Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΕΜΠΙΛΗ
Σε μια επί πληρωμή μετακίνησή μου, περασμένα μεσάνυχτα, ο οδηγός, όταν τον ρώτησα αν είναι ο ιδιοκτήτης του οχήματος, άρχισε να μου εξηγεί ότι κάνει τρεις δουλειές για να τα βγάλει πέρα, αφού πληρώνει και διατροφή και δεύτερο νοίκι ως πρόσφατα χωρισμένος. Δήλωσε ακόμα ερωτευμένος, αλλά έκανε το «λάθος» «να σηκώσει χέρι πάνω της» και η συζήτηση συνεχίστηκε πάνω στο γεγονός ότι την αγαπάει και δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτή. Η ιστορία είναι αληθινή, όπως και τόσες άλλες που συμβαίνουν καθημερινά και οδηγούν σε βίαιες κακοποιήσεις γυναικών και δυστυχώς σε γυναικοκτονίες. Μάλιστα, μετά από την τελευταία στην Ιεράπετρα, όπου η άτυχη 48 Νεκταρία βρήκε το θάνατο με 16 μαχαιριές από τον 54χρονο σύζυγό της, η Ελλάδα μετράει το 2021 δεκατρείς (13) γυναικοκτονίες. Κι ο αριθμός δεν έχει καμιά σχέση με προλήψεις και δεισιδαιμονίες, αλλά με κοινωνικές αντιλήψεις που εδράζονται σε στερεότυπα και έμφυλες διακρίσεις.
Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία είναι υποτιμημένη και υπονομευμένη ακόμη και στις προηγμένες πολιτισμικά ανθρωπιστικά χώρες. Μπορεί τα πρωτεία να κατέχει η Ασία και η Αφρική στην σεξουαλική και βίαιη κακοποίηση των γυναικών, ωστόσο, το φαινόμενο, ενδημεί κανονικά σε Ευρώπη, Αμερική και Ωκεανία. Σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που είχε δημοσιοποιήσει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) το 2019, για το 2017 και το 2018, κατά μέσο όρο δολοφονούνται 137 γυναίκες καθημερινά από τον σύντροφό τους ή κάποιο συγγενή τους. Και στην έκθεση σημειώνεται ότι περισσότερο από 8 από τα 10 θύματα ανθρωποκτονιών που διαπράχθηκαν από συντρόφους τους ήταν γυναίκες.
Σε επικαιροποιημένη ανάρτηση του ιστότοπου του ΟΗΕ για τις γυναίκες, κάθε μέρα 137 γυναίκες σκοτώνονται από ένα μέλος της οικογένειάς τους και 736 εκατομμύρια γυναίκες έχουν υποστεί κακοποίηση από τον σύντροφό τους, σεξουαλική κακοποίηση από τρίτο πρόσωπο ή και τα δύο, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Και σε αυτές τις περιπτώσεις, η βία και η κακοποίηση προέρχεται από τους νυν ή πρώην συζύγους ή από τον εκάστοτε σύντροφο. Σε παρόμοια έρευνα του BBC μόνο για τον Οκτώβριο του 2018, δολοφονήθηκαν για το φύλο τους 47 γυναίκες σε 21 διαφορετικές χώρες.
Τα παραπάνω στοιχεία είναι απλώς ενδεικτικά της συνολικής αντιμετώπισης των γυναικών από μια παγκόσμια κοινωνία και παρά τις πολιτισμικές ή αναπτυξιακές διαφοροποιήσεις παραμένει πατριαρχική. Προφανώς και δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τη θέση των γυναικών στη Δανία ή τη Σουηδία με το Αφγανιστάν ή τις χώρες στην Αφρική που κάνουν κλειτοριδεκτομή, αλλά και στην Ευρώπη, που βρισκόμαστε στην προτελευταία θέση στις γυναικοκτονίες, το πρόβλημα παραμένει υπαρκτό. Ειδικά στο ζήτημα των σεξουαλικών παρενοχλήσεων η τεχνολογία έχει συμβάλλει στην αύξηση τους, με μια στις 10 γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να είναι θύμα κυβερνο-παρενοχλήσεων, με emails, sms, μέσω social media κοκ. Ο κίνδυνος και η απειλή είναι μάλιστα μεγαλύτερη για τις γυναίκες από 18-29 ετών, ενώ ξεκινάει από την ηλικία των 15 ετών.
Συμπλέξαμε την κακοποίηση με τις γυναικοκτονίες, γιατί όλα από κάπου ξεκινούν, από τις πρώιμες συμπεριφορές και από την ανατροφή των κοριτσιών μας και των αγοριών μας, που κάποτε θα γίνουν γυναίκες και άνδρες, μητέρες και πατέρες. Η έμφυλη βία που αφορά κυρίως σε γυναίκες και συμπολίτες μας ομοφιλόφυλους ή διεμφυλικούς, συνεχίζει να έχει τις ρίζες της σε μια στρεβλή αντίληψη για την παράδοση. Τα «ζιζάνια» δεν είναι οι άνθρωποι που κάνουν τις επιλογές τους, αλλά τα στερεότυπα που αναπαράγουν αντιλήψεις «δικαιώματος» κτήσης πάνω σε άλλους ισότιμους ανθρώπους και που δεν πρέπει μαζί με τις γυναικοκτονίες να μας γίνει συνήθεια…
* Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), «γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία γυναικών από πρόθεση επειδή είναι γυναίκες».
