού του Καπεδιανά αλλά και των γύρω ναών. Με νοσταλγία περιγράφει τις συντροφιές των συγχωριανών που μαζεύονταν για να παρακολουθήσουν τη θεία λειτουργία αλλά και να διασκεδάσουν μετά έξω από το ναό. Με αφορμή πρόσφατες πανηγύρεις, βουτά στο παρελθόν και ανακαλεί μνήμες των παιδικών αλλά και νεανικών του χρόνων, τότε που όλο το χωριό, σαν μια παρέα, ξεχνούσε τα μεγάλα προβλήματα της καθημερινότητας και διασκέδαζε μέχρι πρωίας με αφορμή τη γιορτή του τοπικού Αγίου.
Οικογένεια Μικρασιατών, που η μοίρα τους έριξε στο χωριό Καπεδιανά μετά τον ξεριζωμό του ’22, πάλεψαν με όλες τους τις δυνάμεις για να επιβιώσουν και να δημιουργήσουν ένα καλύτερο αύριο. Τα οικόσιτα ζώα ήταν η περιουσία τους, που σε αυτά είχαν εναποθέσει ένα μεγάλο κομμάτι της επιβίωσής τους. Στο κεφάλαιο βουκολική ζωή, ο συγγραφέας ανασύρει από τη μνήμη του ιστορίες με βοσκούς, θυμάται το υπομονετικό και άοκνο τετράποδο που εκτελούσε όλες τις μεταφορές τους, την κλώσσα με τα κλωσσόπουλα, αλλά και αστείες ιστορίες του παρελθόντος που καταδεικνύουν την πονηριά αλλά και την ευρηματικότατα του Έλληνα στην προσπάθειά του να επιβιώσει.
Η ασφεντυλιά, η ελιά, η φλασκιά, ο ηλιάνθος, ο κισσός, το αμπέλι, φυτά της χλωρίδας της Κρήτης, ήταν η καθημερινή παρέα και ενασχόληση των ανθρώπων της υπαίθρου τη δεκαετία του ’40 και του ’50. Κάθε οικογένεια έπρεπε να έχει αυτάρκεια σε λάδι, σιτάρι και κρασί. Με αυτά τα προϊόντα επιβίωνε, με αυτά συναλλασσόταν. Αλλά από τη φύση έπαιρνε και έφτιαχνε και τα καθημερινά σκεύη και εργαλεία. Από τη φλασκιά έφτιαχνε τις κανάτες και τα ποτήρια. Με κομμένο φλασκί μετάγγιζε το λάδι, το κρασί, το στάρι. Από την ασφεντυλιά τα παιδιά έφτιαχναν τα πρώτα τους παιχνίδια για να παίξουν και να ξεχαστούν. Από ένα γερό και ίσιο κλαδί έφτιαχνε ο βοσκός και ο γεωργός της κατσούνα του που τον συντρόφευε, τον βοηθούσε αλλά και τον προστάτευε στη δύσκολη καθημερινότητά του. Αυτά περιγράφει ο Γιάννης Τσακπίνης στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου του με θέμα τη φύση.
Στο μεγαλύτερο κεφάλαιο του βιβλίου, μέσα από 16 κείμενα, ο συγγραφέας περιγράφει τη ζωή του χθες. Καταγράφει τον ξεριζωμό της οικογένειάς του από τις αλησμόνητες πατρίδες και τον αγώνα που έκαναν, τον πρώτο ιδίως καιρό, στη νέα τους πατρίδα. Περιγράφει αγροτικές εργασίες όπως το ελαιομάζωμα και το παραδοσιακό ελαιοτριβείο της περιόδου της Κατοχής, το αλέτρι, τη σπορά και το όργωμα, καθώς και το θέρισμα, το αλώνισμα και το ζύμωμα. Μιλάει για το παραδοσιακό τζάκι, το ασκί που ήταν το καθημερινό μέσο μεταφοράς των υγρών, για τον γαλατά, αλλά και για μια ιδιότυπη, χειροποίητη σαγιονάρα της Κατοχής.
Όλα τα κείμενα του βιβλίου αποτελούν σημαντική συμβολή στην τοπική λαογραφία, μια μοναδική και αυθεντική καταγραφή της αγροτικής κρητικής ζωής των περασμένων δεκαετιών, όπου οι εικόνες και το συναίσθημα κατακλύζουν τις σελίδες του. Αλλά και ως απόστρατος στρατιωτικός ο Γιάννης Τσακπίνης δεν ξεχνά τον ρόλο του ως εκπαιδευτή των νέων ανθρώπων, όχι μόνο στα όπλα αλλά και στη γαλούχηση της ψυχής και του φρονήματος. Έτσι, όλα τα κείμενα καταλήγουν με παραινέσεις και συμβουλές προς τη νέα γενιά, ώστε ως χώρα και ως κοινωνία να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Με τη σειρά του ο κ. Γιώργος Κουριδάκης, αντιστράτηγος ε.α. με εξαιρετική άνεση αφηγητή, αναφέρθηκε σε πολλά σημεία του βιβλίου που θα μπορούσαν να έχουν γραφτεί από τον καθένα όπως είπε που έζησε εκείνα τα χρόνια. Τόνισε την αξία να προβληθεί το βιβλίο και να το γνωρίσουν οι νέοι και ευχήθηκε σύντομα ο κ. Τσακπίνης να μας δώσει και το άλλο του βιβλίο που ήδη ετοιμάζει.
Μικρές αναφορές έκαναν επίσης ο πρώην δήμαρχος κ. Δημήτρης Αρχοντάκης και ο πρόεδρος των απόστρατων αξιωματικών νομού Χανίων κ. Ελευθέριος Κυριακάκης που τίμησε την εκδήλωση.
Συγκινητική ήταν η αναφορά του γιου του συγγραφέα, ιερέα π. Δημητρίου Τσακπίνη και η έμμετρη ευχαριστήρια κατάθεση του τιμωμένου συγγραφέα στο τέλος, που ευχόμαστε πάντα με την ίδια διάθεση να προσθέτει ποιότητα στα τοπικά γράμματα.
