Αν θέλεις να λέγεσαι ηθικός…
Με ποιον τρόπο (πρέπει να) πράττεις;
Ποιους σκοπούς, οφείλεις, ως έλλογο ον, να επιλέγεις και να επιδιώκεις;
Ποιες ηθικές αρχές πρέπει να καθοδηγούν τις επιλογές και τις επιδιώξεις σου;
Η δύναμη του Λόγου αρκεί για να αιτιολογήσει τις ηθικές επιλογές ή ο Λόγος είναι μία μόνο από τις πολλές ικανότητες (όπως λ.χ. οι επιθυμίες) που συγκροτούν το ηθικώς πράττειν;
Και ποιο νόημα μπορούν να πάρουν οι έννοιες καθήκον, ελευθερία, υπευθυνότητα, επιθυμίες, Λόγος, Πάθη;
Με ερωτήματα τέτοιου είδους αναμετρήθηκαν οι μαθητές – μέλη της «Λέσχης Φιλοσοφίας», του Πειραματικού Λυκείου Ρεθύμνου, έχοντας ως «συνομιλητές» τους για φέτος κυρίως τον Πλάτωνα (Πολιτεία), τον Χιουμ (Περί αγάπης και μίσους: Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση) και τον Σίλλερ (Περί της αισθητικής παιδείας του ανθρώπου). Αφορμή στάθηκε η συμμετοχή τους στον 8ο Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Συγγραφής Φιλοσοφικού Δοκιμίου με γενικό τίτλο «Λόγος και Πάθη», ο οποίος διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Πατρών, δια του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου και με την υποστήριξη του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδος) του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (ΚΕΣ) και της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων (Π.Ε.Φ.).
Ο τελικός του Διαγωνισμού διεξήχθη στην Πάτρα την περασμένη Παρασκευή, 22 Μαρτίου 2019, και η μαθήτρια του Πειραματικού Λυκείου Γεωργία Κούρτη κατέλαβε τη 2η θέση (ανάμεσα σε περίπου 350 μαθητές από όλη την Ελλάδα). Προστιθέμενη αξία στην προσπάθεια της Γεωργίας δίνει το γεγονός ότι, ενώ ο Διαγωνισμός απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε μαθητές της Β’ Λυκείου, η ίδια είναι μαθήτρια της Α’ Λυκείου!
Τα πρωτότυπα κείμενα που υποδεικνύονται από την Οργανωτική Επιτροπή δεν χρησιμοποιούνται ως «ύλη», μέσα από την οποία «βγάζουμε θέματα» εξαντλώντας τις δυνατότητες ερωτήσεων που μπορούν να διατυπωθούν πάνω σε αυτά. Προτείνονται ως ενιαία και κοινή βάση για να οριοθετηθεί το εύρος των ερωτημάτων που θα συζητηθεί. Οι μαθητές, πέραν αυτής της σωστής κατανόησης, μπορούν να τα πραγματευθούν όπως θέλουν: να δώσουν όποιες προεκτάσεις κρίνουν ενδιαφέρουσες, να διαβάσουν ό,τι άλλο θέλουν μαζί. Στόχος είναι ο μαθητής να συνθέσει τον δικό του λόγο για να μιλήσει για τα θέματα που μελέτησε: ένα λόγο που να θέλει κάτι να πει, αρκεί η σκέψη να μην γίνεται εκ του μηδενός, αφελώς και απροϋπόθετα.
Κριτήρια αξιολόγησης των δοκιμίων είναι η άμεση θεματική συνάφεια με το υπό εξέταση θέμα ή φιλοσοφικό ζήτημα, η φιλοσοφική στοιχείωση του θέματος, η πειστικότητα και ευστοχία των χρησιμοποιουμένων επιχειρημάτων, η λογική συνέπεια και συνοχή του γραπτού και η πρωτοτυπία σκέψης, λόγου και έκφρασης, η τεχνική καθαρότητα των εννοιών και των διανοημάτων, η ικανότητα αυτοδύναμης συνθετικής και κριτικής σκέψης και η πρωτοτυπία της σύλληψης και της επεξεργασίας. Βασική παράμετρο, επίσης, αποτελεί η ικανότητα του μαθητή να δώσει τις δικές του προεκτάσεις και να χρησιμοποιήσει μεθοδικά και συστηματικά όσα έχει κατανοήσει, για να διατυπώσει την δική του αυτοδύναμη κρίση, όπου του ζητηθεί.
Μέλη της Λέσχης Φιλοσοφίας του Πειραματικού Λυκείου, που διαβάζουν, κρίνουν, αμφισβητούν, συνεργάζονται, διαφωνούν και κοπιάζουν αυθεντικά και παραγωγικά σε κάθε συνάντηση είναι οι μαθητές Στέλλα Πενθερουδάκη, Εβελίνα, Κυνηγού, Γεωργία Κούρτη, Δέσποινα Κουτζόγλου, Σοφοκλής Χνάρης, Γιώργος Αποστολάκης, Μυρτώ Σαριδάκη, Εύη Μπουραλέξη, Εμμανουέλλα Μαρινάκη, Κωστής Κουφάκης. Την ευθύνη για τη λειτουργία της ομάδας έχει η εκπαιδευτικός Κασσάνδρα Μπεϊκάκη.
