Στην Ορθή Πέτρα, που 3.000 χρόνια π.Χ. ήταν η νεκρόπολη της Αρχαίας Ελεύθερνας, ορθώνεται σήμερα περίλαμπρος νεόδμητος ναός πολιτισμού!
Το υπερσύχρονο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας, εμπλουτισμένο με σπάνια ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη και των συνεργατών του!
Στις προθήκες του εκτίθενται ευρήματα που αποκαλύπτουν την πριν από αιώνες άνθιση στη περιοχή ανώτατου επιπέδου πολιτισμού, όταν η Ελεύθερνα αποτελούσε σημαντικό οδικό κόμβο που την ένωνε με την Κνωσό, την Κυδωνία και το Ιερό Όρος Ίδη. Όταν ήταν «η καρδιά της Κρήτης», όπως έχει πει ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης!
Στις 19 του περασμένου Ιούνη έγιναν τα «θυρανοίξια» του Μουσείου από το Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η τελετή είχε πολλούς συμβολισμούς. Κυρίως, είχε έντονο κρητικό, παραδοσιακό χρώμα, που της προσέδωσε η θαυμάσια συναυλία του Βασίλη Σκουλά!
Από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του, το Μουσείο συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του κοινού. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί κοντά στις 20.000 επισκέψεις Ελλήνων και ξένων.
Άνθρωποι, με διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο, από τη μία άκρη του νησιού στην άλλη, την υπόλοιπη Ελλάδα, την Ευρώπη, από μακρινές χώρες, προσέρχονται στο Μουσείο για να λάβουν «φως πολιτισμού, εκ του ανεσπέρου φωτός», που εκπέμπει και πάλι παγκόσμια η Κρήτη!
Είναι αξιοπρόσεχτο ότι τους επισκέπτες του Μουσείου οι κάτοικοι του Πρινέ (Αρχαία Ελεύθερνα), του επίσης παραδοσιακού χωριού Ελεύθερνα, χωριών της ευρύτερης περιοχής τους καλοδέχονται σαν να είναι προσκεκλημένοι στο δικό τους σπίτι!
Την Αρχαία Ελεύθερνα, ξαναζωντάνεψαν το Πανεπιστήμιο Κρήτης, ο Νίκος Σταμπολίδης και οι συνεργάτες του, φοιτητές Πανεπιστημίων της Ελλάδας, της Ευρώπης, της Ασίας της Αμερικής, της Αυστραλίας που μόχθησαν στις ανασκαφές, εργάστηκαν ως ενιαία, απόλυτα πειθαρχημένη, ομάδα, για να ακτινοβολεί σήμερα, στην Ορθή Πέτρα, το διεθνούς φήμης Μουσείο!
Δεύτερη μέρα μετά τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, την Κοίμηση της Παναγίας, ανεβήκαμε από την Καλανταρέ στο γειτονικό χωριό Πρινές του Κάτω Μυλοπόταμου, για να λάβουμε και εμείς το «ανέσπερο φως».
Ήταν μία θαυμάσια αυγουστιάτικη μέρα που μας πρόσφερε ο φίλος της καρδιάς από την Αρχαία Ελεύθερνα Βασίλης Αποστολάκης, υποστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας…
Στα τριάντα χρόνια συστηματικών ανασκαφών του Πανεπιστημίου Κρήτης, που συνεχίζονται με οδηγό τον καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη, ανακαλύπτονται ανεκτίμητης αξίας ευρήματα, που «φωτίζουν», όλο και περισσότερο, άγνωστες πλευρές της ιστορίας μας από το 3.000 π.Χ. μέχρι το 14ο μ.Χ. αιώνα.
Όπως είπε στα εγκαίνια του Μουσείου ο Νίκος Σταμπολίδης, «εκείνο που οι ανασκαφές «φώτισαν» κυρίως είναι ένα μεγάλο κομμάτι των λεγομένων σκοτεινών χρόνων (9ος ως 6ος π.Χ. αιώνας), την αυγή του ελληνικού πολιτισμού, εποχή που διηγείται ο Όμηρος στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια».
Το αρχιτεκτονικά λιτό, λειτουργικό, σύγχρονο, απόλυτα συμβατό με το περιβάλλον κτίριο, αντικριστά στο Ψηλορείτη, σχεδιάστηκε στα πρότυπα των Μουσείων της Ολυμπίας, των Δελφών, της Βεργίνας. Ο καθαρός χώρος καλύπτει 1.800 τ.μ. Η συνολική έκταση του αρχαιολογικού χώρου, στην οποία έχει ενταχθεί το Μουσείο, είναι 13 στρέμματα.
Προβλέπεται, ότι με την ολοκλήρωση βασικών λειτουργιών το Μουσείο θα είναι σε θέση να φιλοξενήσει συνολικά 15.000 ευρήματα, όχι μόνο από τη νεκρόπολη της Αρχαίας Ελεύθερνας αλλά πιθανόν και από άλλους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης, που συνδέονται ιστορικά, πολιτιστικά με τη περιοχή.
Όταν θα είναι επιστημονικά εφικτό, στο Μουσείο θα εκτίθενται νέα ευρήματα, αφού οι ανασκαφές συνεχίζονται, μεγάλο τμήμα του χώρου είναι αδιερεύνητο και καθημερινά ανακαλύπτονται νέοι αρχαιολογικοί θησαυροί. Η συνεχής ανανέωση εκθεμάτων στο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας θα αποτελέσει παγκόσμια πρωτοτυπία!
Εικοσιπέντε χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου, στους πρόποδες του θεϊκού Ψηλορείτη, στην Ορθή Πέτρα της Ελεύθερνας των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων, δάδα πολιτισμού άναψε και ξαναφώτισε τον Κόσμο!
Για πρώτη φορά, σπάνιας ομορφιάς και τέχνης κόσμημα, που βρέθηκε κατά τις ανασκαφές και εκτίθεται στο Μουσείο, απεικονίζει τη μορφή της Μέλισσας ως Θεάς!
Παρουσιάζεται παραστατικά ο βίος και ο πολιτισμός των κατοίκων της Αρχαίας Ελεύθερνας, περίτεχνη ασπίδα Κουρητών και άλλα σπάνια ευρήματα από την ανασκαφή προσδίνουν κύρος στο Μουσείο και το κάνουν να ξεχωρίζει.
Ήταν αναμενόμενο, το πρώτο καιρό, να παρατηρηθούν «αρρυθμίες». Η δημιουργία Μουσείου, η λειτουργία του αποτελούν εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Ιδιαίτερα, όταν η προσπάθεια επιχειρείται σε ξεχαρβαλωμένη οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά χώρα, με «Κυβερνήσεις-ντίλερ», που ξεπουλάνε τα πάντα και δεν ενδιαφέρονται για τίποτα…
Για την ώρα: Εισιτήρια εισόδου στο Μουσείο δεν έχουν τυπωθεί ή εξαντλήθηκαν! Παραμένει αδιευκρίνιστο… Έτσι, τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τον καθημερινό αριθμό επισκεπτών στο Μουσείο προκύπτουν με «μπακαλίστικο τρόπο»! Στην είσοδο, ευγενέστατη υπάλληλος, ρωτάει μόνο για τον αριθμό των εισερχομένων. Ότι της πουν γράφει…
Όταν επισκεφτήκαμε το Μουσείο δεν υπήρχαν ενημερωτικά φυλλάδια. Ρωτήσαμε για ποιο λόγο και πήραμε αόριστη και γενική απάντηση: «Εξαντλήθηκαν και παραγγείλαμε άλλα…»!
Το προσωπικό φύλαξης και γενικής πληροφόρησης του κοινού -όχι ξενάγησης- στις αίθουσες κρίνεται ανεπαρκές. Ίσως, χρειαστούν συμπληρωματικά σεμινάρια…
Επιπλέον, για όσους πιθανόν να προσληφθούν μελλοντικά, για πραγματικές ανάγκες του Μουσείου και όχι για να καλυφθούν «ρουσφετολογικά κενά», η επιλογή να είναι ακόμα πιο προσεχτική, εφόσον επιτρέψουν προσλήψεις ο «προστάτης των εργαζόμενων και συνταξιούχων» Κατρούγκαλος, ο και «κομμουνιστής» αυτοπροσδιοριζόμενος, ο «έχων, όπως ειπώθηκε, άποψη και για την… αντιμετώπιση του καρκίνου», σύμβουλος του Πρωθυπουργού Καρανίκας, ο Παππάς, ο Φλαμπουράρης και τα «άλλα παιδιά»…
Επεξηγηματικές καρτέλες σε εκθέματα χρειάζεται να αντικατασταθούν με άλλες περισσότερο εκλαϊκευμένες, αφού οι πιο πολλοί επισκέπτες δεν γνωρίζουν την ορολογία της αρχαιολογικής επιστήμης.
Για τα μέτρα ασφαλείας σωστά δεν υπάρχει δημόσια πληροφόρηση. Υποθέτουμε, ότι δεν θα έχει διαφύγει της προσοχής της Αστυνομίας και του κ. Τόσκα, «προστάτη του πάσης Ελλάδας πολίτη», ότι το Μουσείο βρίσκεται σε «ευαίσθητη περιοχή», απαιτείται λεπτομερής σχεδιασμός προστασίας και επιτήρηση σε 24ωρη βάση, για να μην υπάρξουν παρατράγουδα…
Αν «αρρυθμίες» παρουσιάζονται και σε άλλους χώρους μη επισκέψιμους για το κοινό, ασφαλώς θα έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί από τους αρμόδιους για αποκατάσταση πριν εμφανιστούν και στις αίθουσες εκθεμάτων…
Τα μικρά και μεγάλα, τα σημαντικά και ασήμαντα στην καθημερινότητα έχουν αρχή και τέλος… Η όμορφη αυγουστιάτικη μέρα ολοκληρώθηκε με γλυκόπιοτο κρασί και υπέροχο πρινιανό φαγητό που μας πρόσφεραν ο Βασίλης και η γυναίκα του, στο φιλόξενο σπίτι τους, στην Αρχαία Ελεύθερνα.
Το γέρμα του ήλιου μας βρήκε κατηφορίζοντας από την Αρχαία Ελεύθερνα προς τη βάση μας. Τη λουλουδιασμένη, παραδοσιακή, με τα γραφικά πλακόστρωτα δρομάκια και τους φανοστάτες της Καλανταρέ…
Όσοι πιστοί προσέλθετε στο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας για να «λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός του πολιτισμού μας»!
Ιδιαίτερα, οι μαθητές των σχολείων με τους δασκάλους και τους καθηγητές τους, σε οργανωμένες -όπως ελπίζουμε- επιμορφωτικές ξεναγήσεις…
