Ποιο είναι το κρίσιμο ζήτημα σήμερα για τη δημόσια περίθαλψη; Είναι ο εξορθολογισμός των δομών και η πάταξη της διαφθοράς και της σπατάλης όπως λέει ο υπουργός Υγείας ή είναι η επιβίωση του ΕΣΥ και της ΠΦΥ που καταρρέουν χωρίς χρηματοδότηση και προσωπικό και κυρίως η αντιμετώπιση της «υγειονομικής φτώχειας» που διευρύνεται στη χώρα;
Προφανώς είναι το δεύτερο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με το πρώτο. Συναλλαγή με εταιρείες, διαπλοκή στο χώρο του φαρμάκου και των προμηθειών και εκμετάλλευση του αρρώστου, αποτελούσαν και αποτελούν δομικά χαρακτηριστικά του Συστήματος Υγείας. Μόνο που στο διαχρονικό party στην Υγεία κάποιοι ήταν απέναντι -και αυτή ήταν η συνδικαλιστική και πολιτική Αριστερά- και κάποιοι άλλοι, δηλαδή το διεφθαρμένο και πελατειακό πολιτικό σύστημα αλλά και μια μη ευκαταφρόνητη μερίδα γιατρών-υγειονομικών, είτε συμμετείχαν ενεργά, είτε εξασφάλιζαν συγκάλυψη, ασυλία και ατιμωρησία. Την ίδια ώρα βέβαια αυτό το φαύλο καθεστώς χρησιμοποιούνταν ως πρόσχημα από τους «εκσυγχρονιστές» για να κατεδαφίζεται το ΕΣΥ και να ιδιωτικοποιούνται ακόμα περισσότερο οι δημόσιες υπηρεσίες υγείας. Γι’ αυτό και δεν έχουν καμιά αξιοπιστία οι «λεονταρισμοί» του σημερινού υπουργού Υγείας κ. Γεωργιάδη, που είναι τραγικά πανομοιότυποι με όλων των προκατόχων του. Η πολιτική της συγκυβέρνησης είναι απολύτως «ανθυγιεινή» και καθορίζεται από 3 παράγοντες:
1. Τις μνημονιακές δεσμεύσεις για δραστική περιστολή των δημόσιων δαπανών υγείας, των δομών του ΕΣΥ και του κοινωνικού κράτους, που αντιμετωπίζονται ως «δημοσιονομικό βαρίδι, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η ανάγκη και η ζήτηση αυξάνονται δραματικά λόγω της ραγδαίας φτωχοποίησης του πληθυσμού.
2. Τις ακραίες νεοφιλελεύθερες εμμονές κυβερνητικών στελεχών όπως του κ. Α. Γεωργιάδη που δηλώνει ανερυθρίαστα ότι «εκπροσωπεί τον ιδιωτικό τομέα», εκφράζοντας με τον πιο ωμό τρόπο την απέχθειά του σε κάθε τι Δημόσιο και τη λατρεία του απέναντι στην αγορά, ανεξάρτητα αν όλοι οι σοβαροί αναλυτές αναγνωρίζουν ότι η ιδιωτικοποίηση των Συστημάτων Υγείας παράγει ανισότητα, αποκλεισμό και υποχώρηση της ποιότητας περίθαλψης και ότι ειδικά σε περίοδο οικονομικής κρίσης είναι εγκληματική.
3. Την επιρροή μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων που διαπλέκονται με το πολιτικό σύστημα. Αυτό ίσως να μην μπορεί να αποδειχθεί επίσημα, συνάγεται όμως με σαφήνεια εκ του αποτελέσματος: ας σκεφτούμε ποιοι όμιλοι διαγνωστικών κέντρων-θεραπευτηρίων- μονάδων αποκατάστασης απομυζούν δημόσιους πόρους ανεξέλεγκτα εκτινάσσοντας τις διαγνωστική και νοσηλευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ, ποιες πολυεθνικές γενοσήμων αξιοποιούν την πολιτική της «δραστικής ουσίας» για να αλώσουν την ελληνική αγορά, ποια επιχειρηματικά κεφάλαια ευνοεί η «απελευθέρωση» του ιατρικού επαγγέλματος και η εξόντωση του αυτοαπασχολούμενου γιατρού ή του μικρού ιδιωτικού εργαστηρίου, ποιοι όμιλοι ασφαλιστικών εταιρειών αυξάνουν τα κέρδη τους από τη χρεωκοπία του ασφαλιστικού συστήματος και την ανεπαρκέστατη κάλυψη των αναγκών των ασφαλισμένων, ποιοι επενδυτές real estate και ποιες κατασκευαστικές εταιρείες ή τράπεζες «καραδοκούν» για να κερδοσκοπήσουν με τα οικόπεδα-φιλέτα των νοσοκομείων που κλείνουν.
Ας τελειώνουμε λοιπόν με την κοροϊδία. Ούτε «νοικοκύρεμα», ούτε «νυστέρι στο απόστημα», ούτε ενδιαφέρον για τον άρρωστο. Μνημόνιο, νεοφιλελευθερισμός και ιδιωτικά συμφέροντα είναι η «πυξίδα» της κυβέρνησης. Και πριν και τώρα, «δια χειρός Άδωνι».
Ειδικά ο εν λόγω Υπουργός, μοναδικό του μέλημα είναι να κατοχυρώσει τον τίτλο «ο σκληρός του Μνημονίου» και μοναδικό του προσόν η θρασύτητα, ο κυνισμός και ο τηλεοπτικός «τσαμπουκάς». Αντιμετωπίζει τα δημόσια νοσοκομεία ως αλυσίδα super market ή εμπορικών επιχειρήσεων που κάνει αναδιαρθρώσεις, κλείνει υποκαταστήματα, αλλάζει βιτρίνα στα μαγαζιά και stock στα ράφια ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Θεωρεί ότι μπορεί να παίζει με το «χαρακτήρα» των νοσοκομείων, να εκκενώνει κλινικές, να μετακινεί αρρώστους, να σπέρνει φόβο και ανασφάλεια στο προσωπικό που μοχθεί για να κρατήσει όρθιο το Σύστημα Υγείας, να μεταχειρίζεται με προσβλητικό τρόπο τους εργαζόμενους ως «νομαδικό πληθυσμό» και «δεξαμενή διαθεσιμότητας», να καταργεί «αλλά EΡΤ» 600 νοσηλευτικές κλίνες και δομές περίθαλψης με αναγνωρισμένη προσφορά δεκαετιών που εξασφάλιζαν εύκολη πρόσβαση σε φτωχό και λαϊκό κόσμο.
Πρόκειται για «εμπόλεμη» κατάσταση στο χώρο της Υγείας. Για τον «εξευμενισμό» της τρόικας θυσιάζονται νοσοκομεία, προσωπικό, αξιοπρέπεια εργαζομένων και ασθενών. Η μόνη απάντηση είναι η πολιτική αδιαλλαξία στα κυβερνητικά σχέδια, ο ανένδοτος αγώνας για την υπεράσπιση της υγείας ως καθολικού κοινωνικού δικαιώματος και το κοινό μέτωπο για την ανατροπή της μνημονιακής βαρβαρότητας.
Για να έχουν όμως προοπτική οι συλλογικές αντιστάσεις που αναπτύσσονται αυτή την περίοδο στα νοσοκομεία με τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών που οφείλουν να τα «υιοθετήσουν», για να αποκτήσουν ουσιαστικότερο περιεχόμενο οι πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης που εκτός από υγειονομική φροντίδα σε ανασφάλιστους και αποκλεισμένους ανθρώπους προσφέρουν ένα εξαιρετικό αντι-παράδειγμα για ένα διαφορετικό Σύστημα Υγείας στηριγμένο στην καθολικότητα, την ισοτιμία, τη συλλογικότητα και την ανιδιοτέλεια, χρειάζεται και εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο. Σχέδιο για την επιβίωση κατ’ αρχήν των δημόσιων δομών και για την ανασυγκρότηση, στη συνέχεια, του «σεληνιακού τοπίου» που δημιουργείται καθημερινά στο χώρο της Υγείας. Προτεραιότητες του προγράμματος υγείας μιας κυβέρνησης της Αριστεράς πρέπει να είναι:
1. Η χρηματοδοτική και λειτουργική στήριξη όλων των δομών του ΕΣΥ- ΕΟΠΥΥ- ΠΦΥ- Ψυχικής Υγείας-Αντιμετώπισης εξαρτήσεων, με εγγυημένους πόρους από τη γενική φορολογία, με επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, με αξιόπιστους μηχανισμούς ελέγχου και αξιολόγησης της κοινωνικής ανταποδοτικότητας και κυρίως με δραστικό περιορισμό της ροής δημόσιων πόρων στο μεγάλο επιχειρηματικό τομέα Υγείας.
2. Η χωρίς εξαιρέσεις πρόσβαση σε δημόσια και δωρεάν ιατρική φροντίδα-διαγνωστικές εξετάσεις-φαρμακευτική αγωγή και νοσηλεία όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από την εργασιακή ή ασφαλιστική τους κατάσταση και τη νομιμότητα ή όχι της παραμονής τους στη χώρα.
3. Η αναδιοργάνωση σε νέες βάσεις του Δημόσιου Συστήματος Υγείας, στο πλαίσιο ενός Χάρτη των πραγματικών υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού, με στροφή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, στην ολιστική προσέγγιση και την πρόληψη της αρρώστιας, με έμφαση στη Δημόσια Υγεία, με ενίσχυση της επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας (ΕΚΑΒ), των ΤΕΠ, των ΜΕΘ και των ειδικών Τμημάτων.
4. Η δραστική αλλαγή φαρμακευτικής πολιτικής με αναβάθμιση της δημόσιας παρέμβασης μέσω ενός αναδιοργανωμένου ΕΟΦ-ΙΦΕΤ, η στήριξη με αυστηρούς όρους της εγχώριας παραγωγής φαρμάκου αλλά και της στρατηγικής για εθνική φαρμακοβιομηχανία και όχι η λεηλασία της φαρμακευτικής αγοράς και ο συντεχνιακός εμφύλιος γιατρών-φαρμακοποιών στο όνομα της «δραστικής ουσίας».
* Ο Ανδρέας Ξανθός, βουλευτής Ρεθύμνου,
συντονιστής τομέα Υγείας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ