Του ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ…
Ως δώρο ακριβό, χριστουγεννιάτικο, δέχτηκα πρόσφατα το καινούργιο βιβλίο, με τίτλο «Μέρες Χριστουγέννων», του Δημήτρη Ν. Θεοδοσάκη, από το Ηράκλειο, γνωστού και με το ποιητικότατο προσωνύμιο τού «Κάστρου Ταχυδρόμος», έντονα φορτισμένο με κυριολεκτική και μεταφορική σημασία και πολλές άλλες πλούσιες υποδηλώσεις.
Πρόκειται για ένα βιβλίο γεμάτο Χριστό και Ορθοδοξία μέσα από μια σειρά θαυμάσιων ποιημάτων, σε ιαμβικό, κατά βάσιν, δεκαπεντασύλλαβο στίχο, που την αναφορά τους έχουν όλα στις μέρες αυτές του αγίου Δωδεκαημέρου. Στα ποιήματά του αυτά αποτυπώνονται τα καθαρά, τα γνήσια ελληνικά και μάλιστα τα κρητικά Χριστούγεννα, ζωντανεμένα από πλουσιότατα λαογραφικά στοιχεία, δοσμένα όλα μ’ ένα μοναδικά πλούσιο και απαιτητικά γενναιόδωρο κρητικό λεξιλόγιο, που, για τον λόγο αυτόν, αξιώνει συχνά επεξηγήσεις και ερμηνευτικές σημειώσεις, που τις βρίσκει ο αναγνώστης όλες κάτω από το κάθε ποίημα.
Τα ποιήματα του κ. Θεοδοσάκη τα βρίσκω, περί πλέον, γεμάτα με ζωηρά μηνύματα και πληροφορίες, πλούσιες λεξιλογικά ομοιοκαταληξίες και δύναμη ρίμας και περιεχομένου, που κατορθώνουν ελεύθερα να μας μεταγγίσουν το μυστήριο της σωτήριας του Κυρίου Γεννήσεως, έτσι ταπεινά και αβίαστα, όπως ακριβώς με τρόπο φυσικό και αβίαστο το σωτήριο γεγονός πηγάζει και αναβλύζει μέσα από την απλότητα της ζωής και των εθίμων των απλών παλαιινών ανθρώπων.
Ο Ποιητής -όπως προλογικά σημειώνει- μέσα από τα ποιήματά του αυτά, τραγουδά τη χαρά της αθωότητας και της μαγείας από εκείνα τα παλιά, τα μακρινά «κρητικοπαπαδιαμαντικά» Χριστούγεννα, που έζησε κι εκείνος στα μικράτα του, εκεί στο χωριό του, στη διπόταμη κοιλάδα του Χόνδρου Βιάννου. Τη λεπτότητα, από την άλλη, των ευγενικών της ποίησής του συναισθημάτων διακρίνουμε στην αφιέρωση της συλλογής του, που την προσφέρει ως «αντιδώρημα» από εκείνα τα πολλά που του χάρισε και κείνου ένα σπουδαίο χθες, με την αθωότητα ενός κόσμου παλιού, που έρχεται από πολύ μακριά μυροφόρος και έντονα αισθαντικός. Αυτές τις ακατάλυτες μνήμες, τις έπλεξε ο Ποιητής σ’ ένα «ματσάκι αλησμονιάς», να το στολίσουν -όπως σημειώνει χαρακτηριστικά- στο πέτο τους όλοι εκείνοι που μέλλουνε να ’ρθούνε.
Την καλλιτεχνική επιμέλεια του βιβλίου τόσο στο εξώφυλλο, όσο και στις εσωτερικές του σελίδες, είχε ο π. Μιχάλης Πατεράκης, στον οποίο και ανήκουν οι θαυμάσιες εικόνες του βιβλίου, που τόσο απλόχερα προσδίνουν και στον πιο απαιτητικό αναγνώστη των θαυμάσιων αυτών ποιημάτων το απαραίτητο χριστουγεννιάτικο άρωμα και μια, επιπλέον, καλλιτεχνική ευχαρίστηση.
Το βιβλίο αυτό συνιστούμε ενθέρμως σαν ένα μοναδικό ανάγνωσμα των αγίων ημερών που διερχόμαστε, γεμάτο από την ψυχή και τα γιορτινά ήθη και έθιμα της παλαιινής Κρήτης, που ο Ποιητής τα αναστοράται κατά τρόπον αυθεντικό μέσα από την αγροτική παραδοσιακή κοινωνία του χωριού του, όπου οι άνθρωποι αν και ζούσαν φτωχικά βίωναν, όμως -ζώντας αρμονικά με τη φύση και τις γεωργικές και κτηνοτροφικές ασχολίες τους- τη μεγαλύτερη ευτυχία. Μέσα από τα δεκάδες ποιήματά του παρελαύνει ο πλούσιος λαογραφικός παράδεισος των παιδικών του χρόνων, όπως ως μικρό παιδί τον έζησε και όπως νοσταλγικά, μέχρι σήμερα, τον θυμάται. τα μικρά παιδιά που ψέλνουν με τα σιδερένια τρίγωνά τους τα πατροπαράδοτα κάλαντα της Γέννησης του Χριστού, περνώντας από σπίτι σε σπίτι και υμνώντας το άξιο ζευγάρι του αλετριού και τον ευλογημένο θερισμό, που προφητεύουν από τα τώρα πως μέλλεται πλούσιος και σε μεγάλη αφθονία να ’ρθει. Ένας, επίσης, ολόκληρος εθιμοτυπικός κόσμος ξεπηδά χαρούμενος μέσα από τα ποιήματα και τις σελίδες του βιβλίου, που πηγάζει από την όμορφη και αγνή ελληνική ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων της κρητικής υπαίθρου, κοσμώντας με τρόπο σπάνιο τη μεγάλη εορτή της Χριστιανοσύνης.
Μέσα, ακόμα, από τα δεκάδες ποιήματα του κ. Θεοδωσάκη βλέπουμε να διαγράφεται όλη η αγωνία του αγρότη, του φτωχού και ταπεινού της ελληνικής γης φαμελιάρη, προκειμένου να διασφαλίσει το ψωμί και το ψωμί των παιδιών του, με την πολυμελή οικογένειά του μαζεμένη το βράδυ των Χριστουγέννων γύρω από το τζάκι, φωτισμένη από την αισιοδοξία πού χαρίζει η ζεστή φωτιά, που μεγαλώνει το όνειρο για τη σοδειά που μέλλεται να ’ρθει, διώχνοντας ταυτόχρονα μακριά τους ενοχλητικούς κι απρόσκλητους καλικαντζάρους. Την ίδια ώρα, οι νοικοκυρές έχουν πια ψήσει τα «χριστόψωμα», τις πίτες και τα «χριστοκούλουρα» και ετοιμάζονται για τη μεγάλη εορτή της χριστιανοσύνης.
Τι κρίμα που εμείς οι νεοέλληνες όλο και περισσότερο χάνουμε ή ξεχνούμε αυτόν τον πολύτιμο λαογραφικό μας θησαυρό. Ο ρυθμός της νέας ζωής με τις ευκολίες και τις ταχύτητες της μηχανής, με τις μετακινήσεις των πληθυσμών, το ανακάτωμα των κοινωνιών και τα εύκολα ταξίδια, ολοένα αλλάζει και εξαφανίζει την παραδοσιακή σταθερότητα και ομορφιά. Ευτυχώς, όμως, που υπάρχει η νοσταλγία, αυτή η πανανθρώπινη δυνατή «αδυναμία», που ξαναφέρνει τους απομακρυσμένους οδοιπόρους στα πρώτα βήματα της παιδικής τους ζωής. Και στο βιβλίο αυτό του κ. Θεοδοσάκη η δύναμη αυτή, η νοσταλγία του για τα παλιά, είναι που περιπλέκεται τόσο στενά με τα γιορτινά τού λαού μας έθιμα και τις γιορτινές ετούτες μέρες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανίων, φέρνοντάς μας πιο κοντά στις ρίζες της φυλής μας και στα ιερά εκείνα νάματα που εξέθρεψαν στο διάβα των αιώνων το δέντρο τού ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.
Τα θερμά μου συγχαρητήρια στον αγαπητό φίλο κ. Δημήτρη Ν. Θεοδοσάκη, τον όμορφο αυτόν του «Κάστρου Ταχυδρόμο» και για την παρούσα όμορφη προσφορά του στα ελληνικά γράμματα. Και τον διαβεβαιώνω ότι: «όντως έργον καλόν ειργάσατο». Με τις παρουσιαζόμενες ποιητικές δροσοσταλίδες του να είναι σίγουρος ότι μας ενθαρρύνει όλους και μας κάνει να πιστεύουμε ότι όσο συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε και να σκύβουμε πάνω από τις αιώνιες αξίες της χριστιανικής πίστης και του ελληνισμού, πάνω από τα ήθη και τις παραδόσεις μας που μας συγκρατούν και μας στηρίζουν καθοριστικά στα ελληνορθόδοξα μετερίζια, δεν χάθηκαν ακόμα όλα κάτω από τον αδυσώπητο οδοστρωτήρα του σύγχρονου τεχνοκρατούμενου πολιτισμού.
www.ret-anadromes.blogspot.com
http://historicalcrete.ims.forth.gr
