Κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες του Δεκεμβρίου του 2020, από τις εκδόσεις Παρασκήνιο, το νέο βιβλίο του Δημήτρη Δαμασκηνού με τίτλο «Εξόριστοι στο νησί του θανάτου». Σ’ αυτήν την πλήρως τεκμηριωμένη ιστορική μελέτη περιέχονται σπάνιες μαρτυρίες, ντοκουμέντα και δημοσιεύματα για τις εκτοπίσεις αγωνιστών στη Γαύδο, την εποχή που στο νησί λειτούργησε η πιο σκληρή εκτόπιση του Μεσοπολέμου (1929-1941) αλλά και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου (1946-1951).
Όλα αυτά τα «ίχνη του παρελθόντος» εντάσσονται στο ευρύτερο κοινωνικο-πολιτικό τους πλαίσιο σε μια ιστορική γραφή που συνυφαίνει την απόλαυση της «λογοτεχνικότητας» των κειμένων με τις εκτενείς υποσημειώσεις και παραπομπές στις πηγές.
Η καλαίσθητη έκδοση που έγινε με την ευγενή οικονομική αρωγή του Δήμου Γαύδου και του Δημοτικού Συμβούλιου της Γαύδου, συνοδεύεται από τον ονομαστικό κατάλογο των εξόριστων στη Γαύδο, πηγές-βιβλιογραφία και φωτογραφικό υλικό.
Από την παρουσίαση του βιβλίου, στο οπισθόφυλλο της έκδοσης, παρατίθεται ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα κειμένου του Τάκη Φίτσου:
«Καταμεσής στο Λιβυκό πέλαγος με τʹ αφρισμένα πάντα νερά, άγρια, μανιασμένα, απύθμενα. Εκατόν εβδομήντα πέντε μίλια μακρυά απʹ τον Πειραιά. Κοντά, πολύ κοντά στα παράλια της Αφρικής. Θαρρείς και σε λίγο θα ξεπροβάλει μπροστά σου, πέρα εκεί στην καμπύλη του ομιχλώδικου ορίζοντα, η Αλεξάντρεια. Κάμποσες ώρες μακρυά απʹ αυτή. Εκατόν σαράντα με σαρανταπέντε μίλια. Λίγα σπίτια. Μοιάζουν μʹ αχούρια. Άνθρωποι και ζώα κοιμούνται μαζί.
Φτωχοί νησιώτες, άμαθοι και άβγαλτοι παραδομένοι στην ποικιλότροπη εκμετάλλευση. Λίγη βλάστηση, λίγες δεκάδες κάτοικοι. Απέναντι, βορεινά, τα κακοτράχαλα Σφακιά, η Κρήτη, κʹύστερα τίποτα. Το μάτι σου κουράζεται νʹ απλώνεται στην απέραντη θάλασσα.
Να, η Γαύδος! Μούρχονται στο νου τάλλα νησιά της εξορίας. Όσα έχω ακούσει, κι όσα είδα,γεύτηκα ο ίδιος την πίκρα τους. Τα κυριώτερα ας πάρουμε. Ανάφη, Φολέγανδρος, Άη Στράτης, Σίκυνος, Νηός, Σίφνος, Αμοργός. Αδίσταχτα μπορώ να ειπώ, ούτε κατά φαντασία δεν μπορούν να συγκριθούν στη φρίκη με τούτο εδώ το ποντικόνησο.
Να, μια εικόνα της φρίκης. Ο άγριος χαμός, ο θάνατος του Καραντεμίρη. Πως πέθανε; Μήτε και μεις καλά-καλά το καταλάβαμε, δεν πιστέψαμε. Ήταν τόσο γερός. Ο πιο γερός απʹ όλους. Αγρότης απʹ την Αγιάσο της Μυτιλήνης. Κι όμως. Εκεί κάτου πας γερός, βράχος στο σώμα σαν τον Καραντεμίρη και φεύγεις τσακισμένος, καμπουριασμένος απʹ τους ελώδεις. Δεν έχεις γλυτωμό εκεί κάτου. Αλλού ναι, εκεί κάτου όχι».
Περιεχόμενα της έκδοσης
Σημείωμα της Δημάρχου Γαύδου κ. Λίλιαν Στεφανάκη
Πρόλογος συγγραφέα
Ακρωνύμια – Συντομογραφίες
Α’ Περίοδος (1929 – 1936)
- Το περιβόητο Ιδιώνυμο
- Δολοφονήθηκε στην ερημιά της εξορίας
- Η ταυτότητα και τα επιτεύγματα των εξόριστων στη Γαύδο
- Στη Γαύδο, το νησί του θανάτου
- Μέρες και νύχτες στην Γαύδο
- Οι εξόριστοι αρχειομαρξιστές – τροτσκιστές στη Γαύδο
- Μοναρχοφασισμός
- Στη Γαύδο χωρίς αλυσίδες
Β’ Περίοδος (1936 – 1941)
- Η Γαύδος ως τόπος εξορίας κατά τη δικτατορία του Μεταξά
- Η Γαύδος ως τόπος εξορίας στην Κατοχή
- Η απόδραση των 8 εξόριστων κουμουνιστών από τη Γαύδο
- Εμείς όμως με τους Γερμανούς περνούσαμε καλά
Γ’ Περίοδος (1946 – 1951)
- Η Γαύδος ως τόπος εξορίας στον Εμφύλιο
- Ονομαστικός κατάλογος εξορίστων Γαύδου
Βιογραφικό
Ο Δημήτρης Δαμασκηνός γεννήθηκε στη Χαλκίδα, όπου και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές και λυκειακές του σπουδές. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και εργάζεται ως φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Από το 2010 ζει μόνιμα στα Χανιά της Κρήτης. Άρθρα του (κυρίως για την Κατοχή, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, την τοπική ιστορία και λογοτεχνία) έχουν δημοσιευθεί σε πολλές εφημερίδες, αθηναϊκές και επαρχιακές, μα και σε επιστημονικά και λογοτεχνικά περιοδικά (Ιστορία Εικονογραφημένη, Μανδραγόρας, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης κ.λπ.).
Τα βιβλία που έχει συγγράψει είναι:
– Από τον Προμηθέα στο Σίσυφο. Η τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση στην Ελλάδα, Ιδιωτική έκδοση, Αθήνα, Φεβρουάριος 2006.
– Δημοσθένης: Η ζωή και το έργο του, Σαββάλας, Αθήνα, 2006.
– Το γλωσσικό ζήτημα κατά την περίοδο της πνευματικής αναγέννησης του νέου ελληνισμού 1774-1821, Επίκεντρο, 2008.
– Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας. Ένα δοκίμιο-μελέτη για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη, Ραδάμανθυς, Χανιά, Μάρτιος 2017.
– Εξόριστοι στο «νησί του θανάτου». Μαρτυρίες, ντοκουμέντα και δημοσιεύματα για τις εκτοπίσεις αγωνιστών στη Γαύδο, Παρασκήνιο, Αθήνα, Δεκέμβριος 2020.
Στοιχεία Έκδοσης
ISBN: 978-618-5003-83-8
Σελίδες: 380
Τιμή: 20 ευρώ