Αυτό που αναγνωρίζουν οι πάντες στον Χρίστο Τζιφάκη, αρχηγού Εθνικής Αντίστασης, ήταν η εντιμότητα και η ανιδιοτέλειά του.
Στα ίδια χνάρια ο εγγονός του αγωνίζεται χρόνια σε ένα άλλο μετερίζι που υπερασπίζεται την ποιότητα σε κάθε έκφραση πολιτισμού. Και τα αποτελέσματα είναι νικηφόρα.
Ο Χρίστος Τζιφάκης είναι μια σημαντική καλλιτεχνική παρουσία με διεθνείς διακρίσεις.
Έγινε δεκτός στην Ανωτάτη Μουσική Ακαδημία του Μάαστριχτ (Dutch Royal Academy) το 1988 ως εξαιρετικό ταλέντο. Το 1994 απεφοίτησε ως σολίστ κλασικής κιθάρας (Konzertexamen), μετ’ επαίνων («cumlaude»), αποσπώντας το πρώτο αριστείο που είχε δώσει η εν λόγω Ακαδημία μέχρι τότε. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του έλαβε μέρος στα σημαντικότερα φεστιβάλ κιθάρας της Ευρώπης (Άμστερνταμ, Κολωνία, Κόρδοβα, Βόλος), όπου είχε τη δυνατότητα να έλθει σ’ επαφή με μερικούς από τους κορυφαίους σολίστ της κλασικής κιθάρας (Hubert Keppel, Thomas Muehler Pehring, Abel Carlevaro, Pepe Romero, Leo Brouwer, Odair Assad, OscarGiglia…).
To 1991 ταξίδεψε με υποτροφία της παραπάνω Ακαδημίας στην Κόρδοβα της Ισπανίας, όπου άρχισε τη μελέτησε την τεχνική και τις φόρμες του flamenco πλάι στον Manolo Sanlucar.
To 1994 επέστρεψε στην Ελλάδα και συνέχισε τις μουσικές του σπουδές στ’ ανώτερα θεωρητικά και τη σύνθεση με τον Μιχάλη Τραυλό, μελετώντας παράλληλα τις σύγχρονες φόρμες της jazz με τον Μάρκο Αλεξίου.
Ρεσιτάλ και μεγάλες συμμετοχές
Ο Χρίστος Τζιφάκης έχει δώσει ρεσιτάλ σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού. (Maastricht, Amsterdam, Aachen, Köln, Klaipeda, Codoba…).
Ως σολίστ έχει συμπράξει με τις εξής ορχήστρες: Symphony Orchestra of Limburg (South Netherlands ), ερμηνεύοντας το Concerto Elegiaco του Leo Brouwer με τον ίδιο τον συνθέτη στο πόντιουμ του μαέστρου, Ορχήστρα των Χρωμάτων, υπό την διεύθυνση του Μίλτου Λογιαδη, ερμηνεύοντας το έργο «Duo Concerti» του Μιχάλη Τραυλού, έργο που ο συνθέτης αφιέρωσε στον Xριστο Τζιφακι, Symphony Orchestra of Sofia-Bulgaria υπό την διεύθυνση του Nick Ivaylov, ερμηνεύοντας και ηχογραφώντας το «DuoConcerti», Oρχήστρα εγχόρδων «Intrarti» υπό τη διεύθυνση του Νίκου Χαλιασσα, ερμηνεύοντας το δικό του έργο «Flamenco Alchemy», που έκανε πρεμιέρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Flamenco-Jazz…
Ίδρυσε με τη σύζυγό του Μελίνα Ιωαννίδου το συγκρότημα Flamenco Aire, με το οποίο έπαιξε σε πολυάριθμα φεστιβάλ και θέατρα.
(Πέτρας, Παπάγου, Βεάκειο, Πάτρας, Άρτας, Αναγεννησιακό Ρεθύμνου, Υακύνθεια…). Επίσης συνεργάστηκε με Έλληνες και ξένους μουσικούς της Jazz του flamenco και της παραδοσιακής μουσικής.
Το 2004 εμφανίστηκε στα πλαίσια του φεστιβάλ Παπάγου μαζί με τον κιθαριστή του flamenco Gerardo Nunez και με την χορεύτρια Carmen Cortez.
Το 2006 γνωρίστηκε με τον περίφημο Joaquin Grilo με τον οποίο παρουσίασε την σουίτα «Flamenco Alchemy» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Το 2013 γνωρίστηκε flamenco χορευτή Oscar De Los Reyes και τους Κρητικούς χορευτές αδελφούς Μεγαλάκακη, για τους οποίους έγραψε μουσική φέρνοντας για πρώτη φορά μαζί τόσο στο χορό, όσο και στη χορογραφία το flamenco και τα κρητικά.
Σύνθεση
Ο Χρίστος Τζιφάκης έχει γράψει μουσική για σόλο κιθάρα, για flamenco-jazz group, για θέατρο, για ορχήστρα εγχόρδων, για χορό.
Έχει συνεργαστεί με το Νίκο Μαμαγκάκη διασκευάζοντας ύστερ’ από παραγγελία του δεύτερου το έργο του Bolivar γιαflamenco γκρουπ.
Έχει συνθέσει την σουίτα «Flamenco Alchemy» για ορχήστρα εγχόρδων, flamenco-jazz group, και κιθάρα η οποία έχει χορογραφηθεί από τον Joaquin Grilo αρχικά και αργότερα από τον Oscar De Los Reyes.
Διδασκαλία
Έχει διδάξει κλασική κιθάρα, flamenco, και ανώτερα θεωρητικά σε αρκετά ωδεία της Αθήνας (Νίκος Σκαλκώτας, Φίλιππος Νάκας κ.α.), καθώς επίσης και στα μουσικά γυμνάσια του Αλίμου, Ιλίου, Παλλήνης αλλά και στα διεθνή κιθαριστικά φεστιβάλ του Βόλου και της Πάτρας. Επίσης έχει κάνει διαλέξεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα «Οι φόρμες και η ρυθμολογία του flamenco».
– Έχει συνεργαστεί ως παραγωγός με το τρίτο πρόγραμμα της ΕΡΤ σ’ ένα κύκλο εκπομπών αρχείου, γύρω από τις μουσικές παραδόσεις της μεσογείου σε σχέση με το flamenco.
– To 2011 ο «Οικουμενικός Ελληνισμός» τον συμπεριέλαβε στην συλλεκτική του έκδοση για τις προσωπικότητες του έτους.
Κρίσεις το έργο του
Για το ταλέντο του Χρίστου Τζιφάκη έγραψαν προσωπικότητες του τομέα αυτού:
Leo Brouwer -συνθέτης, διευθυντής ορχήστρας, ιδρυτής της Συμφωνικής Ορχήστρας της Κόρδοβας, καλλιτεχνικός διευθυντής φεστιβάλ Αβάνας- (Χόλυγουντ 1994):
«…Ο Χρίστος Τζιφάκης φαίνεται ότι παίζει με 20 δάχτυλα στα χέρια του…».
«…Το ταλέντο του υποστηρίζεται από μια εξαιρετική τεχνική…».
Joaquin Grilo -χορευτής flamenco- (Αθήνα 2010):
«… Αυτό που κάνει τον Χρίστο Τζιφάκι τόσο ξεχωριστό, είναι το γεγονός ότι ανέλαβε το ρίσκο να βουτήξει στα βαθιά νερά του flamenco…».
«… Το έργο του Αλχημεία είναι μια μαγεία αισθημάτων και χρωμάτων…».
Μαρία Φαραντούρη (Αθήνα 2004):
«Είχα την χαρά και την τύχη ν’ ακούσω το έργο του σημαντικότατου συνθέτη Μιχάλη Τραυλού «2 Concerti» ερμηνευμένο από την Ορχήστρα των Χρωμάτων και τον εξαίρετο κιθαρίστα Χρίστο Τζιφάκη. Η εντύπωση που μου δημιούργησε άριστη, μ’ έκανε να αισθανθώ υπερήφανη για τα μικρά θαύματα της Τέχνης στην σύγχρονη Ελλάδα».
Γιώργος Κουρουπός -συνθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής της Ορχήστρας των Χρωμάτων, Mεγάρου Μουσικής Αθηνών – (Αθήνα 2004):
«O Χρίστος Τζιφάκης διαθέτει μία εντυπωσιακή πληρότητα στην τεχνική αντιμετώπιση της κιθάρας, που σε συνδυασμό με την ευρύτερη του μουσική του μόρφωση και το δυναμικό του ταμπεραμέντο, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια μεγάλη καριέρα. Συγκεκριμένα στην συναυλία της 20ης Φεβρουαρίου, ερμήνευσε σε πρώτη εκτέλεση το έργο «2 Concerti» που ο Μιχάλης Τραυλός συνέθεσε ειδικά για τον κ. Τζιφάκη. Η ερμηνεία του έργου απαιτούσε μεγάλες δεξιοτεχνικές ικανότητες και ειλικρινές πάθος, στοιχεία που ο ερμηνευτής έδειξε να διαθέτει με το παραπάνω».
Γιώργος Λεωτσάκος – μουσικολόγος, μουσικοκριτικός- (Αθήνα 2003):
Απόσπασμα δημοσιευμένο στην εφημερίδα Ημερησία «…και στα δύο έργα για κιθάρα συγκράτησα μία υπέροχα πυκνουφασμένη δεξιοτεχνική γραφή, που ανέδειξε η εκθαμβωτική δεξιοτεχνία του Χρίστου Τζιφάκη…».
Ευάγγελος Ασημακόπουλος -σολίστ κλασικής κιθάρας- (Αθήνα 2005):
«Πρόκειται για ένα δεξιοτέχνη κιθαρίστα που στην τεχνική του φλαμένκο δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από τους ομότεχνους του Ισπανούς. Αντίθετα, πέρα από το ταμπεραμέντο, τη «βιρτουοζιτέ» και τη στέρεα αίσθηση του ρυθμού που διαθέτει στα έργα της μουσικής φλαμένκο, ο Τζιφάκης παρουσιάζει ακόμη ένα κατεργασμένο ήχο και ένα σωστό μουσικό φραζάρισμα που οφείλεται κυρίως στην παιδεία του με τη κλασική κιθάρα».
Hubert Kaeppel -σολίστ κλασικής κιθάρας, καθηγητής της Ανωτάτης Μουσικής Ακαδημίας της Κολωνίας Μusikhochschule Köln- (Κολωνία 1995):
«Το παίξιμο του κ. Τζιφάκη με έπεισε αμέσως με την ασυνήθιστα διαυγή και λεπτομερή ανάπτυξη, καθώς και με την εξαίρετη δεξιοτεχνία του…».
Jan Stulen -διευθυντής της Ορχήστρας της Ραδιοφωνίας του Άμστερνταμ, καλλιτεχνικός διευθυντής της Αν. Μουσικής Ακαδημίας του Maastricht- (ΜMaastricht 1994):
«…O κ. Τζιφάκης σπούδασε στην Ακαδημία μας και περάτωσε τις σπουδές του «with excellence and distinction…».
Η μεγάλη απόφαση για το φεστιβάλ κιθάρας
Ο επιφανής αυτός καλλιτέχνης ωστόσο δεν έχει ξεχάσει τον τόπο καταγωγής του. Και μια από τις πρόσφατες πρωτοβουλίες του ήταν, το Φεστιβάλ Κιθάρας στ’ Ανώγεια που έχει γίνει θέμα συζήτησης σε όλους τους καλλιτεχνικούς κύκλους μετά την επιτυχία που σημείωσε.
Όποιος θα το άκουγε στην αρχή μπορεί και να υπομειδιούσε με σημασία. Όταν όλα στην εποχή μας συνδέονται με τη συναλλαγή, καθώς ο βιοπορισμός έχει προτεραιότητα σε κάθε μας επιλογή, θεωρείται αθεράπευτος ρομαντισμός η προσπάθεια να σηκώσουμε τον πήχη λίγο ψηλότερα.
Ο Χρίστος Τζιφάκης τόλμησε πιστεύοντας ακόμα στις παραδοσιακές αξίες του τόπου του και τα Ανώγεια τον δικαίωσαν.
Ίσως επειδή οι κάτοικοι των Ανωγείων επιδιώκουν πάντα το καλύτερο για τον τόπο τους και το υποστηρίζουν όταν το αποκτήσουν.
Το Φεστιβάλ Κιθάρας έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης και καθιερώνεται. Συνετέλεσαν σ’ αυτό το ενδιαφέρον του κοινού που ακόμα και στις πρόβες έδινε απρόσκλητα το παρόν, η συμμετοχή μαθητών κιθάρας που είχαν μια σπάνια ευκαιρία να συναντήσουν τους καλύτερους κιθαρίστες και να πάρουν φως από τις γνώσεις και την τεχνική τους.
Η πρώτη διοργάνωση έλαβε χώρα από 28 μέχρι 31 Ιουλίου 2015 με τη γενική φροντίδα του Δήμου Ανωγείων σε συνεργασία με τα «Υακίνθεια», ενώ η καλλιτεχνική διεύθυνση επάξια ανατέθηκε στον κ. Χρίστο Τζιφάκη που είχε και την πρωτοβουλία.
Σύμφωνα με τις δικές του εκτιμήσεις όταν του ζητήσαμε να κάνουμε μαζί τον απολογισμό:
«Οι προσκεκλημένοι Έλληνες σολίστ και καθηγητές εξασφάλισαν ένα υψηλότατο επίπεδο διδασκαλίας και συναυλιακής ερμηνείας, αφού οι περισσότεροι έχουν βραβευτεί σε σημαντικότατους διεθνείς διαγωνισμούς κιθάρας, όπως Andres Segovia, Eurovision Young Musicians, Francisco Tarrega, Guitar foundation of America κ.α.».
Από τα υψηλότερα κιθαριστικά επίπεδα
Γιατί όμως στη χώρα μας μια τέτοια πρόταση και μάλιστα από έναν τόσο επιφανή καλλιτέχνη;
– Η χώρα μας, εξηγεί ο κ. Τζιφάκης, έχει ένα από τα υψηλοτέρα κιθαριστικά επίπεδα παγκοσμίως, αφού στους διεθνείς διαγωνισμούς εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον, οι Έλληνες κιθαριστές βρίσκονται ανελλιπώς μέσα στα πρώτα βραβεία.
– Ποιοι έλαβαν μέρος στο Φεστιβάλ;
Στο φεστιβάλ έλαβαν μέρος παιδιά όλων των επιπέδων, επαγγελματίες κι ερασιτέχνες απ’ όλη την Ελλάδα (Κρήτη, Αθήνα, Ρόδο, Γιαννιτσά), ενώ συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι μαθητές του Μουσικού Γυμνασίου Παλλήνης, εγκαινιάζοντας έτσι την αρχή της συνεργασίας των Μουσικών Σχολείων της Αθήνας με αυτών της Κρήτης.
– Πως αλήθεια αντιμετωπίστηκαν τα έξοδα;
– Εδώ θριάμβευσε η περίφημη Ανωγειανή φιλοξενία
Οι συμμετέχοντες μαθητές του φεστιβάλ φιλοξενήθηκαν δωρεάν στην Εστία των Ανωγείων, ενώ από την επομένη διοργάνωση τα σεμινάρια θα πραγματοποιηθούν στις νέες εγκαταστάσεις του Δήμου Ανωγείων που πληρούν όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές που αφορούν στη μουσική διδασκαλία, αφού διαθέτουν ηχομονωμένες αίθουσες, στούντιο ηχογράφησης κτλ.
– Ας μιλήσουμε για το πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα του φεστιβάλ περιελάμβανε:
Α) Σεμινάρια (masterclasses ) κλασικής κιθάρας,
Β) Εργαστήρια κιθάρας flamenco, jazz, ηλεκτρικού μπάσου, κρουστών.
Γ) Απογευματινές διαλέξεις με θέματα που αφορούν στην κιθάρα (ιστορικά, υφολογικά κτλ.), αλλά και στην χρήση των ηλεκτρονικών μέσων ως εργαλείων προώθησης και διαφήμισης,
Δ) Βραδινές συναυλίες και ρεσιτάλ,
Ε) Διαγωνισμός κλασικής κιθάρας σε τρεις (3) ηλικιακές κατηγορίες με έπαθλα στις δύο πρώτες κατηγορίες, δύο κιθάρες προσφορά του μουσικού οίκου Παπαγρηγορίου-Νάκας και στην Γ’ κατηγορία μια χειροποίητη κιθάρα αξίας 3.000 ευρώ, προσφορά του κατασκευαστή Βασίλη Συγλέτου, ενώ τα μικρογλυπτά που απονεμήθηκαν στους νικητές ήταν προσφορά της γλύπτριας Ελένης Τζιφάκη-Μισιρλή.
-Ποιοι ήταν οι νικητές;
– Ήταν κατά κατηγορία πάντα:
Α κατηγορία:
1ο βραβείο, Κουκουλιτάκη Χριστίνα.
2ο βραβείο, Μερεού Δέσποινα.
3ο βραβείο, Τσίκνας Σταύρος.
Β’ κατηγορία:
1ο βραβείο, Λουκίδου Θελξινόη .
2ο βραβείο, Δαμανάκης Βασίλης.
Γ’ κατηγορία σολίστ:
1ο βραβείο, Μελάς Χριστόφορος.
2ο βραβείο, Μητρούσης Ιωάννης.
3ο βραβείο, Μπενετάτος Χριστόδουλος.
ΣΤ) Δημιουργία καθαριστικού συνόλου από τους συμμετέχοντες στο φεστιβάλ.
Άριστες οι εντυπώσεις
– Οι εντυπώσεις από την έναρξη;
– Το άνοιγμα του φεστιβάλ προλόγισε στην ανοιχτή εκδήλωση που έγινε στην πλατεία «Μεϊντάνι» ο δήμαρχος των Ανωγείων κ. Μανόλης Καλλέργης, ο οποίος υπογράμμισε την σπουδαιότητα του φεστιβάλ ως αναπτυξιακού εργαλείου για την περιοχή, αλλά και ως πολιτιστικού γεγονότος που φέρνει σ’ επαφή κι αλληλεπίδραση την πλούσια λαϊκή παράδοση της περιοχής με την λόγια τέχνη της κιθάρας.
Στη συνέχεια οι προσκεκλημένοι σολίστ παρουσίασαν ένα μέρος του ρεπερτορίου τους, συμπράττοντας επί σκηνής με Ανωγειανούς καλλιτέχνες δημιουργώντας ένα κλίμα ενθουσιασμού στο κοινό που παρακολούθησε την αυτοσχεδιαζόμενη γέννηση μιας έκφρασης, που πατώντας στην παράδοση έσπασε τα μουσικά στεγανά φέρνοντας σε ουσιαστική επικοινωνία μουσικούς και κοινό που προέρχονται από διαφορετικά πολιτιστικά υπόβαθρα.
– Τι συνετέλεσε κατά τη γνώμη σας στην εδραίωση του θεσμού;
– Η ανταπόκριση και η ανταπόδοση της τοπικής κοινωνίας στην πολιτιστική αυτή προσφορά.
Τις επόμενες μέρες μετά το έντονο πρόγραμμα των σεμιναρίων οι προσκεκλημένοι και οι επισκέπτες του φεστιβάλ είχαν την ευκαιρία να ζήσουν την κρητική φιλοξενία, αφού τα παρεάκια στην πλατεία έδιναν κι έπαιρναν σχεδόν μέχρι τις πρωινές ώρες…
– Στο πρόγραμμα είδαμε μια ενδιαφέρουσα συνεργασία καλλιτεχνικών σχημάτων. Μιλήστε μας γι’ αυτή.
– Το φεστιβάλ έκλεισε πανηγυρικά με την παράσταση «τα δυο άκρα της Μεσογείου συνομιλούν», μια Κρητο-ισπανικη συνεργασία του συγκροτήματος Cretan Quartet του Στέλιου Πετράκη, των δικών μου Flamenco Aire, με τη συμμετοχή των Ισπανών Juan Murube και Adolfo Vega που προσεκλήθησαν από την Σεβίλλη της Ισπανίας ειδικά για να συμμετάσχουν στο φεστιβάλ.
– Με θετικά πρόσημα επομένως η όλη διοργάνωση;
– Πράγματι. Η φετινή επιτυχία του φεστιβάλ, ομολογουμένως ξεπέρασε τις προσδοκίες των διοργανωτών, αφού αφενός υπήρξε αθρόα συμμετοχή μαθητών απ’ όλη την Ελλάδα, παρ’ όλες τις αντίξοες οικονομικά συνθήκες, αφετέρου η όσμωση των προσκεκλημένων καλλιτεχνών με τους παραδοσιακούς έβαλε το θεμέλιο για μια δημιουργική ώθηση της ελληνικής μουσικής, τόσο ως προς την κατεύθυνση της ερμηνείας, όσο και της σύνθεσης.
Το Ρέθυμνο κέρδισε το στοίχημα
Πλάι στον εκλεκτό καλλιτέχνη κι ο Γρηγόρης Καπανταϊδάκης, από τις δυναμικές παρουσίες στο μουσικό μας στερέωμα πρόσθεσε με τη σειρά του.
– Ήταν από τις διοργανώσεις που ονειρευόμαστε και ευχαριστούμε την κοινωνία των Ανωγείων που έδωσε στο όνειρό μας πνοή. Το Ρέθυμνο στην τελική κέρδισε το μεγάλο στοίχημα. Είχαμε την ευκαιρία συνάντησης των μεγαλύτερων ονομάτων στον κόσμο της κιθάρας. Η καλύτερη εμπειρία για τους μαθητές μας. Δεν συμφωνείτε;
