Του ΜΙΧΑΛΗ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗ
Πρόβλημα υγείας με εμπόδισε, να εκφράσω στην ώρα της τη χαρά μου για την έκδοση σε βιβλίο των «Αντιποιητικών» του συνάδελφου και φίλου Γιώργου Φρυγανάκη και να τη χαιρετήσω σαν έκδοση ιδιαίτερης φιλολογικής σημασίας και αξίας. Πρέπει να σημειώσω εκ προοιμίου, ότι τα «Αντιποιητικά» με «κατέκτησαν» από την αρχή της εμφάνισής τους στην πρώτη στήλη της όγδοης σελίδας της τοπικής εβδομαδιαίας εφημερίδας «Ρέθεμνος».
Είχα σπεύσει μάλιστα τότε, να τα χαρακτηρίσω «ποιητικότατα» ίσως από αυθόρμητη αντανακλαστική αντίδραση στον τίτλο «Αντιποιητικά», που και ο ίδιος ο δημιουργός τους στο προλογικό του σημείωμα τον χαρακτηρίζει «αυτοκριτικό ως προς την ποιότητα της ποιητικής του», υποκύπτοντας προφανώς στην έμφυτη μετριοφροσύνη και σεμνότητα που τον διακρίνει. Τα «Αντιποιητικά» του Φρυγανάκη όχι μόνο δεν στερούνται, αλλά ξεχειλίζουν «ποιητικότητα».
Ο τίτλος «Αντιποιητικά» είναι συμβολικά ειρωνικός και φυσικά δε συμβολίζει ειρωνεία του δημιουργού προς τα ποιητικά του δημιουργήματα. Θα ήτο άλλωστε αδιανόητο ο οποιοσδήποτε δημιουργός, να ειρωνεύεται τα δικά του δημιουργήματα. Η ειρωνεία του τίτλου έχει, κατά τη δική μου άποψη, (πιστεύω να μη διαφωνεί ο Φρυγανάκης) μια διαφορετική διάσταση. Αυτήν την προσωπική μου άποψη επιθυμώ, να εκθέσω εδώ, θεωρώ όμως σκόπιμη μια σύντομη παρέκβαση.
Η τέχνη γενικά με όλες τις μορφές της αποτελεί ή επιτελεί κοινωνική λειτουργία. Μεταμορφώνοντας (ειδικότερα οι εικαστικές και η λογοτεχνία) σε καλλιτεχνικά δημιουργήματα ανθρώπινους χαρακτήρες, πράξεις, συμπεριφορές, κοινωνικά φαινόμενα, καταστάσεις κ.λπ. και προβάλλοντάς τα, θετικά ή αρνητικά, επιδιώκει, να συντελέσει (ανάλογα και με την κοσμοθεωρητική – ιδεολογική συγκρότηση του καλλιτέχνη) στην αποδοχή – προώθηση του κοινωνικά επωφελούς και στην απόρριψη – ματαίωση του κοινωνικά επιζήμιου.
Αυτόν τον κοινωνικά ωφελιμιστικό χαρακτήρα της τέχνης τον αρνείται απόλυτα το αντιδραστικό καλλιτεχνικό δόγμα «η τέχνη για την τέχνη», που «δογματίζει», ότι η τέχνη δεν πρέπει με κανένα τρόπο, να ασχολείται με κοινωνικά προβλήματα, με τις αιτίες και τους αίτιους, που τα δημιουργούν, με την αντιμετώπιση και λύση τους. Αλλιώς μεταβάλλεται σε πολιτικολογία. Αυτό φυσικά αφορά και τη λογοτεχνία και την ποίηση ειδικότερα.
Σύμφωνα με αυτή την άποψη η τέχνη δεν πρέπει να καταπιάνεται, με ό,τι ωφελεί ή βλάπτει τον άνθρωπο, αλλιώς γίνεται πολιτικολογία. Και η πολιτικολογία δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνεται τέχνη, ούτε η τέχνη πολιτικολογία.
Αυτό το κήρυγμα αποτελεί κήρυγμα αντικοινωνικό – αντικαλλιτεχνικό κι όταν αναφέρεται στην ποίηση κήρυγμα «Αντιποιητικό».
Σύμφωνα λοιπόν μ’ αυτό το κήρυγμα η ποίηση του Φρυγανάκη είναι «Αντιποιητική», πράγμα που αποτελεί Τίτλο Τιμής και για την ποίηση και για τον ποιητή της.
Η ποίηση του Φρυγανάκη είναι ολοκληρωτικά και με συνέπεια στρατευμένη στον κοινωνικό της ρόλο, στην κοινωνική της αποστολή, πράγμα, που όχι μόνο δε μειώνει, αλλ’ αντίθετα αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της πληθωρικής «ποιητικότητάς» της.
Τοποθετείται όπως σημειώνει ο ίδιος στο προλογικό της έκδοσης σημείωμά του, απέναντι (δηλαδή εχθρικά) σε «πρόσωπα και πράγματα» της «αντιποιητικής» εποχής μας με κριτικό – σατιρικό τρόπο και φυσικά με την απαραίτητη αναγωγή των συγκεκριμένων σε γενικούς «κοινωνικούς τύπους» ή «κοινωνικές καταστάσεις».
Ευχή μου ο ποιητής Φρυγανάκης να ‘ναι καλά και να «ποιήσει» πολλά ακόμη «Αντιποιητικά», που έχουν όχι «κάτι», αλλά πάρα πολλά να πουν στον άνθρωπο του αύριο, ακόμη και του πολύ μακρινού.
