Εκδηλώσεις του Δήμου Ρεθύμνου για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821

Ο Δήμος Ρεθύμνης συμμετέχει στις επετειακές εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, με εκδηλώσεις ειδικού θεματικού σχεδιασμού, πανελλαδικού αλλά και τοπικού ενδιαφέροντος.

Σε συνεργασία με την Επιτροπή «Ελλάδα 1821», την Περιφέρεια Κρήτης και την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου, τα Μουσεία και τους Πολιτιστικούς Συλλόγους του Δήμου, Καλλιτέχνες, τους λοιπούς Δήμους του Νομού μας και σύμφωνα, πάντα, με τις οδηγίες ασφαλούς διεξαγωγής εκδηλώσεων, οργανώνουν μια σειρά δράσεων που αναδεικνύουν την ιδιαίτερη συμμετοχή της Κρήτης και τους διαρκείς αγώνες της για Ελευθερία.

Το Πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιλαμβάνει:

• Έκθεση «Το ελληνικό σχολείο και το 1821», Σχολικό Μουσείο Δήμου Ρεθύμνης

Διάρκεια: Τετάρτη 16 Ιουνίου – Κυριακή 27 Ιουνίου, στο Σπίτι Πολιτισμού

Εγκαίνια Τετάρτη 16 Ιουνίου 2021

Περιεχόμενο: 48 σχολικές πινακίδες ηρώων 1821 (μεταξύ των οποίων και της Κρήτης), 4χάρτες ιστορικοί (μεταξύ των οποίων και η Χάρτατου Ρήγα Βελενστινλή), φρονηματιστικές πινακίδες, εξομοιωμένη αίθουσα διδασκαλίας (πίνακας με έδρα και ξύλινα θρανία), διακοσμημένη με σημαιάκια, σχολικά βιβλία και τετράδια σχετικά με το 1821, κοντάρι κ.ά.

Επιμέλεια: δρ Χάρης Στρατιδάκης, Δέσποινα Μαυράκη

Υπεύθυνος εκπαιδευτικού προγράμματος: Γιώργος Κανακάκης

• Υπαίθρια Έκθεση της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών (ΕΚΙΜ) / Ιστορικού Μουσείου Κρήτης (ΙΜΚ), «1821 Η Κρήτη στην Ελληνική Επανάσταση»

Με αφετηρία τα γεγονότα του ύστερου 18ου αιώνα που σε παγκόσμια κλίμακα ανοίγουν την αυλαία για τον αιώνα των επαναστάσεων -Αμερικανική Ανεξαρτησία και Γαλλική Επανάσταση-, η Έκθεση οργανώνεται σε θεματικές ενότητες που αναδεικνύουν την συμμετοχή της Κρήτης στη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του 1821. Οι προεπαναστατικές συνθήκες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι τοπικές ιδιαιτερότητες, η προετοιμασία της Επανάστασης στο νησί, οι προσπάθειες οργάνωσης και σύνδεσης της Κρήτης με τις επαναστατικές αρχές του ελλαδικού χώρου, οι επιτυχίες και οι αποτυχίες των επαναστατών και οι επιπτώσεις της ταραχώδους δεκαετίας 1821-1830 στην τοπική κοινωνία τεκμηριώνονται με πλούσιο εποπτικό και εικονογραφικό υλικό από τις Συλλογές του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης.

Την ανάπτυξη του περιεχομένου επιμελήθηκε η επιστημονική ομάδα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, η οποία περιλαμβάνει τους νέους ιστορικούς Δημήτρη Κυπριωτάκη, Μαρία Καλογεράκη, Ανδρέα Καλοκαιρινό και Ειρήνη Φουκαράκη, με υπεύθυνο συντονισμού τον επιμελητή των Ιστορικών Συλλογών του ΙΜΚ Αγησίλαο Καλουτσάκη.

• Σάββατο 10 Ιουλίου Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου

Εικαστική ομαδική έκθεση με θέμα και τίτλο «ΜΠΑΪΡΑΚΙΑ… παντιέρες, φλάμπουρα…»

Τα μπαϊράκια, προεπαναστατικά πολεμικά σήματα αναγνώρισης, που συσπείρωσαν στη βάση τους ανθρώπινες επιδιώξεις για ελευθερία, έμειναν σαν ανοιχτό βιβλίο να μας διδάσκουν Ιστορία. Το ορατό κάλεσμα που ανέμιζε σε βουνοκορφές και θάλασσες, έδωσε ως σήμερα ένα όραμα ελευθερίας σε καλλιτέχνες όλων των εποχών και αφορμή για δημιουργία. Ιδίως σ’ αυτή την εποχή που οφείλουμε να αναλογιστούμε την Ιστορία και να σηκώσουμε ο καθένας το μπαϊράκι της συλλογικής όσο και της προσωπικής Ελευθερίας που περνά πολύπλευρη κρίση στην εποχή μας.

Η έκθεση θα περιλαμβάνει τα εικαστικά μπαϊράκια από καλλιτέχνες που ζουν και εργάζονται στην Κρήτη, την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Αίθουσας εκθέσεων του Πυροβολικού στην Φορτέτσα Ρεθύμνου.

Σε συνεργασία με τους: Ορίζοντας Γεγονότων και Σύλλογος Καλλιτεχνών για την προώθηση της Τέχνης κατARTι

• Σάββατο 24 και Κυριακή 25 Ιουλίου «Γιορτές των πόλεων»

Ο Δήμος Ρεθύμνου, διοργανώνει τις «Γιορτές Πόλεων» στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Επιτροπής για την συμπλήρωση 200 χρόνων από την Ελληνική επανάσταση του 1821. Οι πρωτεύουσες των νομών όλης της χώρας συμμετέχουν σε μια πολυδιάστατη γιορτή, ανοιχτή σε όλους τους πολίτες.

• Κυριακή 1 Αυγούστου ώρα 20.30 στα Ρούσικα

Ομιλίες με θέμα «Κρήτη και 1821»

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, το Πνευματικό Πολιτιστικό Κέντρο και Βιβλιοθήκη Ρουστίκων Ανέστης και Μανόλης Αναγνωστάκης, ο Δήμος Ρεθύμνης και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ρουστίκων, οργανώνουν την εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στα Ρούστικα Ρεθύμνης την Κυριακή και θα περιλαμβάνει ομιλίες που θα αναφέρονται τόσο στο γενικότερο πλαίσιο της Επανάστασης του 1821 όσο και σε όψεις του εθνικού Αγώνα του 1821, στο Δυτικό Ρέθυμνο.

• Δευτέρα 30 Αυγούστου 2021, Φρούριο Φορτέτζα

– Παράσταση: Ο «Καπετάν Μιχάλης» του Νίκου Καζαντζάκη, σε όπερα του Δημήτρη Μαραμή

Η κορυφαία καλλιτεχνική πρόταση της Περιφέρειας Κρήτης για τους πανελλήνιους εορτασμούς των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, η παραγωγή και προβολή της πρωτότυπης όπερας «Καπετάν Μιχάλης (Ελευτερία ή Θάνατος)» του Δημήτρη Μαραμή, που είναι βασισμένη στο ομώνυμο, εμβληματικό, έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Είναι μια πρωτότυπη παραγωγή, βασισμένη σε ένα από τα πιο σημαντικά και πιο «επαναστατικά» έργα του Νίκου Καζαντζάκη, στο οποίο αντανακλάται το αιώνιο πάθος των Κρητών για την ελευθερία.

Η σκηνοθεσία είναι της Έφης Θεοδώρου, οι στίχοι των χορικών είναι του Σωτήρη Τριβιζά. Συμμετέχει η Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Κρήτης – Δήμου Ηρακλείου, υπό τη Διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη.

– Ομιλία με θέμα: Γεώργιος Σακόρραφος: Μια σημαντική μορφή της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη

Τόπος: Άγιος Κωνσταντίνος

Ομιλητές:

Νικόλαος Παπαδογιαννάκης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης

Νικόλαος Δερεδάκης, Δάσκαλος – Ιστορικός ερευνητής.

Ο Γεώργιος Σακόρραφος ήταν μια από τις σπουδαιότερες μορφές, στρατιωτικές και πολιτικές, της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη. Γεννήθηκε το 1790 στον Άγιο Κωνσταντίνο Ρεθύμνης και πέθανε στην Αθήνα το 1865.

Ασχολούνταν με το ναυτικό εμπόριο, ενώ διέθετε μεγάλη ακίνητη περιουσία στα νότια της επαρχίας Αγίου Βασιλείου. Μυήθηκε νωρίς στη Φιλική Εταιρεία και μετά την έκρηξη της Επανάστασης στην Κρήτη, έλαβε μέρος σε πολλές μάχες, κυρίως στο διαμέρισμα του Ρεθύμνου. Στην επαναστατική κυβέρνηση της Κρήτης είχε διοριστεί Φροντιστής της Αστυνομίας, ενώ, μετά το 1825, ήταν μέλος του Κρητικού Συμβουλίου, μέχρι το 1830 που τελείωσε η επανάσταση. Στη συνέχεια μετανάστευσε στον νομό Αργολίδας όπου δόθηκαν στην οικογένειά του εθνικές γαίες για καλλιέργεια, ενώ τιμήθηκε από τον Βασιλιά Όθωνα με το αργυρό αριστείο για τους αγώνες του.

– Ομιλία με θέμα: Ο Πύργος του Μπιριτσί Κουλέ στα Περιβόλια και η ομώνυμη μάχη κατά την επανάσταση του 1821

Τόπος: Περιβόλια

Ομιλητής: Νικόλαος Δερεδάκης, Δάσκαλος – Ιστορικός ερευνητής.

Από την εποχή της Βενετοκρατίας υπήρχε στην Κρήτη ένα εκτεταμένο δίκτυο παράκτιων πύργων για την ασφάλεια του νησιού από τις πειρατικές επιδρομές. Οι πύργοι αυτοί διατηρήθηκαν, αυξήθηκαν αριθμητικά και βελτιώθηκαν οχυρωματικά κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής.

Στα Περιβόλια του Ρεθύμνου, παραλιακά, υπήρχε η πρωτοσκοπιά, ή Μπιριτσί Κουλέ (πρώτος πύργος), επειδή ήταν ο πρώτος πύργος μετά το φρούριο του Ρεθύμνου. Κατά την επανάσταση του 1821 και συγκεκριμένα στις 3 Φεβρουαρίου 1822, οι επαναστάτες, με συντονισμένες ενέργειές τους, κατέλαβαν τη γέφυρα του πλατανιανού ποταμού και από εκεί ξεκίνησαν επίθεση για να καταλάβουν τον Μπιριτσί Κουλέ. Η μάχη, που κράτησε όλη την ημέρα, ήταν σφοδρή και αμφίρροπη με τελικούς νικητές τους επαναστάτες Κρήτες που καταδίωξαν τους Τούρκους μέχρι τα τείχη της πόλης, οι οποίοι είχαν μεγάλες απώλειες.

– Ομιλία με θέμα: «Η προσφορά του Ιερολοχίτη Μάρκου Καλούδη στην επανάσταση του 1821 και στην εκπαίδευση του δυτικού Ρεθύμνου».

Ομιλητής: πατήρ Δημήτριος Μπεμπής

Τόπος: Πρινές Ρεθύμνου, στο αύλειο χώρο του πρώην Δημοτικού Σχολείου.

– «Η μάχη του Ρεθύμνου το 1822 και ο Ιωσήφ Βαλέστρα. Η προσφορά τωνφιλελλήνων στις κρητικές επαναστάσεις».

Χώρος: θεατράκι Εβλιγιά ή Σχολή Καλών Τεχνών.

– Ο Στέλιος Μπικάκης στα 1821

Ο γνωστός κρητικός καλλιτέχνης και δημιουργός Στέλιος Μπικάκης, με σεβασμό στην ιστορία και την παραδοσιακή κρητική μουσική, μελοποιεί και αποδίδει άγνωστα και επιλεγμένα ηρωικά κρητικά άσματα από την επανάσταση του 1821 στην Κρήτη.

– Εκθεση: «Δάκρυα σε φύλλα Δάφνης»

Ιστορική Έκθεση του Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνου με παραγωγή αντίστοιχου οπτικοακουστικού υλικού.

• Θεματικές ξεναγήσεις «Μου ξανάρχονται ένα ένα, χρόνια δοξασμένα»

Α. Ιστορικός περίπατος στο Ρέθυμνο του 1821 στο Ρέθυμνο του 1821, Ιούλιος 2021

Β. Ιστορικός περίπατος στην επαναστατημένη ρεθεμνιώτικη ύπαιθρο, Ιούλιος 2021

Γ. Ιστορικός περίπατος στα 12 χωριά της Αμπαδιάς, Ιούλιος 2021

Διοργάνωση: Σύλλογος Κατοίκων Παλιάς Πόλης Ρεθύμνου – «Ημέρες Ρεθύμνου».

Α. Με ξεναγό τον Ιστορικό ερευνητή Δρ Χάρη Στρατιδάκη, οι ενδιαφερόμενοι θα περιηγηθούν στο οθωμανοκρατούμενο Ρέθυμνο του 19^ου αιώνα και θα κοντοσταθούν στα σημεία του στα οποία έλαβαν χώρα γεγονότα σχετικά με την επανάσταση του 1821. Από τον Εβλιγιά της ομώνυμης μάχης μέχρι τον Πλάτανο του απαγχονισμού του Ρεθεμνιώτη Επισκόπου, από τους Τέσσερις Μάρτυρες της καρατόμησης των κρυφοχριστιανών μέχρι την πυραμίδα των κρανίων των επαναστατών εκεί κοντά, κι από τον Σου Κουλέ μέχρι το παλάτι του Οσμάν πασά στο λιμάνι, η ξενάγηση θα αποτελέσει μια βιωματική περίληψη του επαναστατικού 1821 στην πόλη του Ρεθύμνου.

Β. Με τον ίδιο ξεναγό, οι ενδιαφερόμενοι θα περιηγηθούν σε μια δεκάδα χωριών της αντιπεριφέρειας Ρεθύμνου, στα οποία διεξήχθησαν σημαντικά για την επανάσταση του 1821 γεγονότα. Από την πρώτη νικηφόρα μάχη στον Άγιο Ιωάννη Καμένο στις 21 Ιουνίου 1821, μέχρι την κήρυξη της λήξης από το ΚρητικόΣυμβούλιο στις Μαργαρίτες στις 3 Νοεμβρίου 1930, θα παρεμβληθούν στάσεις στο Μοναστηράκι της δολοφονίας του Αντώνη Μελιδόνη, στο Πετροχώρι του Μανουήλ Βερνάρδου, στην Καλόειδαινα και στο Άγιο Πνεύμα των πυρπολήσεων και της θυσίας για την εκπαίδευση του τόπου, στις Μέλαμπες των Τεσσάρων Μαρτύρων, στο Μελιδόνι του Σπηλαίου της θυσίας και στην Επισκοπή των Κυρίμηδωνκαι σε μερικούς ακόμη ιστορικούς τόπους, σ’ ένα ολοήμερο εξαντλητικό ιστορικό περίπατο.

Γ. Με τον ίδιο ξεναγό, οι ενδιαφερόμενοι θα περιηγηθούν στα 12 χωριά που συνιστούν την ανθρωπογεωγραφική ενότητα της Αμπαδιάς (Αγία Παρασκευή, Άγιος Ιωάννης, Αποδούλου, Άρδακτος, Βαθειακό, Κλήμα, Κουρούτες, Λοχριά, Νίθαυρη, Πλάτανος, Ρίζικας, Σάτα), μερικά από τα οποία είναι άγνωστα σε πολλούς Ρεθεμνιώτες, με τα «περίεργα» αξιοθέατά τους, όπως για παράδειγμα το τζαμί του Βαθειακού. Θα γνωρίσουν ιστορικά γεγονότα, όπως τη μάχη της Αμπαδιάς στις 17 Ιουνίου 1821, σ’ έναν περίπατο που θα τους μεταφέρει σ’ έναν «άλλο, άγνωστο κόσμο».

• Σεπτέμβριος 2021: Αίθουσα εκθέσεων του Πυροβολικού στη Φορτέτσα Ρεθύμνου
• Ομαδική εικαστική έκθεση, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»

Στην ομαδική αυτή έκθεση καλλιτέχνες που ζουν και εργάζονται στην Κρήτη καλούνται να αμφισβητήσουν, να απαντήσουν, να επαναδιατυπώσουν τις σκέψεις, τα ερωτήματα και τις τοποθετήσεις που τους θέσαμε πάνω στο θέμα της ελευθερίας και της πολιορκίας με την δική τους εικαστική ματιά, χρησιμοποιώντας όποιο εκφραστικό μέσο επιθυμούν, ώστε να γραφτεί ένα νέο εικαστικό μανιφέστο για την ελευθερία σε όλες τις μορφές της.

Την επιμέλεια έχουν οι Κωνσταντίνος Καλφούντζος και Μαρία Τσουκνάκη.

Σύλλογος καλλιτεχνών για την προώθηση της Τέχνης κατARTι.

• Ομαδική εικαστική έκθεση, με αφορμή την Επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση και την συμβολή της Κρήτης σε αυτήν.

Διοργάνωση: Συλλόγος Ενεργών Πολιτών Ρεθύμνου «Σύνπολις»

• Στήριξη έντυπης έκδοσης του Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Κρήτης για το 1821

Το 2021 εορτάζονται τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, με πολλούς φορείς ανά τη χώρα να συμβάλλουν με τις ιδέες και τις δράσεις τους. Το Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου ΠΚ από το 2008 και εξής έχει καθιερώσει έναν εναλλακτικό τρόπο για το εορτασμό της εθνικής επετείου για το ’21. Διοργανώνει Κυνήγι Θησαυρού (ΚΘ), προσπαθώντας να ξεπεράσει την τυποποίηση και τις στερεοτυπικές αναφορές που συνήθως επιβάλλει η τελετουργία των σχολικών εορτασμών. Χάρη στα ΚΘ, εισάγονται μαζί με την ιστορική γνώση οι έννοιες του παιχνιδιού, της δημιουργικότητας, της χαράς και της ομαδικής συνεργασίας.

Το γεγονός της Ελληνικής Επανάστασης προσεγγίζεται με βιωματικό τρόπο, οι μαθητές απολαμβάνουν τη διαδικασία και μυούνται στη κουλτούρα των ΚΘ που καλλιεργεί, άλλωστε, και η πόλη μας.

Ο σκοπός της έκδοσης εκτός από τον επετειακό έχει και παιδαγωγικό χαρακτήρα:

• Το βιβλίο θα αποσταλεί σε σχολικές μονάδες ανά την Ελλάδα, δημόσιες κ.ά. Βιβλιοθήκες, Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Τμήματα, σε Μουσεία και Ιδρύματα ώστε να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για εκπαιδευτικά προγράμματα.
• Περιλαμβάνει χρήσιμες οδηγίες και συμβουλές, που θα διευκολύνουν τους εκπαιδευτικούς να σχεδιάσουν δικά τους ΚΘ, ανεξαρτήτως θεματικής.
• Προβάλλει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του σχολείου και θα αποτελέσει μια αναμνηστική παρακαταθήκη για τους Ρεθεμνιώτες αποφοίτους του, παροτρύνοντας και άλλες σχολικές μονάδες σε ανάλογες δράσεις.
• Έκθεση φωτογραφίας Blue•

Μια προσπάθεια φωτογραφικής αποτύπωσης και ερμηνείας του «μπλε», όπως καθημερινά το συναντάμε, από τα εθνικά σύμβολα ως το Αιγαίο.

Η έκθεση είναι ομαδική με νέους αλλά και καταξιωμένους φωτογράφους.

Οργάνωση: Μαθήματα Φωτογραφίας Ρεθύμνου