Της ΜΑΡΙΑΣ ΜΑΡΚΑΤΣΕΛΗ
Μόλις κυκλοφόρησε το νέο πολυσέλιδο (674 σελίδες) βιβλίο του φιλολόγου Γιώργου Δ. Φρυγανάκη «Επετειακά και Παράλληλα».
Όπως διευκρινίζει ο συγγραφέας εισαγωγικά, το βιβλίο περιλαμβάνει «Επετειακά» δημοσιεύματά του τις τρεις τελευταίες δεκαετίες με αφορμή Παγκόσμιες ή Ευρωπαϊκές Ημέρες και Εθνικές ή Τοπικές Εορτές.
Τα περισσότερα από αυτά συνοδεύονται με «Παράλληλα» κείμενα, που δημοσιεύτηκαν όχι με επετειακή αφορμή αλλά με βάση την τρέχουσα επικαιρότητα ή πρωτοδημοσιεύονται τώρα και λειτουργούν συμπληρωματικά.
«Επετειακά και παράλληλα» (250 συνολικά κείμενα) ως σημαινόμενα πραγματεύονται μια ευρύτατη ποικιλία θεμάτων ή υποθεμάτων (που υπερβαίνουν τα 180). Αλλά και ως σημαίνοντα αντιπροσωπεύουν μια μεγάλη ποικιλία μορφών λόγου: άρθρα, επιφυλλίδες, δοκίμια, μελετήματα, αφηγήματα, ποιήματα, στιχουργήματα, βιβλιοπαρουσιάσεις ή θεατρικά…
Η επιμέλεια του εξωφύλλου ανήκει στο γνωστό μας εικονογράφο-σκιτσογράφο Παναγιώτη Δ. Γιάκα.
Το βιβλίο ο συγγραφέας το αφιερώνει «Στα παιδιά του και στα παιδιά των παιδιών του, τα δυο φορές παιδιά του».
Περιδιαβάζοντας τα περιεχόμενα του βιβλίου εντόπισα τις βασικές έννοιες στις οποίες αναφέρονται τα «Επετειακά και Παράλληλα» και τις παραθέτω κατά αλφαβητική σειρά:
[Α] Αγάπη, Αγοραστική αποχή, Άθληση, Αιολική Ενέργεια, Αλλεργία, Αλληλεγγύη, Αλκοολισμός, Αναλφαβητισμός, Αντισημιτισμός, Αξιοκρατία, Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμεΑ), Αυτοκτονία, Αποταμίευση, Αυτόχθονες Πληθυσμοί, Αφήγηση.
[Β] Βασανιστήρια, Βιβλίο, Βιοηθική, Βιολογική ποικιλότητα, Βιώσιμη κινητικότητα, Βουνό-βουνολατρία.
[Γ] Γέλιο, Γενετήσια Αγωγή, Γενοκτονίεε, Γλώσσα (Ελληνική/μητρική), Γυναίκα.
[Δ] Δασοπονία, Διαφθορά, Διατροφή, Δικαιοσύνη Κοινωνική, Δικαιοσύνη Διεθνής, Δικαιώματα Ανθρώπινα, Δημοκρατία (Έννοια-Αξία-Κίνδυνοι. Κριτήρια καλού ηγέτη. Συμμετοχή στα κοινά. Αποχή), Δημοκρατικό Σχολείο–Μαθητικές Κοινότητες, Δουλεία-Δουλεμπόριο, Δωρεά Οργάνων.
[Ε] Εθελοντισμός, Eθελοντής Αιμοδότης, Ειρήνη, Εκπαιδευτικοί, Ελευθεροτυπία, Ελιά-Ελαιοκομία, Επετειακοί Εορτασμοί, Έρωτας, Ερυθρός Σταυρός, Ευεργέτες Εθνικοί, Ευρώπη, Ευτυχία, Ευχές.
[Η] Ηλικιωμένοι- [Θ] Θάλασσα, Θόρυβος.
[Ι] Ιδιοκτησία, Ισότητα (Ανισότητες της ισότητας, Ισότητα δύο φύλων).
[Κ] Κάπνισμα, Καρδιά, Καρκίνος, Καταναλωτισμός, Καφές.
[Λ] Λαϊκισμός [Μ] Μέλισσα, Μεσσιανισμός, Μετανάστες, Μετεωρολογία, Μισαλλοδοξία, Μητέρα, Μουσείο, Μουσική, Μπούλινγκ.
[Ν] Ναρκωτικά, Νεολαία, Νερό [Ξ] Ξενοφοβία [Ο] ΟΗΕ, Οικογένεια, Ολοκαύτωμα, Ολυμπισμός (Ολυμπιακοί Αγώνες ,Παραολυμπιακοί Αγώνες).
[Π] Παιδεία, Πατέρας, Παιδί (Δικαιώματα, Σωματική τιμωρία, Παράνομη Παιδική εργασία, Κακοποίηση των Παιδιών), Πείνα, Περιβάλλον, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Πληροφόρηση, Ποίηση, Πόλεμος, Πολιτισμός, Πολιτισμική Ποικιλότητα, Πολιτιστική Κληρονομιά, Προσωπικά Δεδομένα, Πρόσφυγες.
[Ρ] Ρατσισμός, Ρομά [Σ] Σάτιρα, Σκέψη [Τ] Τηλεόραση, Τηλεπικοινωνία, Τιμωρία, Τουρισμός, Τρομοκρατία, Τροχαίων Θύματα (ΒΟΑΚ κλπ),Τυχοθηρία, Τύφλωση.
[Υ] Υγεία (Σωματική-Ψυχική), Υγρότοποι, Ύπνος [Φ] Φάροι, Φασισμός, Φιλελληνισμός, Φιλία, Φιλοσοφία, Φτώχεια, Φυτά, Φωνή.
[Χ] Χαιρετισμός, Χορός, Χρονικογράφοι του Ίντερνετ (Webloggers), Χρόνος [ψ] Ψωμί [Ω] Ωκεανοί.
Τα «Επετειακά και Παράλληλα» αναφέρονται επίσης:
– Σε διάφορες «Πρώτες Ημέρες» (Πρωτοχρονιά, Πρωτομαρτιά, Πρωταπριλιά, Πρωτομαγιά), στους Τρεις Ιεράρχες και στα Ελλην. Γράμματα, στα Χριστούγεννα, στο Πάσχα.
– Στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης, στην Εθνική Παλιγγενεσία (Επανάσταση του ’21), στο Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, στις Γενοκτονίες Αρμενίων-Ποντίων-Μικρασιατικού Ελληνισμού, στην Επανάσταση του Θερίσου, στην Αυτονόμηση της Κρήτης, στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, στη Μάχη της Κρήτης, στο «ΟΧΙ» (28ης Οκτωβρίου 1940), στην Εθνική Αντίσταση-Μάχη στο Γοργοπόταμο, στα Ιουλιανά, στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου, στην Αποκατάσταση της Ελληνικής Δημοκρατίας, στους Πεσόντες της ελληνικής Αεροπορίας Στρατού κ.ά.
– Στα Ολοκαυτώματα Χιροσίμα-Ναγκασάκι, στη Λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στην Πτώση του Τείχους του Βερολίνου, στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων, στην Αλληλεγγύη στον Παλαιστινιακό Λαό ή στο Νέλσον Μαντέλα κ.ά.
Εισαγωγικά ο συγγραφέας συνδέει την αξία του βιβλίου του και με την αξία των επετείων: «Η αφιέρωση μιας ημέρας σε κάποιο θέμα (ιστορικό ή κοινωνικό γεγονός, μια αξία ή την αντιμετώπιση ενός προβλήματος) δίνει τα ερεθίσματα για ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, στοχασμό ή αναστοχασμό, για σκέψεις και δράσεις μιας ποιοτικότερης ζωής (…). Οι επετειακοί εορτασμοί ανανεώνουν και ψυχαγωγούν -με την ευρύτερη έννοια- τον άνθρωπο, εξωραΐζουν το περιβάλλον και ομορφαίνουν τη ζωή. Έτσι, η υποθετική υιοθέτηση της μηδενιστικής αντίληψης για κατάργηση των επετείων θα προσέκρουε αυτόματα πάνω στην πανάρχαια διαπίστωση «Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόχευτος». Μέσα σε μια τέτοια, άλλωστε, μονοδιάστατη θεώρηση του χρόνου, όπως είναι φυσικό, απουσιάζει η προοπτική, το άτομο και η κοινωνία χάνουν το βάθος του παρελθόντος, το πλάτος του παρόντος και τους ορίζοντες του μέλλοντος, «άγονται και φέρονται» στο κενό και ξεπέφτουν σ’ ένα καταστροφικό, αποχαυνωτικό εφησυχασμό».
Στη συνέχεια, αποφεύγοντας να θεωρητικοποιήσει τον ιδανικό τρόπο των επετειακών εορτασμών,. παραθέτει τα βασικά «μέτρα» για την ουσιαστική και αποδοτική λειτουργία όλων των παραμέτρων τους.
Με την ευχή «Να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο», σταματώ εδώ, ανταποκρινόμενη στον προεξαγγελτικό χαρακτηρισμό του δημοσιεύματός μου ως «Βιβλιοπαρουσίασης» (και όχι ως βιβλιοκριτικής).
* Η Μαρία Μαρκατσέλη είναι φιλόλογος
