Με την τρίτη ποιητική του συλλογή, που έχει τον αινιγματικό τίτλο «Είμαι κρατούμενος εδώ», ο Αμαριώτης συνταξιούχος δικηγόρος Χάρης Αντωνάκης, επιχειρεί μία προσέγγιση στα προβλήματα της καθημερινότητας. Κι αυτό το πετυχαίνει απόλυτα, καθώς αποτυπώνει με το δικό του απλό, αλλά ιδιαίτερα χαρακτηριστικό τρόπο, το κοινωνικό κομμάτι της ζωής, που στις μέρες μας, λόγω των γνωστών αρνητικών συγκυριών, είναι κατ’ εξοχή το πάσχον.
Ο Χάρης Αντωνάκης, που γεννήθηκε και ανδρώθηκε στον Φουρφουρά της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνης, της επαρχίας των χρωμάτων, όπως είναι ευρύτερα γνωστή, με το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, αλλά και την ιστορία της και τον πολιτισμό της, είχε την αγαθή τύχη να διακονήσει, ως δικηγόρος, επί 34 ολόκληρα χρόνια, τη νομική επιστήμη, όπου και διακρίθηκε για τη συνέπεια, την ευθυκρισία, το ήθος και την υπευθυνότητά του.
Μετά, όμως, απ’ όλα αυτά τα προκαταρκτικά, να περάσουμε στην κριτική παρουσίαση της τρίτης ποιητικής συλλογής του κ. Αντωνάκη «Είμαι κρατούμενος εδώ», αλλά και των δύο άλλων συλλογών του με τους ιδιότυπους τίτλους «Νεφέλης έντομο» και «Λάφυρο του δρόμου» από τις οποίες ο ποιητής αναδεικνύεται ως ο εκφραστής ενός κόσμου ιδεατού, που κυριαρχείται από την ονειρική μαγεία του παντός, αλλά και ως άνθρωπος, που δονείται από τις ανθρώπινες αξίες της ζωής και συγκλονίζεται από τις νοσταλγικές μνήμες των παιδικών και εφηβικών του χρόνων. Και όλα αυτά, βέβαια, μέσα από μια πλημμυρίδα συναισθημάτων, που κατακλύζουν την ψυχή του και μετουσιώνονται σ’ ένα λιτό και απέριττο ποιητικό λόγο, που, καθώς είναι απαλλαγμένος από τυχόν άκαιρους φορμαλισμούς και περίπλοκα λεκτικά σχήματα, ισορροπεί σε απλές μα στέρεες παραδοσιακές φόρμες.
Τι να πρωτοθαυμάσει, ωστόσο, ο αναγνώστης των τριών ποιητικών βιβλίων του Αμαριώτη ποιητή; Τις αναδρομάρικες περιπλανήσεις του στον παραδεισένιο τόπο της καταγωγής του, που σημαδεύονται από μια απέραντη ρέμβη και νοσταλγία ή τις πατριδολατρικές εξάρσεις του, που ξεχύνονται συχνά χειμαρρώδεις μέσα απ’ τη ροή του ποιητικού λόγου; Θα λέγαμε μάλιστα, ότι αν ήταν δυνατό να γίνει εκτροπή στις τρεις παραπάνω συλλογές του ποιητή, δύσκολα θα ανακάλυπτε ο αναγνώστης κάποια ποιοτική διαφορά στο περιεχόμενό τους. Και ακόμη πιο δύσκολα, βέβαια, θα έθετε υπό αμφισβήτηση την ευαισθησία και την τρυφερότητα των ποιημάτων του.
Όμως, ο ποιητής, εκστασιασμένος από το άρωμα μαγείας που εκπέμπουν τα ποιήματά του, επιχειρεί από τη μια να τραγουδήσει με τους στίχους του τη ζωή και τον έρωτα κι από την άλλη, προσεγγίζοντας τα σύγχρονα υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου, να στείλει ηχηρά μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση, για την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε για να αγγίξουμε το ιδεώδες.
Ας δούμε τώρα παρακάτω τα κυριότερα από τα ηχηρά μηνύματα του ποιητή:
Για τη μελαγχολία
(Από το 1ο βιβλίο Νεφέλης έντομο, σελ. 73).
Ό,τι κι αν είχα να σου πω σου το ‘χω ειπωμένο.
Κουράστηκα να σου μιλώ κι απάντηση δε (μ)παίρνω.
Όση κι αν μου ‘δωκες χαρά τώρα την παίρνεις πίσω
κι ό,τι ‘χω μέσα στη (γ)καρδιά με κάνεις να μισήσω.
Για την απληστία
(Από το 2ο βιβλίο Λάφυρο του δρόμου, σελ. 37).
Τι τα μαζεύεις τα λεφτά και κάνεις πόλεμο γι’ αυτά ανάπηρε στο πνεύμα;
Πόσους αιώνες σκέφτεσαι να ζεις και να παιδεύεσαι στα βάσανα, στο ψέμα;
Αν έχεις άδεια την καρδιά τι να τα κάνεις τα λεφτά τ’ ανέμου καβαλάρη;
Την ευτυχία δε θα βρεις, μάταια θα την καρτερείς κι ο χάρος θα σε πάρει.
Για τον έρωτα
(Από το 3ο βιβλίο Είμαι κρατούμενος εδώ, σελ. 164).
Σ’ αγαπώ δεν είναι αλήθεια, σε μισώ κι αυτό ‘ναι ψέμα.
Μα λυπούμαι που στα στήθια νιώθω κρύο να ‘χω αίμα.
Δε μπορώ να κοροϊδεύω μια καρδιά σαν τη δική σου
και χωρίς να το πιστεύω να ‘μαι χώρια και μαζί σου.
Σου κρατώ σφιχτά το χέρι και πονώ σαν υποφέρεις,
τρεμοσβήνω σαν αστέρι μα δε θέλω να το ξέρεις.
Να αναφερθούμε, όμως, για λίγο και στα, λόγω τεχνοτροπίας, ιδιόμορφα ποιήματα του κ. Αντωνάκη, οι στροφές των οποίων αποτελούνται από δυόμισι στίχους η κάθε μία, με την ομοιοκαταληξία στο δεύτερο στίχο και το ημιστίχιο. Γράφει π.χ. ο ποιητής στο τρίτο βιβλίο του, σελ. 19:
Είμαι κρατούμενος εδώ και βλέπω γη και ουρανό,
πονώ, δακρύζω και γελώ, μα θα ‘ρθει κάποια μέρα
να φύγω σαν τη σφαίρα.
Και στη σελ. 21 στο ίδιο βιβλίο:
Αν σ’ αγαπούσα μάτια μου, παιδί μου λατρεμένο,
Ο χρόνος θα ‘ρθει να το δεις, όταν στη θέση μου βρεθείς,
αγνό μα προδομένο.
Και, βέβαια, πριν κλείσουμε το κριτικό μας τούτο σημείωμα, να κάνουμε μια στάση στον δεκαπεντασύλλαβο στίχο του ποιητή. Κι αυτό, γιατί εδώ ο κ. Αντωνάκης βγάζει όλο το πάθος και το μεγαλείο της ψυχής του, δείχνοντας για μια ακόμη φορά τον πλούσιο συναισθηματικό του κόσμο.
Να παραθέσουμε, ωστόσο, αποσπασματικά κάποιους δεκαπεντασύλλαβους στίχους του ποιητή, που δεν είναι απλά μετρικά άψογοι, αλλά έχουν και μια μοναδική σαφήνεια και διαύγεια.
Εκεί ψηλά στον ουρανό
Εκεί ψηλά στον ουρανό που βρίσκεσαι χαρά μου
σου στέλνω με μηνύματα τα νέα τα δικά μου.
Ξεράθηκε το γιασεμί κι η τριανταφυλλιά μας,
ο δυόσμος, τα γαρύφαλλα κι η κόκκινη μηλιά μας.
Εδώ Κουρήτες τραγουδούν
Οντέ προβάλλω και σε δω Αμάρι των χρωμάτων
ύμνους ουράνιους γροικώ κι άσματα των ασμάτων.
Εδώ Κουρήτες τραγουδούν, χορεύουν και γλεντούνε,
στσι βίγλες και στα διάσελα με το Θεό μιλούνε.
Σκέφτομαι πάντα τσι φτωχούς
Σκέφτομαι πάντα τσι φτωχούς, τσι πλούσιους λυπούμαι,
π’ ανέ φτωχύνουν δύσκολα θ’ αντέξουν να πεινούνε.
Έχουνε μάθει στα πολλά, τα λίγα τα αγνοούνε
κι απ’ τα πολλά το τίποτα θανάσιμα μισούνε.
Υ.Γ.: Σ’ εκείνους που θα διαβάσουν την κριτική μου για τα ποιήματα του Χάρη Αντωνάκη και θα θεωρήσουν ενδεχομένως ότι οι έπαινοί μου γι’ αυτά είναι κάπως υπερβολικοί, θα τους πω πολύ απλά ότι εγώ αναφέρομαι κυρίως στα ηχηρά μηνύματα του ποιητή, που μπορούν να συμβάλουν νομίζω αρκετά στην αλλαγή ορισμένων κανόνων της συμπεριφοράς μας, αλλά όχι βέβαια, στην… ανατροπή του κοινωνικού στάτους κβο.
*Ο Απολλόδωρος Σαατσάκης είναι παλαίμαχος δημοσιογράφος και
τακτικό μέλος της ΕΣΗΕΠΗΝ, καθώς και
της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (I.F.J.).
