Του ΜΑΝΩΛΗ ΚΡΕΒΑΤΣΟΥΛΗ*
Σε δύο περίπου εβδομάδες και συγκεκριμένα στις 12 Φεβρουαρίου, θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Κτηματολογίου, οι δασικοί χάρτες που αφορούν την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου.
Συμμεριζόμενος την αγωνία και την εύλογη ανησυχία των συμπολιτών μου, έκρινα χρήσιμη μια παρέμβαση, ενημερωτικού καταρχάς χαρακτήρα, αφού ως μηχανικός και ως πρόεδρος του Συλλόγου Οικοπεδούχων Εκτός Σχεδίου Πόλης, έχω μια σαφέστερη και ίσως πιο ασφαλή εικόνα, για τις παραμέτρους του θέματος, το οποίο, αναμφίβολα, θα απασχολήσει στο εγγύς μέλλον την κοινωνία μας, με οξύ, σε κάποιες περιπτώσεις, τρόπο.
Τι θα σημάνει λοιπόν για χιλιάδες ιδιοκτησίες, η ανάρτηση των δασικών χαρτών;
Ας ξεκαθαρίσουμε εξαρχής την αναγκαιότητα μιας ψύχραιμης αντιμετώπισης της κάθε περίπτωσης. Τίποτε δεν χάνεται αν δεν επιτρέψουμε εμείς να χαθεί. Η φιλοσοφία των δασικών χαρτών, εδράζεται στην επιτακτική ανάγκη να καθοριστεί με τρόπο νόμιμο και σαφή, επιτέλους και στη χώρα μας, ποια έκτασή της είναι δασική, ποια είναι αγροτική, ποια ανήκει σε ιδιώτες και ποια είναι δημόσια. Αυτή η «εκκαθάριση» θα επιτρέψει, πρωτίστως στον καθένα από μας, να βάλει σε τάξη την ιδιοκτησία του, να έχει διασφαλισμένο το δικαίωμά του να τη διαχειριστεί (αγορά, πώληση, δόμηση κλπ.) και αντιστοίχως, στο Κράτος, να γνωρίζει με ακρίβεια το δημόσιο ή ιδιωτικό χαρακτήρα των εδαφικών του εκτάσεων και βάσει αυτής της γνώσης να χαράζει την πολιτική του για την προστασία, ανάδειξη και χωροθέτηση του φυσικού και αστικού του περιβάλλοντος.
Ας δούμε λοιπόν μαζί μερικά βασικά στοιχεία της επικείμενης ανάρτησης. Ο επισκέπτης της σχετικής ιστοσελίδας θα δει στην οθόνη του Η/Υ την αποτύπωση του συνόλου των αγροκτημάτων που βρίσκονται εκτός Σχεδίου Πόλης και εκτός Οικισμών. Κάθε σχεδιάγραμμα θα συνοδεύεται από τις ενδείξεις ΑΑ, ΔΔ ΔΑ, ΧΔ, ΑΝ, ΠΑ κ.τ.λ. Πρόκειται για αρχικά που αντιστοιχούν σε δάση, χορτολιβαδικές εκτάσεις, γεωργικές εκτάσεις, τελεσίδικες πράξεις αποχαρακτηρισμού κλπ.).
Δεν θα επεκταθώ στην αποκρυπτογράφησή τους, αφού στην πράξη, όλοι οι ενδιαφερόμενοι, θα ενημερωθούν αναλυτικά είτε από τις οδηγίες του ίδιου του συστήματος του Κτηματολογίου, είτε από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή/ και τους Μηχανικούς τους. Διευκρινιστικά μόνον θα αναφέρω ότι οι χάρτες βασίζονται σε αεροφωτογραφίες που λήφθησαν αμέσως μετά τη λήξη του Β Π.Π (το 1945, γι’ αυτό και είναι χαμηλής ευκρίνειας) και σε αντίστοιχες, πιο σύγχρονες που λήφθησαν κατά το χρονικό διάστημα 2007-2015.
Τι κάνουμε λοιπόν μόλις διαπιστώσουμε ότι η μέχρι χθες ιδιοκτησία μας, έχει χαρακτηριστεί ως δασική και άρα περιέρχεται πλέον στο δημόσιο και παύει να μας ανήκει;
Εφόσον ο χαρακτηρισμός δεν μας ικανοποιεί, μπορούμε να υποβάλλουμε τις αντιρρήσεις μας εντός 105 ημερών (εφόσον είμαστε κάτοικοι Ελλάδος) και εντός 125 ημερών (εφόσον είμαστε κάτοικοι εξωτερικού).
Ας μην παραβλέψουμε την ισχυρή πιθανότητα να έχουν γίνει λάθη ή και παραλείψεις στους δασικούς χάρτες, αφού πολλά αγροκτήματα, λόγω της θέσης τους, είναι δύσκολα εντοπίσιμα. Επίσης, δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε εάν διαπιστώσουμε ότι το σπίτι που οικοδομήσαμε προς 25 ετίας, με νόμιμη άδεια, σε έκταση που ενέκρινε και το Δασαρχείο, φαίνεται σήμερα στους δασικούς χάρτες, ως δασική έκταση. Η ασυμφωνία αυτή προκύπτει επειδή το τοπογραφικό διάγραμμα, δεν συντάχθηκε βάσει του εθνικού συστήματος συντεταγμένων άλλα άλλου συστήματος, με αποτέλεσμα, είναι αδύνατη για την Δασική Υπηρεσία και την ιδιωτική εταιρεία στην οποία ανέθεσε τη σύνταξη των δασικών χαρτών, η εξάρτησή της εν λόγω ιδιοκτησίας, στους δασικούς χάρτες.
Είναι βέβαιον ότι θα προκύψει πληθώρα διαφορετικών περιπτώσεων, η καθεμία εκ των οποίων θα χρειαστεί ξεχωριστής μέριμνας και διαχείρισης.
Για να επανέλθουμε στο θέμα των ενστάσεων, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι έχουν κατηγοριοποιηθεί στις εξής δύο περιπτώσεις:
- Η πρώτη αφορά εκτάσεις που έχουν ήδη χαρακτηριστεί στο παρελθόν (π.χ. ως αγροτικές (Α) αλλά στους δασικούς χάρτες αποτυπώνονται με άλλη μορφή (π,χ. ως δασικές). Σε αυτή την περίπτωση, οι ενδιαφερόμενοι προσκομίζουν, με την υποβολή της ένστασης, την προγενέστερη απόφαση του Δασαρχείου μαζί με ένα νέο τοπογραφικό της έκτασης ώστε να γίνει η εξάρτηση της στους δασικούς χάρτες. Πρόκειται για εύκολη διαδικασία που δεν ενέχει ιδιαίτερη ταλαιπωρία, αλλά φυσικά πρέπει να πληρωθούν τα αντίστοιχα παράβολα.
- Η δεύτερη περίπτωση, η πιο περίπλοκη και χρονοβόρα, είναι αυτή που αφορά εκτάσεις που δεν είχαν ποτέ στο παρελθόν χαρακτηριστεί, κι ενώ είναι ιδιόκτητες και αποτυπώνονται ως δασικές ή χορτολιβαδικές οπότε πρέπει να χαρακτηριστούν εξαρχής σήμερα από την αρμόδια Επιτροπή Ελέγχου των ενστάσεων.
Είναι αλήθεια ότι πριν από ένα χρόνο, ο νυν Υπουργός Εργασίας και πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης, είχε πει ότι σύμφωνα με τις μέχρι τότε μετρήσεις το 67% των εκτάσεων του Ρεθύμνου φαίνονται ως δασικές. Γι’ αυτό και είχε εγκρίνει ένα ικανό χρονικό διάστημα εντός του οποίου παρέχονταν η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες που είχαν παλαιότερο αποχαρακτηρισμό της ιδιοκτησίας τους να τους προσκομίσουν ένα σύγχρονο τοπογραφικό διάγραμμα στη Δασική Υπηρεσία, προκειμένου να συμπεριληφθεί στους δασικούς χάρτες.
Ανταποκρίθηκαν αρκετοί και όντως ενημερώθηκαν οι χάρτες με παλιότερους αποχαρακτηρισμοί αλλά πάλι έμεινα πολλές εκκρεμότητες.
Σύντομα θα κληθούμε να κλείσουμε αυτές τις εκκρεμότητες για να μην χάσουμε τα πατρογονικά μας εδάφη.
Το εγχείρημα, για τους θιγόμενους ιδιοκτήτες, είναι επίπονο, δύσκολο κι έχει μεγάλο οικονομικό κόστος. Εκ των πραγμάτων θα πρέπει να συμβουλευτούν κυρίως τοπογράφους μηχανικούς ή και άλλες ειδικότητες μηχανικών προκειμένου να τους καθοδηγήσουν έγκυρα, νόμιμα και με ασφάλεια στη λύση του προβλήματος.
Είναι πραγματικά στενάχωρο, ειδικά την επιβαρυμένη σε όλα τα επίπεδα περίοδο για όλο τον κόσμο, να καλούμαστε να διασώσουμε περιουσία που λάβαμε από τους προγόνους μας. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι θα θιχτούν και θα αδικηθούν περισσότερο συνάνθρωποί μας από ασθενή οικονομικά στρώματα όπως π.χ. οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της ενδοχώρας του Ρεθύμνου. Όπως επίσης και όλοι όσοι έχουν αγροτεμάχια σε περιοχές Εκτός Σχεδίου Πόλης που τα άφησαν ακαλλιέργητα και, λόγω κλιματολογικών συνθηκών ή ευφορίας τους εδάφους, γέμισαν από ενδημικά φυτά, αειθαλή ή και δασικά (όπως οι σχίνοι ή ακανθώδεις θάμνοι όπως οι ασπάλαθοι κλπ.) με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζονται σήμερα ως δασικές εκτάσεις θα χαθούν ευρωπαϊκές ενισχύσεις και πιθανόν θα απαιτηθούν να επιστραφούν πίσω επιδότησεις που είχαν λάβει οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι.
Το παράδοξο είναι ότι ζητούνται τίτλοι ιδιοκτησίας που να προϋπάρχουν του 1915, περιόδου δηλαδή που στο νησί επικρατούσε το καθεστώς της Κρητικής Πολιτείας! Πόσο πιθανό είναι να έχει στην κατοχή του κάποιος ιδιοκτήτης τέτοιο τίτλο από μια περίοδο κατά την οποία το σύνολο σχεδόν των συναλλαγών και των αγοραπωλησιών γίνονταν με το «λόγω τιμής» ή μέσω γονικής δωρεάς;
Το Κράτος λοιπόν και η Επιτροπή ελέγχου των Ενστάσεων θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους την παραδοξότητα, το ανέφικτο και τα εν γένει πάσχοντα σημεία του ισχύοντος κανονισμού αποχαρακτηρισμού δασικών εκτάσεων.
Κι επειδή είναι μια διαδικασία που πρέπει οπωσδήποτε να πραγματωθεί και να ολοκληρωθεί, προς όφελος τόσο των ιδιοκτητών όσο και του ίδιου του Ελληνικού Κράτους, είναι αναγκαίο να διατηρηθεί η ψυχραιμία, να επικρατήσει σύνεση και λογική και κυρίως διάθεση εξυπηρέτησης και υπέρβασης κάθε δυσκολίας με το μικρότερο δυνατό οικονομικό, ψυχικό και κοινωνικό κόστος. Διότι αυτό που σίγουρα δεν χρειάζεται ο τόπος μας και η χώρας μας είναι η κοινωνική αναταραχή, οι συγκρούσεις, οι διενέξεις και τα αδιέξοδα.
Προτείνω λοιπόν στους συμπολίτες μας να διαχειριστούν την επικείμενη αναστάτωση με τα προαναφερόμενα κριτήρια και κυρίως να μην εγκαταλείψουν την προσπάθεια τακτοποίησης της περιουσίας τους, διότι θα υποθηκεύσουν το μέλλον της, αφού θα βρουν μπροστά τους την όποια εκκρεμότητα αφήσουν τόσο στην επέκταση του Σχεδίου Πόλης όσο και στην επιδιωκόμενη επαναοριοθέτηση των Οικισμών οι οποίοι, για τους γνωστούς λόγους (της μη ύπαρξης δημοσιευμένων ΦΕΚ) έχουν σταματήσει να υφίστανται νομικά.
Με αντοχή και υπομονή και σε πλήρη συνεννόηση και συνεργασία με εξειδικευμένους μηχανικούς, θα βρούμε τη λύση και θα βγούμε από τη δίνη των δασικών χαρτών, προετοιμασμένοι για την επόμενη αναπτυξιακή μέρα, αναπόσπαστο μέρος της οποίας οφείλουμε να είμαστε όλοι.
Ως Σύλλογος Οικοπεδούχων εκτός Σχεδίου Πόλης, είμαστε διαθέσιμοι να συνδράμουμε σε αυτή την κατεύθυνση με την παροχή τεχνογνωσίας και συμβουλών, στο μέτρο πάντα του εφικτού, σε όποιον τις χρειάζεται.
* Ο Μανώλης Κρεβατσουλης είναι πολιτικός μηχανικός, πρόεδρος οικοπεδούχων εκτός σχεδίου δόμησης
