Το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ) συνδιοργανώνει με την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και τον Διεθνή Σύλλογο για τα Μεσογειακά Δάση (AIFM) την 1η κοινή εκπαιδευτική δράση του έργου MEDLENTISK (Erasmus +) για το φυτό Σχίνος (Pistacia lentiscus L.) στη Μεσόγειο, μεταξύ 29 Ιουνίου και 1 Ιουλίου 2021, στο Συνεδριακό Κέντρο MAIX.
Το έργο MEDLENTISK με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus +(ΚΑ2), στοχεύει στο να προωθήσει την ανταλλαγή γνώσεων και καλών πρακτικών από τις διάφορες Μεσογειακές χώρες για τον σχετικά άγνωστο Σχίνο, και ειδικότερα το βρώσιμο λάδι του που παράγεται μετά από σύνθλιψη των καρπών του.
Σκοπός αυτής της πρώτης εκπαιδευτικής δράσης είναι να γίνει μια πρώτη γνωριμία με τον Σχίνο, τα διάφορα μη-ξυλώδη δασικά προϊόντα του (βρώσιμο λάδι, αιθέριο έλαιο, καρπούς, κ.α.) και τις σχετικές ερευνητικές εργασίες. Θα γίνουν παρουσιάσεις για τη γεωγραφική εξάπλωσή του σήμερα αλλά και στο παρελθόν με βάση αρχαιολογικές μελέτες, για τα χαρακτηριστικά και τις διάφορες χρήσεις του. Ιδιαίτερη παρουσίαση θα γίνει και για τα Μαστιχόδεντρα της Χίου.
Όπως σημειώνει το ΜΑΙΧ: Παρόλο που είναι ευρέως εξαπλωμένο είδος σε όλη τη Μεσόγειο, ο Σχίνος είναι σχετικά άγνωστος και αξίζει να μάθουμε περισσότερα γι’αυτόν και για τις διάφορες πρακτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για την απολαβή μη-ξυλωδών δασικών προϊόντων του και να είναι παραγωγικές σε διάφορες περιοχές της Μεσογείου, μεταξύ αυτών και η Κρήτη όπου φύεται το είδος σε μεγάλους πληθυσμούς.
Στην επόμενη εκπαιδευτική δράση που προβλέπεται να οργανωθεί τον Νοέμβριο 2021 στο Κάλιαρι της Ιταλίας, θα δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στο βρώσιμο λάδι του Σχίνου, στις τεχνικές παραλαβής και στην εμπορία του.
Σημειώνεται ότι το ΜΑΙΧ συμμετέχει στο έργο ως εταίρος και συντονιστής είναι ο AIFM (Διεθνής Σύλλογος για τα Μεσογειακά Δάση). Άλλοι εταίροι είναι: από τη Γαλλία ο Σύλλογος της Προβηγκίας για τα Δάση-Μοντέλα (Provence Model Forest Association), από την Ιταλία το Πανεπιστήμιο του Κάλιαρι Σαρδηνίας, από την Τουρκία το Πανεπιστήμιο της Προύσας (Bursa) και από την Τυνησία το Εθνικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Μηχανικής Αγροτικού Περιβάλλοντος, Υδάτων και Δασοκομίας (INRGREF).
Οι ενδιαφερόμενοι από το κοινό θα μπορούν να παρακολουθήσουν την δράση μόνο διαδικτυακά και θα πρέπει να εγγραφούν πρώτα στην εκδήλωση, μέχρι την Πέμπτη 24 Ιουνίου 2021, συμπληρώνοντας την ηλεκτρονική φόρμα: https://forms.gle/mXxF3MHFQD7tLroV8
Κατόπιν, θα λάβουν email επιβεβαίωσης της εγγραφής και αργότερα τον σύνδεσμο (link) με email για να παρακολουθήσουν τις παρουσιάσεις και συζητήσεις που θα λάβουν χώρα από τις 10 π.μ. – 5μ.μ. την Τρίτη 29 Ιουνίου και την Πέμπτη 1 Ιουλίου 2021.
Ο Σχίνος και τα μη-ξυλώδη δασικά προϊόντα
Σχεδόν η μισή επιφάνεια (43%) της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτεται από δάση και δασικές περιοχές. Αυτές οι περιοχές αποτελούν ευαίσθητα οικοσυστήματα που όμως συμβάλουν στον περιορισμό των συνεπειών της θέρμανσης του πλανήτη. Όταν γίνεται ορθή, αειφόρος διαχείριση, αυτές οι περιοχές αποτελούν πηγή πλούτου που παρέχει πολλές υπηρεσίες στον άνθρωπο. Η ξυλεία είναι το πρώτο δασικό προϊόν που μας έρχεται στον νου, αλλά τα δάση παρέχουν και μια ποικιλία από μη-ξυλώδη δασικά προϊόντα (ΜΞΔΠ), όπως για παράδειγμα ρητίνες, φελλό, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά και βρώσιμα προϊόντα όπως καρπούς και άγρια φρούτα, μανιτάρια, τρούφες, για να αναφέρουμε τα πιο γνωστά.
Αυτά τα ΜΞΔΠ παίζουν σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των τοπικών κατοίκων που συνήθως ασχολούνται με τη συλλογή, επεξεργασία και εμπορία αυτών. Μια προστιθέμενη αξία σε αυτά τα προϊόντα δημιουργεί νέες οικονομικές ευκαιρίες μέσα από τους δασικούς πόρους. Συμβάλουν στις τοπικές οικονομίες παρέχοντας πολλά και διάφορα τρόφιμα που μπορεί να είναι σημαντικής αξίας για τους τοπικούς πληθυσμούς, καθώς και πρώτη ύλη για την τοπική βιομηχανία και βιοτεχνία.
Ο Σχίνος (με το επιστημονικό όνομα Pistacia lentiscus L.) είναι ένας κοινός θάμνος στα Μεσογειακά δάση. Παράγει καρπούς, αρχικά κόκκινου χρώματος που μετά γίνονται μαύροι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται παραδοσιακά, κυρίως στη Δυτική Μεσόγειο, για την παραγωγή βρώσιμου λαδιού με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Το είδος αυτό θεωρείται δασικός πόρος. Μπορεί να φτάσει εως και 6 μ ύψος, έχει έντονη διακλάδωση και πολύ δυνατό ρητινώδες, ελαφρώς πιπεράτο, άρωμα. Χρησιμοποιείται για τη ρητίνη του, το αιθέριο έλαιο από την απόσταξη των φύλλων του, το βρώσιμο έλαιο που παράγεται από τη σύνθλιψη των καρπών και κλαδιών του. Σχετικά άγνωστο το λάδι αυτό στη Βόρεια πλευρά της Μεσογείου, συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της φτώχειας στις αγροτικές κοινότητες δασικών περιοχών της νότιας πλευράς της Μεσογείου.
Μια ιδιαίτερη ποικιλία του Σχίνου αποτελούν τα καλλιεργούμενα εδώ και χιλιάδες χρόνια Μαστιχόδεντρα της Χίου (Pistacia lentiscus L. var. chia).