Δύσκολο αλλά όχι ανέφικτο να «αποψυχθεί» η εκπαίδευση στις μέρες μας

Μία εικαστική έκθεση και μια σειρά συμποσίων και εργαστηρίων διεπιστημονικού χαρακτήρα με κεντρικό θέμα, «η εκπαίδευση στην απόψυξη ή μαθαίνοντας ξανά», ξεκίνησαν το περασμένο Σάββατο στο Ρέθυμνο και θα διαρκέσουν έως και τις 27 Οκτωβρίου, με αφορμή τον παγκόσμιο εορτασμό της 5^ης Οκτωβρίου, που έχει καθιερωθεί ως ημέρα εκπαίδευσης και εκπαιδευτικού.

Διοργανωτής των επιστημονικών αυτών δράσεων -οι οποίες στοχεύουν στην ανάδειξη των χρόνιων προβλημάτων της εκπαίδευσης που συνδέονται άμεσα με κοινωνικά ζητήματα όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε άλλες χώρες- είναι το Μουσείο της Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Ωστόσο, στους συνδιοργανωτές της έκθεσης και των συμποσίων συμπεριλαμβάνονται η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, η Περιφέρεια Κρήτης και η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου, η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Ρεθύμνου (Κ.Ε.Δ.Η.Ρ.), μαζί με την υποστήριξη του Καντονιού Solothurn της Ελβετίας.

Η εικαστική έκθεση -που εγκαινιάστηκε το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου στη Μουσειακή Συλλογή της Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ στην παλιά πόλη- φιλοξενείται ουσιαστικά σε χώρους που αντανακλούν ιδιαίτερους συμβολισμούς, νοήματα και σημασίες. Πρόκειται για το Xeniseum – Μουσείο της Εκπαίδευσης, το Καρά Μουζά Πασά Τζαμί, το παλαιό Λιμεναρχείο, το Ναός της Αγίας Σοφίας, καθώς και την Μουσειακή Συλλογή της Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ.

Στην έκθεση, που αναπτύσσεται σε επιλεγμένους χώρους της πόλης μας, συμμετέχουν καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό και συγκεκριμένα από τις Η.Π.Α., τον Καναδά, την Ελβετία, την Ολλανδία, τη Σουηδία και την Ιταλία.

Η θεματική της έκθεσης στοχεύει στο να διερευνήσει και να αναδείξει με τα μέσα και τις δυνατότητες που παρέχουν οι Επιστήμες της Εκπαίδευσης και οι Εικαστικές Τέχνες, κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που συμβαίνουν στον πλανήτη μας και την ανάγκη για την συστηματική αντιμετώπισή τους διεθνώς, διαμέσου της εκπαίδευσης των πολιτών των σύγχρονων κοινωνιών.

«Η εκπαίδευση καλείται εκ νέου, όπως ανέφερε μεταξύ άλλων ο διευθυντής του Μουσείου της Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και συντονιστής του συμποσίου, Αντώνης Χουρδάκης, να μας μάθει να γίνουμε υπεύθυνοι πολίτες που αγωνίζονται για έναν πιο βιώσιμο και ανθρώπινο κόσμο με τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τις αξίες, τις διανοητικές μας ικανότητες και πρωτίστως την αισθητική μας ευαισθησία, την ενσυναίσθηση και την κριτική σκέψη».

Και συνεχίζοντας τόνισε πως το θέμα της έκθεσης αποτελεί ίσως και την μοναδική ελπίδα για την αλλαγή συμπεριφορών και πολιτικών. Η αξιοποίηση, όπως είπε, του ιστορικού επιχειρήματος στην περίπτωση αυτή και η ιστορία της εκπαίδευσής μας θεωρούνται τεράστιας σημασίας από την κοινότητα των ακαδημαϊκών δασκάλων και των καλλιτεχνών και για το λόγο αυτό συνιστά και το λόγο της συνέργειας αυτής. Η σχέση μεταξύ επιστήμης, τέχνης και κοινωνίας έχει μεγάλη ανάγκη να «διορθωθεί» για να συμβάλει στον μετασχηματισμό της κοινωνίας. Άλλωστε, οι καλλιτέχνες έχουν ήδη αρχίσει να συνεργάζονται σταδιακά με επιστήμονες σε όλους τους κλάδους για να εκφράσουν από κοινού μια φρέσκια και εναλλακτική προσέγγιση του κόσμου και των πολλαπλών οπτικών του.

Χαρακτηριστικά στο σημείο αυτό ο κ. Χουρδάκης παρατήρησε μεταξύ άλλων και τα παρακάτω: «Πρόκειται λοιπόν για μία εκδήλωση που είχε ξεκινήσει από την Βασιλεία της Ελβετίας για να στηλιτεύουμε τα κακώς κείμενα της εκπαίδευσης, δηλαδή, ενός σχολείου, που χρειάζεται να αλλάξει. Σε αυτό συνεργάστηκαν καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί και αφού ορίσαμε ότι αυτό πήγε καλά, κατορθώσαμε να το φέρουμε στο Ρέθυμνο με τον πολλά υποσχόμενο τίτλο «από την κατεψυγμένη εκπαίδευση, στην εκπαίδευση στην απόψυξη».

Τόσο η καλλιτέχνης και ερευνήτρια, Γιότα Τσότρα, όσο και η ελληνοελβετίδα καλλιτέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης, Δήμητρα Χαραμαντάς, αναφέρθηκαν στο στοίχημα που έχει τεθεί μέσω της έκθεσης για το ποιος τελικά θα μας οδηγήσει στον ριζικό μετασχηματισμό του εαυτού μας και της κοινωνίας.

Χαρακτηριστικά η κα Τσότρα τόνισε μεταξύ άλλων και τα εξής: «Όλοι οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην προσπάθεια που κάναμε πριν από έναν χρόνο στην Ελβετία, είχαν μιλήσει για το πώς είναι η εκπαίδευση στο παρελθόν, αλλά και στις μέρες μας. Δηλαδή, προσπαθήσαμε να κάνουμε μια κριτική για το παγκόσμιο εκπαιδευτικό σύστημα. Η Ελλάδα ήταν ουσιαστικά μια πρώτη ματιά που είχαμε. Ήταν η αρχική μας ιδέα, αλλά δεν μιλήσαμε μόνο για την Ελλάδα.

Εξάλλου, στο ίδιο μήκος κύματος ήταν τα όσα ανέφερε και η κα Χαραμαντάς, η οποία χαρακτηριστικά σχολίασε τα παρακάτω: «Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να αναδείξουμε κάθε τι θετικό, για αυτό και προσπαθήσαμε αυτό να το «βρούμε» με πολλούς τρόπους, δεδομένου ότι η έκθεση αναφέρεται σε ανθρώπινα θέματα, που μας αφορούν όλους. Πάντως, το όλο εγχείρημα δεν ήταν εύκολο. Για μας είναι ένα μεγάλο πείραμα, καθώς είναι μόνο η αρχή αυτής της σύγκρουσης των κόσμων και θα χαρούμε πολύ ο κόσμος να έρθει να δει την έκθεση από κοντά και να μάθουμε τι σκέφτεται και σε τι συμπεράσματα κατέληξε μετά την επίσκεψή του εδώ».

Σημειώνεται ότι το «παρών» στα εγκαίνια της έκθεσης έδωσαν μεταξύ άλλων η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου, Μαίρη Λιονή, ο αντιδήμαρχος, Στέλιος Σπανουδάκης, ο αναπληρωτής πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Κώστας Σπανουδάκης, ο αντιπρύτανης της Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, Βασίλης Βλασταράς, η πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος, Ασπασία Χατζηδάκη, πολλοί ακαδημαϊκοί, φοιτητές και άλλοι πολίτες.

Επίσης χαιρετισμούς απέστειλαν ο κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νικόλαος Ζαχάνης και η διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Μαρία Μαραγκού.

Πριν από τα εγκαίνια της εικαστικής έκθεσης το περασμένο Σάββατο, έγινε ένας καλλιτεχνικός περίπατος, με τη συμμετοχή επιστημόνων από διάφορες χώρες και με στάσεις σε όλα τα προαναφερόμενα σημεία της πόλης.

Ο εν λόγω περίπατος είχε τον χαρακτήρα μιας πορείας διαμαρτυρίας για τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που συμβαίνουν στον πλανήτη μας και την ανάγκη για την συστηματική αντιμετώπισή τους διεθνώς, διαμέσου της εκπαίδευσης των πολιτών των σύγχρονων κοινωνιών.

Εξάλλου, η πρώτη ημέρα του Συμποσίου έκλεισε στο Τζαμί Καρά Μουσά Πασά με μια μουσική παράσταση που περιλάμβανε ένα μουσικό αυτοσχεδιασμό με το φλάουτο της Μαρίνας Ταντανόζη και παραδοσιακή κρητική μουσική με τους Ραφαήλ Σκαλίδη, Απόστολο Μπράιμς και Στέλιο Χρηστίδη.

Εν τω μεταξύ, την περασμένη Κυριακή, έγιναν δύο εργαστήρια με την Susanna Asp στο Τζαμί Καρά Μουσά Πασσά και τον Johan Svenson στο κτίριο του Παλιού Λιμενικού, ενώ η Μπάντα του Δήμου υπό τη Διεύθυνση του, Στέλιου Αποστολάκη μάγεψε τους συμμετέχοντες και τους περαστικούς στην Αγία Σοφία και χάρισε ένα unfrozen μουσικό πρωινό με μουσικά κομμάτια από τον ελληνικό και διεθνή κινηματογράφο. Σήμερα, Τρίτη, το Xeniseum έχει προσκαλέσει από την Αμερική την μαθήτρια και συνεργάτι του Paulo Freire, Antonia Darder, η οποία θα μιλήσει στο Κέντρο Αρβελέρ με θέμα «Τέχνη και Απελευθέρωση».