Η ανατίμηση του ελβετικού νομίσματος κατά 35% τα τελευταία τρία χρόνια, με την ισοτιμία του ευρώ να έχει σταθεροποιηθεί από το φθινόπωρο του 2011 κοντά στα 1,20 φράγκα από τα 1,65 φράγκα που είχε φτάσει το 2007, έχει προκαλέσει μεγάλη επιβάρυνση σε χιλιάδες δανειολήπτες που πήραν στεγαστικό δάνειο στο νόμισμα αυτό. Τα 70.000 νοικοκυριά που υπολογίζεται ότι συνήψαν το δάνειό τους σε ελβετικό νόμισμα βρίσκονται σήμερα εγκλωβισμένα με «φουσκωμένες» έως και 25% μηνιαίες δόσεις για την εξυπηρέτηση του δανείου τους.
Την περίοδο 2008-2010 ήταν η χρυσή εποχή για τα στεγαστικά σε ελβετικό φράγκο. Η ισοτιμία ήταν ευνοϊκή για το ευρώ και τα επιτόκια ιδιαίτερα χαμηλά. Δηλαδή αν ένα στεγαστικό σε ευρώ τιμολογείτο στο 4%, το αντίστοιχο του σε ελβετικό φράγκο είχε επιτόκιο 2%.
Για παράδειγμα ένα δάνειο ύψους 500.000 ελβετικών φράγκων το 2009 με την ισοτιμία ευρώ/ελβετικό στο 1,48 ήταν 338.000 ευρώ. Σήμερα το ίδιο δάνειο αν και πληρώνεται επί πέντε χρόνια είναι 750.000 ελβετικά, διότι στο μεταξύ η ισοτιμία διαμορφώθηκε και κάτω από το 1,15, μπήκε πλαφόν στο 1,20 και «παίζει» αρκετούς μήνες τώρα σε αυτά τα επίπεδα. Με λίγα λόγια, αν υπολογίσουμε και τα χρήματα που έχουν ήδη πληρωθεί το δάνειο σχεδόν τριπλασιάστηκε.
Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει με τον πλέον ανάγλυφο -και τραγικό για όσους έπεσαν στην παγίδα- τρόπο πώς οι απλοί καταναλωτές μπορούν να χάσουν περιουσίες από οικονομικές αποφάσεις που βασίζονται σε σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα αλλά και εξαιτίας άγνοιας ή πλημμελούς ενημέρωσης.
Εν προκειμένω, ένα δάνειο σε ξένο νόμισμα συνδυάζει δύο μεταβλητές: Την ισοτιμία του νομίσματος και το επιτόκιο. Το χαμηλό επιτόκιο ήταν το δέλεαρ αρχικά, αλλά μόλις άρχισε η ανατίμηση του νομίσματος, το κεφάλαιο και το μηνιαίο ποσό έγιναν ακριβότερα.
Οι δανειολήπτες λοιπόν, που έλαβαν ή μετέτρεψαν τα δάνειά τους από ευρώ σε ελβετικό φράγκο, χωρίς να έχουν συνειδητοποιήσει ή ενημερωθεί για τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν, λόγω της διαφοράς στην ισοτιμία, βρίσκονται σήμερα σε αδιέξοδο.
Η ισχυροποίηση του ελβετικού νομίσματος, έχει σαν αποτέλεσμα για τους δανειολήπτες, παρά την καταβολή συνεχών δόσεων προς την τράπεζα να βλέπουν το οφειλόμενο κεφάλαιο να αυξάνεται.
Τι πρέπει να ξέρουν οι ενδιαφερόμενοι
Στις περιπτώσεις στεγαστικού δανείου σε ελβετικό φράγκο και εφόσον η τράπεζα δεν έχει κινηθεί νομικά με εξώδικο ή διαταγή πληρωμής, μπορείτε να κάνετε χρήση του ν. 3869/2010. Δηλαδή να απευθυνθείτε σε δικηγορικό γραφείο προκειμένου να προσφύγετε στο Ειρηνοδικείο καταθέτοντας αίτηση για επαναφορά του δανείου στην αρχική ισοτιμία.
Στις περιπτώσεις τώρα, που ο δανειολήπτης έχει καθυστερήσει την αποπληρωμή των δόσεων και η τράπεζα έχει εκδώσει διαταγή πληρωμής για ληξιπρόθεσμες οφειλές, και η διαταγή αυτή έχει εκδοθεί με την τρέχουσα ισοτιμία, τότε ο δανειολήπτης μπορεί να ασκήσει ανακοπή και να ζητήσει την ακύρωση της διαταγής πληρωμής (σύμφωνα με διάταξη του άρθρου 2 νόμου για «δίκαιη» δίκη – ν. 4055/2012) που παράγει ληστρικούς τόκους).
Σε κάθε περίπτωση ο δανειολήπτης μπορεί να αμφισβητήσει το ύψος της οφειλής του, επικαλούμενος ότι δεν ενημερώθηκε σωστά, στο πλαίσιο της προσυμβατικής ενημέρωσης, που είναι υποχρεωμένη να παράσχει η τράπεζα, πριν από τη σύμβαση του δανείου.
Διότι οι τράπεζες, ενώ εστίαζαν στο δέλεαρ του χαμηλού επιτοκίου για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, δεν έδειχναν την ίδια σπουδή να κατατοπίσουν τον δανειολήπτη για το τι θα συνέβαινε σε περίπτωση αλλαγής της ισοτιμίας, αν δηλαδή «δυνάμωνε» το ελβετικό φράγκο. Ίσως, τα τραπεζικά στελέχη να μην είχαν σταθμίσει σωστά το ρίσκο αυτό. Όμως, η ευθύνη παραμένει στο ακέραιο.
Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι όσοι δανειολήπτες θέλουν να προσφύγουν σήμερα στα Ειρηνοδικεία, και ζητούν το ιστορικό του δανείου τους (σε ελβετικό) από την τράπεζα που το χορήγησε, πέφτουν σε τοίχο.
Και συχνά χρειάζονται εισαγγελική παραγγελία για να πάρουν το ιστορικό του δανείου τους στο χέρι.
Σε τοπικό τώρα επίπεδο εκδόθηκε στις αρχές του Ιούλη μια πολύ σημαντική απόφαση από το Πρωτοδικείο Ρεθύμνου που δικαίωσε Ρεθυμνιώτη επιχειρηματία που είχε πάρει δάνειο σε ελβετικό φράγκο. Σε αυτή την δύσκολη συγκυρία είναι σημαντικός ο ρόλος του Σωματείου Αλληλοβοήθειας Οφειλετών Ρεθύμνου (Σ.Α.Ο.Ρ.) που στηρίζει τους συμπολίτες μας που έχουν πληγεί από τις παράνομες και καταχρηστικές πρακτικές των Τραπεζών. Σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία κανείς συμπολίτης μας δεν πρέπει να είναι μόνος…
* Ο Σταύρος Βουρβαχάκης είναι οικονομολόγος
